سفتی مفصل کودکان همیشه به دلیلی رخ می‌دهد، دلیل آن ممکن است ضربه یا آسیب بیرونی باشد که بعد از مدتی با درمان‌های ساده کوتاه یا طولانی‌مدت بهبود یابد. اما در مواردی علت سفت شدن مفصل کودک بیماری‌های خاصی مانند آرتریت است که به درمان‌های ویژه و مراقبت نیاز دارد. در حالت کلی سفت شدن مفاصل با علائمی مانند کاهش دامنه حرکتی مفصل، درد و تورم در آن ناحیه مشخص می‌شود. اما بیماری‌های جدی‌ترعلائم دیگری نیز دارند که به بررسی و درمان بیشتری نیاز خواهند داشت. در این مطلب از مجله فیت کلاب به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان سفتی مفصل کودکان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
علت سفتی مفصل کودکان چیست؟ آیا بی تحرکی است یا بیماری‌های خاص؟
احتمال دارد که سفتی مفصل کودکان یکی از علائم آرتریت روماتوئید (یکی از انواع آرتریت) باشد. اما در مواردی به دلایل دیگر سفتی ایجاد می‌شود که در ادامه با برخی از آن‌ها آشنا خواهیم شد.
1. ورزش و حرکات تکراری که منجر به آسیب در مفاصل می‌شوند
ورزش، آسیب‌های متوالی ورزشی و انجام حرکات تکراری به مفاصل در هر سنی آسیب وارد می‌کنند. اما آسیبی که مفاصل کودکان در سنین رشد به آن‌ها دچار می‌شوند، ممکن است تا آخر عمر همراه آن‌ها بماند. البته در مواردی امکان درمان و بهبودی کامل نیز وجود دارد.
2. آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان، یک نمونه از انواع آرتریت در گروه سنی پایین
یکی از اختلالات روماتولوژیک، آرتریت نوجوانان است که از جمله بیماری‌های خود ایمنی به شمار می‌رود. آرتریت نوجوانان از نمونه بیماری‌های شایع آرتریت در بین کودکان است با نام آرتریت روماتوئید نوجوانان نیز شناخته می‌شود. این بیماری از جمله علل اصلی ایجاد سفتی مفصل در کودکان به شمار می‌رود. در آرتریت نوجوانان سیستم ایمنی بدن به مفاصل و بافت‌های مختلف حمله کرده و باعث ایجاد آسیب در آن‌ها می‌شود.
3. افزایش وزن در هر سنی برای مفاصل و کل بدن خطرناک و آسیب‌زاست
اضافه وزن در کودکان عاملی مهم برای ایجاد آرتروز و سفتی مفاصل در سال‌های بعدی زندگیشان است. هرچه مفاصل مدت بیشتری تحت فشار باشند، زودتر دچار فرسودگی، آسیب و در آخر آرتروز خواهند شد. پس به چاقی فرزند خود به عنوان ویژگی بامزه و شیرین نگاه نکنید.
4. آسیب و ضربه در ناحیه مفصل به سفتی در این ناحیه منجر می‌شود
گاهی یک آسیب و ضربه در ناحیه مفاصل به آسیب‌های بعدی در رباط‌ها، تاندون‌ها و مفاصل ختم می‌شود. این گونه آسیب‌ها معمولا در اثر ضربات شدید، تصادف یا حوادثی این چنین ایجاد خواهند شد و به مرور زمان به آرتروز ختم می‌شوند.
5. لوپوس اریتماتوز سیستمیک، این بیماری خود ایمنی گاهی به مفاصل حمله می‌کند
لوپوس از دیگر انواع بیماری‌های خود ایمنی است که در آن سیستم دفاعی بدن به بافت‌ها و سیستم‌های مختلف مثل پوست، مفاصل و چشم حمله می‌کند. سفتی مفاصل در بین بیماران مبتلا به لوپوس زیاد دیده می‌شود.
6. درماتومیوزیت نوجوانان، بیماری نادری که قبل از 16 سالگی کودک را دیگر می‌کند
بیماری درماتومیوزیت نوجوانان از جمله بیماری‌های نادری است که پوست و عضلات را درگیر می‌کند. این بیماری در اغلب موارد قبل از 16 سالگی شروع شده و علائم مختلفی در عضلات و پوست بیمار ایجاد خواهد کرد. یکی از علائم و عوارض بیماری درماتومیوزیت، سفتی مفاصل و تاثیر بر عملکرد آن‌هاست.
