حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی | آشنایی با زانوی پرانتزی و درمان آن

حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی می‌تواند در بهبود و تقویت عضلات و استقامت زانوها مؤثر باشند. این حرکات شامل تمریناتی مانند اسکات، اسکوات با میله، تمرینات لانژه، افتادن به زانوها و تمرینات پلانک برای استحکام بخشیدن به عضلات اطراف زانو می‌شوند. با انجام این حرکات، می‌توانید زانوها را درست محورگردی کرده و از آسیب‌های مرتبط با زانوی پرانتزی جلوگیری کنید. قبل از شروع هرگونه تمرین، مهم است که با استشاره از یک متخصص ورزشی یا فیزیوتراپیست، تکنیک صحیح انجام حرکات را یاد بگیرید و همچنین در صورت بروز درد یا مشکل، تمرین را متوقف کنید و مشاوره پزشکی بگیرید.

توجه به فرم درست اجرای حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی بسیار اهمیت دارد. باید از حرکات نرم و پیوسته استفاده کرده و تمرکز خود را بر روی استقامت و تعادل عضلات زانو قرار دهید. در طول انجام حرکات، تنش زیادی را بر روی زانوها قرار ندهید و به تنفس صحیح توجه کنید. ادامه دادن به تمرینات اصلاحی زانوی پرانتزی به مرور زمان باعث بهبود و قوی‌تر شدن عضلات می‌شود و می‌تواند در کاهش درد و آسیب‌های زانویی کمک کند. با همراهی یک متخصص ورزشی و پیروی از راهنمایی‌های ایشان، می‌توانید بهبود قابل توجهی در وضعیت زانوهای خود را تجربه کنید و از فعالیت‌های ورزشی بدون مشکل لذت ببرید.

زانوی پرانتزی در حالت شدید، ممکن است وقتی فرد پاهایش را جفت می‌کند، زانوهایش از هم فاصله زیادی داشته باشند، یا وقتی زانوهایش را به هم می‌چسباند، نتواند پاهایش را جفت کند. در هر دو حالت، وقت فرد صاف می‌ایستد، پاهایش به صورت دو خط موازی قرار نمی‌گیرند و ممکن است انحنا به داخل به شکل )( یا انحنا به بیرون به صورت () به وجود بیاید.

هر دو وضعیت، فیگور بدنی را به هم می‌ریزند و از عملکرد مناسب فرد در هنگام تمرین و ورزش می‌کاهند.

در این مطلب می‌خواهیم به زبانی ساده نگاهی کوتاه داشته باشیم به این مشکل و نیز به موضوع حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی.

زانوی پرانتزی چیست؟

زانوی پرانتزی به شرایطی می‌گویند که زانوی فرد به سمت داخل یا بیرون انحنا داشته باشد به شکلی که محور ساق پا با محور ران زاویه بسازد.

این مشکل می‌تواند به خاطر لگن، استخوان درشت‌نی یا مچ پا رخ بدهد.

معمولا زانوی پرانتزی مشکلی است که در دوران کودکی به وجود می‌آید. هر مسئله‌ای که باعث نرم شدن استخوان‌های کودک شود می‌تواند به این عارضه منجر شود.

عمده دلایل پیدایش زانوی پرانتزی در کودکان تغذیه نادرست، بیماری و عفونت است. تومور هم می‌تواند باعث بروز این مشکل بشود.

برخی از ورزشکاران مثل سوارکارها ممکن است به مرور زانوهایی غیرطبیعی پیدا کنند.

در برخی موارد، زانوهای فرد به دلیل تصادف یا مصدومیت شدید از شکل طبیعی خود خارج می‌شود.

زانوی پرانتزی در کودکی

زانوی کودکان به صورت طبیعی اندکی زاویه دارد. معمولا کودکان به شکلی می‌نشینند که کف پاهایشان در مقابل هم قرار می‌گیرد.

این شکل نشستن تا چهار سالگی طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.

با بالا رفتن سن، فیگور بدنی کودک تغییر می‌کند. ساق پایش مستقیم می‌شود. لگن، زانو و مفصل پایش قدرت می‌گیرد و کف پاهایش رفته رفته به سمت بیرون می‌چرخند.

کم کم شکل بدن تغییر می‌کند و این تغییر شکل باعث می‌شود کودک بتواند به صورت طبیعی راه برود. برای مشاهده این اثر می‌توانید راه رفتن یک کودک 2 ساله و کودک 10 ساله را با هم مقایسه کنید.

