رژیم بیمارستان سلطنتی دانمارک RDHD یا Royal Danish Hospital Diet که در ایران به نام رژیم کانادایی شناخته می‌شود، یک برنامه 13 روزه برای کاهش شدید وزن است. در این رژیم ادعا می‌شود که شما طی دو هفته بین 5 تا 13 کیلوگرم وزن کم می‌کنید.
این رژیم خطرات زیادی به همراه دارد و در واقع بجای این که با سوزاندن چربی بتواند در دو هفته وزن شما را پایین بیاورد، بدن شما را وادار به از دست دادن آب می‌کند. برای همین ممکن است احساس لاغری کنید. اما در عمل مقدار بسیار کمی چربی از دست می‌دهید. همچنین در این دو هفته شاهد بهبود در کلسترول و چربی خون نخواهید بود.
معمولا بعد از این رژیم، وزن قبلی به سرعت به جای خودش باز می‌گردد. با این تفاوت که به دلیل فقر مواد غذایی، وضعیت سلامتی بدن افت می‌کند. معمولا پس از یک یا دو ماه، دوباره شروع می‌کنید به وزن گرفتن و اثر رژیم کانادایی پایدار نخواهد بود.
بسیاری از افراد که این رژیم را امتحان کرده‌اند، دو ماه پس از قطع رژیم به طور میانگین در حدود 2 کیلوگرم چاق‌تر از وضعیت قبلی خود، یعنی قبل از شروع رژیم، شدند.
این موضوع باعث می‌شود که رژیم کانادایی را در فهرست رژیم‌های ناسالم دسته‌بندی کنیم.
چرا رژیم کوتاه مدت؟
بهبود رژیم غذایی و تناسب اندام، از یک سبک زندگی درست حاصل می‌شود. این که چه ساعتی از خواب بیدار می‌شوید، اولین کاری که صبح انجام می‌دهید چیست، چه صبحانه‌ای می‌خورید، چطور به سر کار می‌روید، آن‌جا چگونه تغذیه می‌کنید و وقتی به خانه باز می‌گردید چه کارهایی انجام می‌دهید، همه و همه در ظاهر شما نمود پیدا می‌کند.
اگر در حال حاضر به خاطر یک سبک زندگی نادرست، در وضعیت نامناسبی هستید، باید برای رسیدن به یک وضعیت مناسب زمان کافی صرف کنید.
اما مغز ما، بر اساس تکامل، بیشتر قادر است به اهداف کوتاه مدت فکر کند. مثلا افراد زیادی هستند که لذت کوتاه‌مدت سیگار را به رنج بلندمدت سرطان ترجیح می‌دهند.
به صورت روانشناختی ما یک پاداش کوچک در کوتاه مدت را به پاداشی بزرگ در بلند مدت ترجیح می‌دهیم. مثلا ترجیح می‌دهیم در یک روز سود پنج درصدی بگیریم، تا برای رسیدن به 50 درصد سود سالانه، چند سال صبر کنیم.
این ساختار مغز ما است. در ترافیک ترجیح می‌دهیم برای یک ماشین جلو افتادن، نظم اتوبان را به هم بزنیم. حتی اگر بدانیم این کار ما وضعیت ترافیک را برای همه بدتر می‌کند.
در مورد رژیم هم وضعیت تفاوتی ندارد. آدم‌هایی را می‌شناسم که سال‌های سال است دارند رژیم‌های کوتاه مدت، قرص‌های لاغری، عمل‌های جراحی و دمنوش‌های مختلف را امتحان می‌کنند و هنوز از وزن خود راضی نیستند. اما اگر چند سال پیش به آن‌ها می‌گفتیم که با امتحان کردن این روش طی چند ماه به تناسب و سلامت کامل خواهید رسید، حوصله چند ماه صبر کردن را نداشتند.
چنین افرادی به سراغ رژیم‌های عجیب، سخت و کوتاه مدت می‌روند. چرا که می‌خواهند طی چند هفته، چندین کیلو وزن کم کنند. رژیم جنرال موتورز، رژیم شیر و رژیم کانادایی برخی از این روش‌های ناموفق است که برای آدم‌هایی با دید کوتاه جذابیت زیادی دارد. چرا که این افراد به آثار بلندمدت این روش‌های کاهش وزن توجه چندانی ندارند.
