چاقی کودکان / چطور بچه‌ها را سالم بزرگ کنیم؟

چاقی کودکان

شاید شما هم از آن دسته والدینی باشید که موقع غذا دادن به کودک یا نوزاد خود، به او احساسات نشان می‌دهید، بازی می‌کنید یا صورتش را مدام می‌بوسید. این کار شما خیلی خوب است. یک پژوهش نشان می‌دهد که نشان دادن محبت و گرمی در موقع غذا دادن به کودک با چاقی کودکان رابطه عکس دارد.

اما ابراز محبت کافی و توجه به کودک تنها راهی نیست که می‌شود به کمک آن از رشد متناسب و وزن طبیعی کودک اطمینان پیدا کرد. در این مقاله ما می‌خواهیم به 7 روشی اشاره کنیم که شما به کمک آن قادر خواهید بود یک تغذیه سالم را به کودک دلبند خود هدیه دهید.

همین مطالعه نشان می‌دهد که شرایط بدنی کودک مستقل از وضعیت روحی او نیست و هر حرکت شما می‌تواند بر او تاثیر مثبت یا منفی بگذارد. این که شما چه شخصیتی دارید و با کودک چطور رفتار می‌کنید، به اندازه نوع غذایی که برایش فراهم می‌کنید با اهمیت است.

پس کمی صبر و حوصله به خرج دهید و این موارد را با ما مرور کنید.

  • چاقی کودک را درک کنید!

بعضی از والدین تصور می‌کنند که یک کودک تپل، کودکی سالم است و اصلا با موضوع چاقی کودکان آشنا نیستند. آن‌ها فکر می‌کنند کودک هرقدر که بیشتر بخورد بهتر است و اگر لپ‌های بزرگ و شکم برآمده داشته باشد، نشان می‌دهد که دارد خوب غذا می‌خورد.

از طرف دیگر هستند کسانی که درک درستی از چاقی کودکان ندارند و فکر می‌کنند کودکشان باید لاغر بماند. برای همین ممکن است غذای کافی به او ندهند! هر دو مورد اشکال دارد. در مورد وزن کودک خود باید با متخصص مشورت کنید.

چاقی کودکان

چاقی کودکان می‌تواند باعث شود آن‌ها به فشار خون و کلسترول مبتلا شوند. چیزی که معمولا در بزرگسالان انتظار داریم. همچنین مشکلات تنفسی و مفاصل در کودکان چاق بیشتر است. آن‌ها معمولا در مدرسه وضعیت روحی خوبی پیدا نمی‌کنند و ممکن است توسط دیگران مسخره شوند.

مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد عادت‌های فردی والدین بی‌اندازه در وزن کودک تاثیر دارد. اگر مدام در خانه دعوا می‌کنید، تا دیروقت بیدارید، او را تحت استرس مدام قرار می‌دهید، تنقلات ناسالم می‌خرید، تحرک و فعالیت کافی ندارید و برای بازی با او وقت نمی‌گذارید، از اضافه وزن کودک خود تعجب نکنید!

  • بدانید کودک چه می‌خورد

والدین زیادی می‌شناسم که خودشان از بستنی و شکر پرهیز می‌کنند، اما این خوراکی‌ها را به راحتی در اختیار کودک خود می‌گذارند. آن‌ها فکر می‌کنند کودک در سن رشد می‌تواند هر چیزی بخورد.

بهتر است بجای آبمیوه (که قند زیادی دارد) یا شیرکاکائوی بسته‌بندی و اسنک‌های ناسالم او را با میوه آشتی دهید. طبیعتا بچه‌ها از میوه‌های نرم بیشتر استقبال می‌کنند.

اگر فرزند شما در مدرسه، مهد یا نزد یکی از اقوام می‌ماند و غذا می‌خورد، بدانید که چه چیزهایی خورده است. مطمئن شوید که همیشه یک صبحانه سالم و کامل دریافت کرده باشد. بهتر است صبحانه را پیش خودتان بخورد تا در مهدکودک.

شیر و آب نوشیدنی‌های بهتری هستند تا آبمیوه و شیرهای طعم‌دار بسته‌بندی. اگر فرزند شما به شیر طعم‌دار علاقه دارد، خودتان با انبه، توت‌فرنگی یا یک میوه خوشمزه دیگر برایش شیرِ میوه‌ای درست کنید. توت‌فرنگی یکی از پرخاصیت‌ترین میوه‌های دنیا است و ویتامین ث و آنتی‌اکسیدان زیادی دارد.