پاهای کودک کم‌کم برای تحمل وزن بدن آماده می‌شوند.

اگر کودک در این سنین تحرک کافی نداشته باشد (تقریبا در تمام روز) یا تغذیه‌اش خوب نباشد، بدنش نمی‌تواند رشد طبیعی خود را کامل کند.

ساعت‌ها دراز کشیدن مقابل تلویزیون، یا بازی‌کردن با گوشی، علاوه بر تغییر شکل در ستون فقرات و گردن، آمادگی کودک برای تحمل وزن بدن را هم کم‌تر می‌کند و می‌تواند کودک را در معرض خطر ابتلا به زانوی پرانتزی قرار دهد. این سنین استفاده از حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی تحت نظر متخصص به شدت می تواند کمک کننده باشد.

راشیتیسم و نرمی استخوان در کودک

کمبود کلسیم و کمبود ویتامین دی می‌تواند در کودکان به عارضه راشیتیسم منجر شود. بیشتر این کودکان هستند که به راشیتیسم مبتلا می‌شوند، هرچند ممکن است در بزرگسالان نیز مشاهده شود.

اگر مادر به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار نگیرد یا در این دوران تغذیه سالم نداشته باشد، نوزاد با خطر راشیتیسم روبرو خواهد شد.

حساسیت به لاکتوز عدم استفاده از محصولات لبنی از جمله عوامل بروز بیماری است.

کمبود ویتامین دی در مادر در دوران بارداری هم می‌تواند بیماری را در کودک ایجاد کند.

تغذیه نادرست و سبک زندگی اشتباه از دلایل اصلی ابتلای فرد به راشیتیسم است.

در بیشتر موارد زانوی پرانتزی ناشی از نرمی استخوان، به جراحی نیاز ندارد و تنها با تغذیه و حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی قابل درمان است و فرد به سادگی می‌تواند به شرایط عادی خود باز گردد.

بیماری بلانت

بیماری بلانت یک نوع اختلال رشدی است که به دلایلی نامعلوم ممکن است ایجاد شود. این بیماری بر استخوان پا اثر می‌گذارد و می‌تواند به زانوی پرانتزی منجر شود.

معمولا انحنای درشت‌ نی در کودکان و انحنای استخوان ران در نوجوانان شایع‌تر است.

همان‌طور که گفتیم نوزادان (به دلیل بسته بودن فضای رحم) به طور طبیعی دچار این انحنا هستند و جای نگرانی وجود ندارد. این انحنا باید به طور طبیعی رفته‌رفته از بین برود و در حدود سن هفت‌سالگی پاها کاملا کشیده و مستقیم شوند.

اما بلانت می‌تواند این روند را دچار اختلال کند.

بیماری بلانت اگر کنترل نشود، در سنین بالاتر مشکلاتی وخیم‌تر به وجود خواهد آمد.

این بیماری درمان بدون جراحی و با جراحی دارد. در درمان بدون جراحی، به کمک حرکات اصلاحی، فیزویوتراپی و آتل به بیمار کمک می‌شود.

در کودکانی که اضافه وزن دارند و استخوان پا قادر نیست به سادگی تمام وزن بدن را تحمل کند، این بیماری شایع‌تر است.

[elementor-template id=”25463″]

تشخیص زانوی پرانتزی

معمولا از طریق معاینه ظاهری و انجام تست‌های استاتیک و دینامیک، متخصص قادر است وجود مشکل را تشخیص دهد و جهت رفع آن برنامه تمرین اصلاحی برای زانوی پرانتزی تجویز کند.

یک روش دیگر استفاده از تصویر رادیولوژی است. به این ترتیب که بین مفصل لگن و زانو یک خط رسم می‌شود. خط دیگر مفصل زانو را به مچ متصل می‌کند. این دو خط باید کاملا در یک امتداد باشند.

در حالت واقعی ممکن است بین خط HKA و خط کاملا راست، زاویه‌ای دیده شود. این زاویه به عنوان میزان انحراف شناخته می‌شود. زاویه حدود 1 تا 1.5 درجه در بزرگسالان کاملا طبیعی است. زاویه طبیعی برای کودکان به سن آن‌ها بستگی دارد.

در این روش به دقت میزان خمیدگی مشخص و برای درمان آن اقدام می‌شود.