رژیم کانادایی و اثر یویو
شاید شما هم در بچگی با یویو بازی کرده باشید. وسیله‌ای که به سرعت به سمت پایین حرکت می‌کند، متوقف می‌شود و با همان سرعت به دست شما باز می‌گردد.
برخی از رژیم‌ها مثل رژیم کانادایی شبیه به همین یویو عمل می‌کنند. این رژیم‌ها به چندین دلیل کاهش وزنی سریع ایجاد می‌کنند، اما به همان سرعت هم اثر خود را از دست می‌دهند.
- به دلیل کاهش شدید دریافت کالری، بدن آب زیادی از دست می‌دهد. در نتیجه کاهش وزن به دلیل کاهش درصد چربی بدن نیست. این آب از دست رفته به سرعت می‌تواند به جای خود بازگردد.
- به دلیل تامین نشدن مواد غذایی ضروری، بعد از رژیم بدن شما به غذاهای متنوع حریص‌تر می‌شود.
- از نظر روانی دلتنگ غذاهای محبوب‌تان خواهید شد و به‌شدت دلتان می‌خواهد مقدار بیشتری از این غذاها بخورید.
در نتیجه ممکن است بعد از آن که وزنتان پایین آمد و رژیم را رها کردید، حتی از وزن اول خود (قبل از اتخاذ رژیم) چاق‌تر شوید!
رژیم کانادایی اصل
بگذارید خیالتان را راحت کنم. هیچ دستورالعمل روشن و مشخصی برای رژیم کانادایی وجود ندارد. برای همین است که در اینترنت، عده زیادی عبارت « رژیم کانادایی اصل » را جستجو می‌کنند، و سایت‌هایی هم پیدا می‌کنند که مدعی اصل بودن رژیم کانادایی خود هستند. موضوعی که صحت ندارد.
هیچ منبع علمی، آزمایشگاه، دانشگاه یا شخص حقیقی وجود ندارد که مدعی اختراع این رژیم باشد و ریشه پیدایش آن مشخص نیست. حتی معلوم نیست که این رژیم از کانادا می‌آید یا از دانمارک!
در برخی منابع مدعی شده‌اند که در زمان‌های قدیم و در بیمارستان سلطنتی دانمارک، اگر چاقی بیش از اندازه مانع از انجام عمل جراحی می‌بود، طی دو هفته با این رژیم بسیار دشوار وزن بیمار را پایین می‌آوردند. این ادعا اگر درست هم باشد، شیوه مناسبی نیست. چرا که فرد بعد از انجام عمل جراحی به مواد مغذی و انرژی کافی جهت ترمیم بافت نیازمند است. قطعا یک رژیم با این وضعیت دشوار و فقر غذایی، پیش از انجام یک عمل جراحی پیشنهاد عاقلانه‌ای نیست.
قراردادن بیمار در معرض فقر غذایی پیش از عمل جراحی می‌تواند جان او را در خطر بیندازد.
آیا رژیم کانادایی سالم است؟
خیر! به هیچ وجه! فرد در رژیم کانادایی تنها با پروتئین و بدون دریافت چربی و کربوهیدرات باید به مدت دو هفته تغذیه کند. واضح است که بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی را نمی‌شود در منابع پروتئینی پیدا کرد. بیشتر ویتامین‌های محلول در آب مثل ویتامین ث در این دسته قرار می‌گیرند.
بدن شما از چربی‌های سالم نیز محروم می‌ماند. همین نکته می‌تواند به سلامت پوست، مو، تعادل هورمون‌ها، دریافت ویتامین‌های چرب مثل آ و د هم آسیب خواهد زد.
از طرف دیگر مقدار کالری دریافتی در طول روز بسیار کم است. این موضوع باعث ایجاد تنش عصبی خواهد شد.
وقتی بدن شما حدود یک سوم مقدار مورد نیاز خود کالری دریافت کند، اتفاقی که می‌افتد این است که ترمیم زخم‌ها، رشد ناخن، تجدید سلول‌های پوست و رشد مو بسیار آهسته خواهد شد. موضوعی که می‌تواند صدماتی جبران‌ناپذیر داشته باشد.
به خاطر فقر شدید کالری، ممکن است بدن فرد بجای از دست دادن چربی، تلاش برای ذخیره حداکثری چربی داشته باشد. چرا که منابع انرژی‌اش بسیار محدود شده و تمایل به از دست دادن ذخیره چربی کاهش می‌یابد.