نگویید «اما بچه من میوه و سبزی دوست ندارد.» این شما هستید که ذائقه بچه را شکل می‌دهید. بچه اگر هر روز به پفک دسترسی نداشته باشد، به آن عادت هم نخواهد کرد.

  • میوه و سبزیجات تازه بخرید

اگر بچه اسنک و میان‌وعده ناسالم نداشته باشد، کم‌کم به میان‌وعده‌های طبیعی عادت خواهد کرد. نگذارید رژیمش به چند گزینه محدود شود. او را تشویق کنید که میوه‌های جدید را امتحان کند.

میوه‌ها را برایش خرد کنید و با او در زمان میوه خوردن بازی کنید. این کار باعث می‌شود که از دیدن میوه خوشحال شود، چرا که می‌داند به دنبال آن، پاداشی به صورت بازی دریافت می‌کند.

اگر ده مدل میوه را امتحان کردید و همه را پس زد، سراغ گزینه یازدهم بروید. بالاخره می‌توانید لیست بلندی از میوه‌های مورد علاقه او درست کنید.

گاهی وقت‌ها میز والدین هم به اندازه کافی با سبزی آراسته نمی‌شود. در نتیجه طعم سبزیجات برای کودک عجیب و غیرطبیعی به نظر می‌رسد. اگر خودتان الگوی غذایی سالمی نداشته باشید، محال است که بتوانید به کودک غذای سالم خوردن را یاد بدهید.

خوراکی‌های کارخانه‌ای با طعم‌دهنده‌های مصنوعی، طعم‌هایی بسیار قوی ایجاد می‌کنند که لذت زیادی برای کودک به همراه دارد. عادت کردن به این طعم‌ها باعث می‌شود که فرزند شما از ژله توت‌فرنگی خوشش بیاید اما به میوه توت‌فرنگی میلی نشان ندهد.

اجازه بدهید که او طعم‌های واقعی را بیاموزد، نه طعم‌های شدید مصنوعی را.

  • از غذای سالم خسته نشوید

غذاهای ناسالم و فراوری شده دلیل اصلی برای چاقی کودکان هستند. ممکن است یکبار برای کودک ماهی درست کنید و او لب به ماهی نزند. دست از تلاش نکشید. گاهی می‌خواهم به یک کودک ماهی بدهم و قبل از آن که سعی کنم، مادرش می‌گوید او ماهی نمی‌خورد.

اگر بار اول یک غذای سالم را امتحان کردید و او رغبت نشان نداد، بار دوم را امتحان کنید. و بار سوم. و بار چهارم. کودک شما وقتی در معرض یک غذا باشد و به ظاهر و بوی آن عادت کند، کم‌کم نسبت به آن کنجکاو می‌شود و می‌تواند آن را به عنوان یک غذا قبول کند.

حتی اگر به سبزیجات کنار بشقابش دست نمی‌زند، باز هم برایش سبزیجات بگذارید. بالاخره روزی می‌رسد که او سبزیجات کنار بشقابش را هم تمام کند.

طبیعتا معده بچه‌ها از ما کوچک‌تر است. وقتی این معده کوچک با غذاهای ناسلم، بیسکویت، بستنی، سیب‌زمینی سرخ‌کرده و پاستیل پر شود، جای زیادی برای غذاهای سالم مثل میوه و سبزی نمی‌ماند.

مهم نیست او امشب میوه‌هایی که برایش خرد کرده‌اید را خورده است یا نه. فردا دوباره برایش میوه خورد کنید. می‌دانم این کار حوصله زیادی می‌خواهد. اما کودکی که مشکلات قلبی، تنفسی و مفصلی داشته باشد، بعدها خیلی بیشتر شما را به دردسر خواهد انداخت. برای فرزند خود وقت بگذارید.

  • برای غذا از قبل برنامه‌ریزی کنید

فست‌فود‌ها از دلایل اصلی برای ایجاد چاقی کودکان هستند. امروزه کودکان بسیار بیشتر از گذشته در معرض فست‌فود قرار می‌گیرند. این خوراکی‌ها به دلیل داشتن قند، چربی، کالری و طعم‌های شدید و غیرطبیعی می‌توانند نظر کودکان را به سمت خود جلب کنند. بعد از مدتی پیتزا و همبرگر برای آن‌ها دوست‌داشتنی خواهد بود و میوه و سبزی نه.