علائم سفتی مفاصل کودکان چیست؟ والدین با دیدن این علائم دچار ترس و استرس می‌شوند
تا اینجا با رایج‌ترین علل ایجاد کننده سفتی مفصل کودکان آشنا شدیم. سفتی مفصل ایجاد شده ناشی از این 6 علل کمی با هم متفاوت هستند اما علائم مشترک زیادی دارند. گاهی عدم اطلاع والدین از علائم درست سفتی مفاصل منجر به استرس و ترس آن‌ها از مشکل ایجاد شده برای کودکشان می‌شود. در ادامه برخی از علائم سفتی در مفاصل کودکان معرفی خواهیم کرد.
علائم سفتی مفصل کودکان به دلیل آسیب و ضربه در ناحیه مفاصل
علائم سفتی مفصل به دلیل آسیب و ضربه با علائم سفتی مفصل به خاطر ورزش و انجام حرکات تکراری یکی است. در این موارد علائم زیر مشاهده می‌شوند:
- درد در مفصل آسیب دیده
- تورم و التهاب
- قرمزی پوست اطراف مفصل
- عدم حرکت مفصل به دلیل تورم و درد زیاد
- بهبودی بعد از رفع و درمان آسیب ایجاد شده
با شروع روند درمان آسیب ایجاد شده، این علائم کم‌کم بهبود پیدا می‌کنند و سفتی مفصل نیز رفع خواهد شد.
علائم سفتی مفصل به دلیل آرتریت روماتوئید در کودکان و نوجوانان
اگر علت سفتی مفصل کودک آرتریت روماتوئید باشد علائم آن چگونه خواهد بود؟ در حالت کلی اگر سفتی مفصل به دلیل آرتریت روماتوئید باشد، سفتی و سایر علائم مانند درد یا خستگی در طی چند هفته یا چند ماه ایجاد و بدتر می‌شوند. البته باید اشاره کنیم که در اغلب موارد درد و سفتی مفصل ناشی از آرتریت در صبح‌ها بیشتر است و پس از یک یا دو ساعت از شدت آن کاسته می‌شود. توجه داشته باشید که این درد و سفتی مفصل ممکن است در طول روز ادامه داشته باشد.
علائم سفتی مفصل کودک ناشی از آرتریت نوجوانان عبارتند از:
- درد مفاصل در صبح‌ها
- لنگیدن کودک در صبح به دلیل آسیب ایجاد شده در مفصل پاها
- تورم مفاصل و احساس گرما با لمس آن‌ها
- احساس تحریک‌پذیری، خستگی کودک و عدم تمایل به بازی
- تورم غدد لنفاوی در گردن و سایر قسمت‌های بدن
- در کمتر از نیمی از موارد آرتریت نوجوانان، موجب التهاب اندام‌های می‌شود.
- احتمال ضعیف شدن عضلات و سایر بافت‌های نرم اطراف مفصل سفت شده
- در موارد خاص، کودک دچار تب بالا و بثورات صورتی رنگ روشن می‌شود که ممکن است خیلی سریع ناپدید شوند.
باید اشاره کنیم که برخی از کودکان به دلیل آرتریت روماتوئید دچار مشکلات رشد می‌شوند. در این حالت امکان دارد مفاصل خیلی سریع یا خیلی آهسته، ناهموار یا به یک طرف رشد کنند. در برخی دیگر یک پا یا دست بلندتر از دیگری خواهد شد. همچنین ممکن است که رشد کلی بدن کودک نسبت به سایر هم سن‌های او کندتر شود.
وقتی متوجه سفتی مفصل کودک شدیم چه کار کنیم؟چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
گاهی والدین می‌پرسند وقتی علائم سفتی مفصل را در کودکمان دیدیم چه کاری انجام دهیم؟ چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟ در پاسخ به این سوالات باید گفت اگر سفتی، درد یا تورم مفصل کودک بیش از ۲ هفته طول کشید باید به پزشک مراجعه کنید. امکان دارد که پزشک، شما را به یک روماتولوژیست ارجاع دهد.
همچنین اگر برای کودک بیماری آرتریت روماتوئید یا آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان تشخیص داده شده است. در صورت بروز علائم جدید یا تغییر آن‌ها و همچنین سفتی در مفاصل دیگر به پزشکی که کودک را تحت نظر دارد مراجعه کنید.