رژیم کانادایی از چه غذاهایی تشکیل می‌شود؟
همان‌طور که گفتیم رژیم کانادایی یک نسخه واحد ندارد و نسخه‌های متعددی از آن وجود دارد. اما به طور کلی در این رژیم تمامی منابع قندی مثل شیرینی، شیرین‌کننده مصنوعی، خوراکی‌های بدون قند (مثل آدامس و نوشابه زیرو)، میوه، آب میوه، سیب‌زمینی، نان، برنج، حبوبات، دانه‌ها و تخمه‌ها، ماکارونی، ریشه‌ها و ریشه‌های زمستانی مثل لبو، آجیل‌ها و بسیاری از غذاهای سالم مثل گردو و لبنیات ممنوع هستند.
همچنین منابع سالمی مثل روغن زیتون، میوه‌های چرب مثل آواکادو، ماهی‌های چرب مثل سالمون و در کل منابع غنی چربی‌های خوب هم به رژیم کانادایی راه پیدا نمی‌کنند.
در مقابل منابع پروتئینی مثل مرغ، گوشت بدون چربی، تخم‌مرغ، کاهو، کلم، اسفناج، چای و قهوه بدون قند و شیر، تنها منبع شما برای تامین انرژی است.
در این رژیم فرد روزانه حدود 500 تا 700 کالری انرژی دریافت می‌کند که بین یک‌سوم تا یک‌چهارم مقدار استاندارد است.
معمولا افراد (با توجه به وزن، جنسیت و نرخ متابولیسم پایه بین 2000 تا 2400 کالری در روز نیاز دارند.)
عادت‌های مرسوم در رژیم کانادایی
رژیم کانادایی از آن جهت که کالری بسیار کم و گزینه‌های بسیار محدود دارد، با قواعدی دشوار هم همراه می‌شود تا فرد با پیروی از آن‌ها بتواند در چهارچوب رژیم باقی بماند.
اولین نکته این است که به دلیل از دست دادن آب شدید، بدن فرد در معرض خطر است. به خصوص که آب موجود در میوه و سبزی هم از رژیم فرد کنار گذاشته شده است و مصرف حجم زیادی گوشت در کنار در اختیار نداشتن آب کافی باعث آسیب به بدن می‌شود.
برای همین افرادی که به رژیم کانادایی وارد می‌شوند، ملزم به نوشیدن مقدار زیادی آب در روز هستند. حداقل این مقدار، هشت لیوان در روز است.
در این رژیم افراد فقط سه وعده دارند و خبری از میان وعده یا اسنک نیست. به خصوص برای کسانی که عادت به ریزه‌خواری دارند این موضوع می‌تواند دشوار باشد.
اولین اقدام این است که ساعات غذا خوردن مشخص می‌شود و فرد خارج از این ساعات باید مثل یک روزه‌دار عمل کند و هیچ چیز دیگری نخورد.
مثلا ساغت 8 تا 9 صبح وقت صبحانه، یک تا 2 ظهر وقت ناهار و 6 تا 7 عصر وقت شام تعیین می‌شود. فقط در همین سه ساعت فرد مجاز به مصرف غذا است. حتی غذاهایی که در رژیم مجاز شمرده شده باشند.
نبود میان وعده در این رژیم موضوع بسیار حساسی است. یعنی شما اگر بسیار گرسنه شوید، حتی اجازه خوردن سالاد کم کالری را هم ندارید و در بهترین حالت می‌توانید کی چای تلخ میل کنید.
هیچ نوع مکمل مثل پروتئین، مولتی‌ویتامین یا مواد معدنی در این دو هفته مصرف نمی‌شود! این موضوع در کنار عدم تنوع مواد خوراکی باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی و افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی و عفونی خواهد شد.
هیچ بعید نیست که در هفته دوم رژیم سرما بخورید!
کالری کم یا ارزش غذایی زیاد؟
مشکل اصلی بشر امروز، مصرف بیش از اندازه کالری نیست. مشکل اصلی این است که افراد «کالری خالی» مصرف می‌کنند.
برای مثال وقتی به چای خود سه قاشق شکر اضافه می‌کنید، مقدار زیادی کالری به بدن خود می‌رسانید. اما این مقدار کالری شامل هیچ ماده ارزشمند غذایی نمی‌شود.