ایرادی ندارد که هر از گاهی در موقعیت‌های ویژه آن‌ها همبرگر بخورند. مشکل زمانی پیش می‌آید که فست‌فود رژیم غذایی قالب کودک تبدیل شود.

بیشتر ما فکر می‌کنیم که غذای ایرانی در رستوران‌ها خیلی از فست‌فود بهتر است. درست است که گوشت پروسس شده یا همان سوسیس و کالباس در فهرست غذاهای به‌شدت ناسالم قرار می‌گیرند، اما برنجی که با کره گیاهی (چربی ترانس) چرب شده یا جوجه‌ای که در آن بیش از اندازه نمک و کره گیاهی وجود داشته باشد هم گزینه‌های سالمی نیستند.

اگر می‌دانید که نمی‌توانید غذا درست کنید، بهتر است غذا را از قبل آماده کنید. ترجیح این است که کودک غذای خانگی بخورد. غذایی که از کیفیت مواد تشکیل‌دهنده آن باخبر باشید.

سعی کنید مواد اولیه منفرد بخرید. یعنی بجای خریدن رب گوجه‌فرنگی، گوجه فرنگی تازه تهیه کنید. هر قدر که بیشتر مواد اولیه منفرد استفاده کنید، کیفیت غذای شما بالا می‌رود. در مرحله بعدی می‌توانید به نوع مواد غذایی، کالری و ارزش غذایی هم فکر کنید.

  • طبقات یخچال را مدیریت کنید

خیلی بعید است که کودک شما خودش خرید کند، خودش غذا درست کند یا خودش تلفن را بردارد و پیتزا سفارش دهد. معمولا او چیزی را می‌خورد که شما برایش می‌خرید.

بهتر است همیشه در یخچال خوراکی‌های ناسالم نداشته باشید. اگر می‌خواهید برای او بستنی بخرید، خریدن یک بستنی در هفته بهتر است تا انبار کردن چند کارتن بستنی در یخچال. یعنی همیشه این خوراکی‌ها برایش در دسترس نباشد.

غذاهای ناسالم یا چیزهایی که باید کودک از آن پرهیز کند را در ردیف‌های بالای یخچال و دور از دسترس او قرار دهید. در این صورت اگر خودش سر یخچال برود، به گزینه‌های ناسالم دسترسی نخواهد داشت.

طبقه‌ای که درست در ارتفاع چشم کودک قرار می‌گیرد، مهم‌ترین طبقه یخچال شما است. هوس بچه‌ها بی‌اندازه تابع چیزی است که می‌بینند. اگر سیب را در این طبقه بگذارید و خیار را در طبقه پایین، با این که دستش به خیار می‌رسد، احتمال این که به سراغ سیب برود افزایش پیدا می‌کند.

خوراکی‌هایی که دوست دارید فرزندتان از آن‌ها بخورد را در طبقه مقابل چشم او قرار بدهید. خوراکی‌های ناسالم مثل شکلات در طبقات بالا و خوراکی‌هایی که معمولی را در طبقات پایین. همین قاعده را در مورد فریزر هم به کار ببندید. بستنی نباید در طبقه مقابل چشم یا طبقه پایین چیده شود.

توجه کنید که کودک شما نمی‌تواند پرتقال را پوست بگیرد یا انبه را برای خودش خرد کند. میوه‌های خرد شده با تزئین زیبا باعث می‌شود که او دلش بخواهد یک میوه را امتحان کند.

  • فعالیت بدنی کودک را بالا ببرید

بچه‌های امروزی خیلی کم‌تر از زمان ما تحرک دارند. آن‌ها می‌توانند ساعت‌ها جلوی تلویزیون بنشینند و از جایشان تکان نخورند.

متاسفانه والدین هم از این که بچه‌هایشان یک گوشه آرام بگیرند، استقبال می‌کنند.

بچه باید تمام طول روز را به بازی و فعالیت بپردازد. یک نشانه نداشتن فعالیت کافی این است که شب بچه به‌سختی می‌تواند بخوابد و برای خواباندن او باید زحمت زیادی بکشید. این موضوع نشان می‌دهد که در طول روز آن‌طور که باید خسته نشده است.