درمان زانوی پرانتزی ( حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی )

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم راه‌های زیادی برای درمان زانوی پرانتزی وجود دارد. این درمان‌ها شامل اصلاح الگوی غذایی، افزایش اصولی فعالیت بدنی، مکمل‌یاری، استفاده از آتل، عمل جراحی و البته حرکات اصلاحی برای زانوی پرانتزی می‌شود.

زانوی پرانتزی یا Genu Varum باعث می‌شود که پاهای شما بجای یک خط صاف به صورت یک کمان دیده شود. معمولا مشکل به خاطر چرخش استخوان به سمت بیرون به‌وجود می‌آید.

به کمک حرکات اصلاحی می‌شود مشکل زانوی پرانتزی را حل کرد. اما این کار به صبر و حوصله زیادی نیاز دارد.

بهترین زمان برای انجام این تمرین‌ها اول صبح است. با این وجود شما می‌توانید زمان دلخواه خود را انتخاب کنید. زمانی که برای شما راحت‌تر باشد و باعث شود تمرین خود را ترک نکنید.

حرکت اصلاحی زانوی پرانتزی شماره 1

برای انجام این تمرین به یک استوانه از جنس فوم نیاز دارید. می‌توانید این فوم‌ها را از فروشگاه لوازم ورزشی تهیه کنید. اما بدون فوم هم می‌شود تمرین را انجام داد. با یک بالش کوچک.

بالش را بین دو زانوی خود قرار بدهید. در حالت کاملا کشیده، بایستید. دست‌ها خود را بالا ببرید. بعد سعی کنید خم شوید تا دست‌هایش شما به انگشت پایتان برسد.

شاید در اولین روزها قادر نباشید دست خود را به انگشت پای خود برسانید. اهمیتی ندارد. به مرور این اتفاق می‌افتد.

این تمرین را می‌توانید ده بار در روز انجام دهید.

حرکت

اصلاحی زانوی پرانتزی شماره 2

اطمینان دارم که تا امروز حرکت اسکوات را انجام داده‌اید. در این تمرین شما می‌ایستید و بعد دون آن که کف پایتان از زمین بلند شود، زانوی خود را خم می‌کنید به شکلی که باسن شما به زمین نزدیک شود.

حرکت اسکوات را می‌توانید با وزنه (دمبل یا هالتر) هم انجام دهید.

با این وجود تنها یک نسخه از حرکت اسکوات وجود ندارد. افراد مختلف با انگیزه‌های مختلف به سراغ این تمرین می‌آیند.

تمرینی که ما در اینجا می‌خواهیم به آن اشاره کنیم هم یکی از انواع اسکوات به شمار می‌رود.

برای انجام این تمرین، سر پا بایستید، پاهای خود را حدود ده سانت (کمی بیشتر یا کمتر) از هم باز کنید، بدون آن که فاصله پاشنه‌ها کم شود، انگشت پاهای خود را به هم بچسبانید. با تمرکز کامل بر روی عضلات پشت، به آرامی حرکت اسکوات را انجام دهید.

طبیعی است که انجام این حرکت بسیار دشوارتر از حرکت اسکوات عادی خواهد بود. شاید چند روزی زمان ببرد تا بتوانید به آن عادت کنید.

برای این که نتیجه بهتری بگیرید، سعی کنید هر قدر که می‌توانید پایین‌تر بیایید. هر قدر که می‌توانید. حتی اگر این مقدار در مقایسه با اسکوات عادی خیلی کم به نظر برسد.

این حرکت را بدون وزنه انجام بدهید.

روزی ده بار انجام این حرکت خوب است. هرچند مجبور نیستید هفت روز هفته آن را انجام بدهید. معمولا حدود 3 تا 5 نوبت در هفته کافی است.

حرکت اصلاحی زانوی پرانتزی شماره 3

چرخش داخلی در لگن هم می‌تواند باعث شود که پاها در راستای مستقیم قرار نگیرند و باعث ایجاد فاصله بین زانوها بشوند.

برای برطرف کردن این وضعیت، تمرین‌های خیلی زیادی وجود دارد. هر کس با توجه به شرایط بدنی خود ممکن است از یک حرکت نتیجه بهتر بگیرد.

یکی از حرکاتی که می‌توانید انجام دهید، به این صورت است:

یک تشک یوگا را روی زمین پهن کنید.

به پهلو روی این تشک بخوابید و بدن خود را کاملا صاف نگه دارید.

پاهای خود را روی هم بگذارید. تلاش کنید زانوهای خود را به نزدیکترین فاصله ممکن از هم نگاه کنید.