در رژیم کانادایی تلاش برای کاهش حداکثری کالری دریافتی است. اما این کار ضرورتی ندارد. اگر شما کالری خالی را با کالری باکیفیت جایگزین کنید، مشکل حل می‌شود.
یعنی مثلا اسنک‌های بی‌خاصیت، نوشابه‌هایی که فقط از آب و قند و گاز و طعم‌دهنده‌های مصنوعی تشکیل شده‌اند، خوراکی‌هایی که چیزی بیش از شکر و رنگ مصنوعی نیستند، نان‌هایی که با شکر و کره گیاهی پرکالری شده‌اند، شیرینی‌هایی که مقدار زیادی آرد سفید و شکر را به همراه خامه به بدن شما می‌رسانند و غذاهای به شدت فراوری‌شده را از رژیم غذایی خود حذف کنید و بجای آن از میوه تازه، سبزیجات متنوع؛ چربی‌های سالم، پروتئین پروسس‌نشده، لبنیات خانگی و نان تمام‌غله استفاده کنید، تغییر بزرگی در عادت غذایی شما به وجود آمده است.
چیزی که شما به آن نیاز دارید (هر وزنی که داشته باشید) کاهش شدید وزن نیست. شما باید یک الگوی غذایی بهتر و متعادل، مقدار مناسبی تحرک، خواب باکیفیت و در مجموع الگوی زندگی سالم‌تری داشته باشید.
توصیه ما این است که تحت هیچ شرایطی به طور سر خود سراغ این رژیم‌های لاغری اینترنتی نروید.
شکل درست اتخاذ رژیم این است که از یک متخصص بخواهید با بررسی پرونده کامل شما، رژیمی متناسب و مخصوص خودتان طراحی کند. این رژیم لازم است در یک فرصت (میان‌دوره) مورد بازنگری قرار بگیرد و پس از حدود دوماه، متناسب با وزن جدید شما اصلاح شود.
مقایسه رژیم کانادایی با رژیم فیت‌کلاب
اگر قبلا از فیت‌کلاب رژیم گرفته باشید (و آن را اجرا کرده باشید) به احتمال زیاد ویژگی‌های این رژیم را به‌خوبی می‌شناسید.
رژیم کانادایی به سلامتی شما آسیب می‌زند / رژیم فیت‌کلاب در راستای بهبود سلامتی است.
- رژیم کانادایی بسیار دشوار، محدود و کم‌کاری است/ رژیم فیت‌کلاب بسیار آسان، متنوع و متناسب است.
- رژیم کانادایی باعث فقر غذایی می‌شود / رژیم فیت‌کلاب با سوتغذیه مقابله می‌کند.
- رژیم کانادایی نیازمند پخت غذاهایی است که به آن عادت ندارید / رژیم فیت‌کلاب از غذاهای عادی و مرسوم تشکیل می‌شود.
- رژیم کانادایی مورد تایید مجامع علمی نیست/ رژیم فیت‌کلاب توسط تیم متخصص تهیه می‌شود.
- رژیم کانادایی برگشت‌پذیر است و با شکستن رژیم به سرعت وزن را به حالت قبل می‌آورد / رژیم فیت‌کلاب با اصلاح سبک زندگی، باعث می‌شود که در آینده هم کنترل بیشتری بر وزن خود داشته باشید.
- رژیم کانادایی محدودیت‌های زیادی دارد. / رژیم فیت‌کلاب به شما اجازه می‌دهد به اندازه متناسب از هر غذایی که دوست دارید (مثل پیتزا) استفاده کنید، اما پیتزای بهتر و سالم‌تری انتخاب کنید.
عوارض و خطرات رژیم کانادایی
وقتی مقدار کالری شما کاهش پیدا می‌کند و از مواد معدنی و ویتامین‌هایی مثل گروه ویتامین‌های ب بی‌بهره باشید، وضعیت عصبی شما به شدت به هم می‌ریزد.
رژیم کانادایی برگشت‌پذیر است و به خاطر فقر غذایی و ولع شدید ممکن است حتی وزنتان از قبل بیشتر بشود.
سلامت پوست و مو به خطر می‌افتد، ریزش مو افزایش پیدا می‌کند.
انتخاب زیادی برای صبحانه ندارید و از عصرانه و میان‌عده محروم می‌شوید.
آنتی‌اکسیدان‌های متنوع موجود در میوه، در این رژیم به حداقل می‌رسند.