او را از خانه بیرون ببرید. در خانه‌های کودک و محوطه‌های بازی او مشتاقانه جست‌وخیز و بازی می‌کند.

در خانه امکاناتی جذاب برای بازی او فراهم کنید. به‌قدری که خیلی به‌یاد کامپیوتر و تبلت نیفتد.

خودتان برای بازی با او وقت بگذارید. این کار علاوه‌بر بهبود وضعیت فیزیکی کودک، باعث می‌شود که اعتماد او به شما افزایش پیدا کند.

شما برای این که کودکان بتواند حرف بزند و راه‌برود خیلی صبر کرده‌اید. حالا سعی نکنید او را ساکت کنید و یک‌جا بنشانید. بگذارید از جایش بلند شود، بدود، سر‌وصدا کند و از کودکی خود لذت ببرد.

چاقی کودک، نتیجه باورهای نادرست والدین

بسیاری از والدین نسبت به تغذیه و فعالیت بدنی کودک درک درستی ندارند. آن‌ها فکر می‌کنند یک کودک آرام و بی‌صدا بهتر است و تلاش می‌کنند نشاط کودک را سرکوب کنند.

بسیاری از کودکان به اندازه کافی پروتئین دریافت نمی‌کنند و قندهای ساده مثل آبمیوه و بستنی منبع اصلی تامین انرژی آن‌ها است.

والدینی هستند که فکر می‌کنند بدن کودک به دلیل نرخ بالای مصرف کالری بهتر از بزرگسالان از پس قند و چربی بر می‌آید. اما بدن آن‌ها حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر است. مقدار زیادی قند در روز زمینه ابتلای او به دیابت را فراهم می‌کند.

این که فکر می‌کنید کودکتان فلان‌غذا را دوست ندارد یا با فلان غذا بهتر تغذیه می‌شود معمولا درست نیست. این شما هستید که عادت‌های او را شکل می‌دهید. کودکی که تا امروز بوی ماهی را نچشیده باشد، بعید است که از خوردن آن استقبال کند.

چاقی کودکان

مهم‌ترین باور غلط این است که کودکان به یک رژیم غذایی نیاز ندارند و رژیم فقط متعلق به بزرگسالان است. معنی رژیم غذایی این نیست که تغذیه او را محدود کنید و نگذارید کالری کافه به بدنش برسد. هدف از یک رژیم غذایی پایین آوردن مقدار کالری نیست، بلکه هدف بالابردن کیفیت کالری است.

یعنی مطمئن شوید که به ازای هر کالری، به اندازه کافی مواد ضروری مثل پروتئین، فیبر، ویتامین، چربی‌های سالم و مواد معدنی به کودک می‌رسد.

کودک را به چشم کودک نگاه کنید

کودکان قبل از هر چیزی کودک هستند. آن‌ها هنوز عادت‌های زیادی ندارند و این شما هستید که عادت‌هایشان را شکل می‌دهید. این طور نیست که فلان بچه ذاتا شب‌زنده‌دار باشد. شما او را به کودکی شب‌زنده‌دار تبدیل می‌کنید.

کودکان به سادگی می‌توانند به شرایط جدید عادت کنند. هیچ‌وفت برای اصلاح عادت‌های رفتاری کودک دیر نیست.

توجه کنید که تنها فراهم کردن خوراکی‌های سالم عادت‌های او را تغییر نمی‌دهد. لازم است غذاهای مقوی در عین‌حال خوشمزه و جذاب هم باشند. معلوم است که کودک کلم پخته را به عنوان غذا قبول نمی‌کند. اما یک سالاد هیجان‌انگیز می‌تواند برایش جذابیت داشته باشد. مثلا سالادی شبیه به غذایی که شخصیت کارتنی مورد علاقه‌اش می‌خورد.

بازی، بهترین روش برای تغییر عادت‌های کودک است. شما نمی‌توانید به کودک توضیح دهید که چرا به دریافت روزانه فیبر محلول نیاز دارد. اما او به سادگی می‌پذیرد که خودش را در نقش خرگوشی بامزه ببیند که برای خوردن هویج از لانه خارج شده است.

برنامه تمرین
مقالات ویژه