حالا پاهای خود را به سمت شکم جمع کنید به صورتی که امتداد ران با بدن شما زاویه نود درجه بسازد.

سعی کنید همچنان پاها محکم به یکدیگر چسبیده باشند. حالا بدون آن که بدنتان از زمین جدا شود، پای خود را به سمت بالا بکشید و دوباره به جای اول برگردانید. سعی کنید زانوهایتان از هم جدا نشوند.

این حرکت را ده بار در روز انجام دهید.

حرکت اصلاحی زانوی پرانتزی شماره 4

این حرکت بر روی عضلات باسن تمرکز دارد. این عضلات به قرارگیری بهتر لگن و در نتیجه نزدیک شدن زانوها به هم کمک می‌کند.

برای این کار روی زمین دراز بکشید به شکلی که پشتتان روی زمین و صورتتان رو به بالا باشد.

کف پایتان روی زمین بماند و زانوها را خم کنید به شکلی که زانوهای شما به سمت سقف باشد.

پای سمت راست را روی پای چپ خود بگذارید و از فضایی که بین دو پا ایجاد می‌شود، با دست راست پای چپ را بگیرید.

سی ثانیه در همین حالت بمانید.

بعد پای چپ را روی پای راست بگذارید و با دست چپ، پای راست خود را بگیرید. سی ثانیه دیگر هم در این حالت باقی بمانید.

این کار را ده بار تکرار کنید.

آیا همین تمرین‌ها کافی هستند؟

حرکاتی که در اینجا به آن‌ها اشاره کردیم، چهار حرکت معروف از مجموعه حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی بودند. قطعا تعداد بسیار زیادی حرکت وجود دارد که هر کدام می‌توانند به نوعی موثر باشند.

اما هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند که با این چند حرکت مشکل شما به طور کامل برطرف خواهد شد. چرا که نویسنده یک مطلب نمی‌داند مشکل شما دقیقا چیست؟

برای مثال اگر مشکل در تغذیه شما باشد، تا زمانی که این مشکل را برطرف نکنید، انجام چند حرکت در روز نمی‌تواند به درمان کامل زانوی پرانتزی منجر شود.

این که مشکل از لگن یا مچ پای شما است، شاید هم در استخوان ساق پا، به تشخیص متخصص انجام می‌پذیرد. مثلا کسی که در لگن هیچ مشکلی ندارد، انجام حرکات مربوط به لگن برایش کارساز نخواهد بود.

از طرف دیگر، معمولا کسانی که زانوی پرانتزی دارند، مشکلاتی دیگر نیز در فیگور بدنی آن‌ها دیده می‌شود. در نتیجه باید یک برنامه جامع برای اصلاح فیگور بدنی خود داشته باشند.

پس نتیجه نهایی این است که برای درمان مشکل زانوی پرانتزی به یک تیم تخصصی تغذیه و فیزیولوژی نیاز دارید تا با همکاری هم بتوانند ریشه مشکل را کشف و برای درمان آن راهکار ارائه دهند.

[elementor-template id=”25488″]

ورزش برای کسانی که زانوی پرانتزی دارند

این که پاهای شما در یک خط راست قرار نگیرند، ممکن است تمرکز و توانایی شما برای انجام حرکات ورزشی و تمرین‌های عادی را دشوار کند. به خصوص که بدن شما در تحمل کامل وزن بدن مشکل دارد.

پس اگر قصد دارید به تمرین و ورزش بپردازید، برای جلوگیری از مصدومیت، درد زانو و کاهش پرفورمنس شما، بهتر است قبل از هرچیز به حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی فکر کنید.

با این وجود، این باور که افرادی که دچار این مشکل هستند نمی‌توانند ورزش کنند اشتباه است. بی‌تحرکی و خمودگی مشکل شما را بدتر هم خواهد کرد.

اگر قصد دارید ورزشی را شروع کنید، تا قبل از برطرف شدن مشکل می‌توانید به تمرین‌ها و ورزشی‌هایی بپردازید که در آن وزن بدن شما بر روی پاهایتان نباشد.

برای مثال در دوچرخه سواری و شنا وزن بدن روی پاهایتان نیست و به زانوها فشاری وارد نمی‌شود.

اما معنی این حرف این نیست که تا همیشه سعی کنید وزن خود را روی پاهای خود نیندازید.

بعد از آن که مشکل شما حل شد و پاهایی صاف و کشیده پیدا کردید، با خیال راحت می‌توانید به انجام تمرین‌های معمولی بپردازید.