وضعیت بدنی من به چه صورت است ؟
باید بدونیم وضعیت تناسب اندام ما به چه شکلی هست ؟ لاغریم ، اضافه وزن داریم یا وزنمون ایده آل هست. برای این که متوجه این قضیه بشیم یک شاخص معروف به اسم BMI یا شاخص توده بدنی داریم. برای حساب کردنش باید قد و وزنمون رو با جنسیت توی فرمول بزاریم از طریق جدول ها ببینیم توی چه شرایطی هستیم، اما اصلا نگران نباشید نیازی به حساب و کتاب کردن نیست. فقط کافی فرم زیر رو پر کنید و تا به صورت اتوماتیک شاخص توده بدنی شما حساب بشه و وضعیت بدنتون رو به شما نشان بده. بعد از پر کردن فرم اگر فکر کردی نیاز به یک برنامه اختصاصی تمرین و تغذیه دارید که با کمترین هزینه براتون طراحی و ارسال بشه کافی روی دکمه درخواست مشاوره کلیک کنی مشخصاتت رو بزنی تا کارشناس های ما تو اولین فرصت ( معمولا 2 روز بعد ) باهاتون تماس بگیرن و برای رسیدن به هدف راهنماییتون کنند. اگر هم عجله دارید برای دریافت برنامه اختصاصی می تونید توی سایت ثبت نام کنید و سفارش طراحی برنامه تمرین و تغذیه رو از قسمت دریافت برنامه جدید خودتون رو ثبت کنید.
محاسبه BMI - شاخص توده بدنی
راهکارهایی برای بررسی علت و تعیین روش درمان سفتی مفاصل کودکان
تشخیص انواع بیماری‌ها در کودکان سخت است، به ویژه اگر بیماری در سنین پایین ایجاد شده باشد. کودکان به دلیل ناتوانی در بیان دقیق نوع درد، محل، علائم و تغییراتی که در بدن آن‌ها ایجاد می‌شود، روند تشخیص بیماری را سخت می‌کنند.
به طور کلی برای تشخیص سفتی مفصل کودکان، پزشک مراحل زیرا را انجام خواهد داد:
- بررسی سوابق پزشکی کودک
- معاینه فیزیکی و بررسی دامنه حرکتی مفصل
- بررسی امکان آسیب و سفتی در مفاصل دیگر (برای بررسی احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید در مفاصل متقارن بدن)
- آزمایش خون برای بررسی عفونت و علائم آرتریت
- عکس‌برداری با اشعه ایکس برای تشخیص شکستگی و تغییرات ایجاد شده در اثر آرتروز
- تصویربرداری با CT اسکن یا MRI برای شناسایی آسیب‌های احتمالی در رباط‌ها و سایر بافت‌های نرم بدن
پس از بررسی دقیق علائم و مشخص شدن علت، پزشک مراحل درمان را تعیین خواهد کرد.
درمان سفتی مفاصل کودکان؛ آیا درمان خانگی برای التهاب مفاصل کودکان جواب می‌دهد؟
در قسمت‌های قبلی درباره علل و نحوه تشخیص سفتی مفاصل کودکان صحبت کردیم. در این قسمت می‌خواهیم درباره روش‌های درمانی و اینکه آیا این بیماری درمان خانگی دارد یا نه، صحبت می‌کنیم. اگر بیماری کودک زود تشخیص داده شود، روند درمان آسان‌تر و سریع‌تر پیش خواهد رفت. زیرا با تشخیص سریع آرتریت روماتوئید و سفتی مفاصل می‌توان آسیب‌ها را درمان یا روند آن‌ها را کندتر کرد. معمولا روند درمان سفتی مفصل کودکان به صورت زیر خواهد بود.
● مصرف داروهای ضد التهاب و مسکن؛ اولین اقدام برای کاهش درد و علائم ایجاد شده
انواع مختلفی از داروها برای درمان آرتریت روماتوئید تجویز می‌شوند. بعضی از این داروها برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و برخی دیگر برای کاهش علائم سفتی، درد و التهاب مفاصل تجویز خواهند شد. از داروهای مورد استفاده می‌توانیم به مسکن‌ها مانند استامینوفن و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی اشاره کنیم. همچنین در بعضی موارد داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
البته در مواردی به تشخیص پزشک و تسکین درد شدید بیمار، دارو به مفصل مستقیم تزریق خواهد شد. از داروهایی که به صورت مستقیم به مفصل آسیب‌دیده تزریق می‌شوند، می‌توانیم به کورتیزون اشاره کنیم.
● داروهای بیولوژیکی، نمونه دیگر از داروهای تجویزی برای رفع سفتی مفصل
داروهای بیولوژیکی دسته جدیدی از داروها هستند که پیشرفت آرتریت نوجوانان را کند یا متوقف می‌کنند. این داروها معمولا در صورتی استفاده می‌شوند که داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری موثر نباشند یا بیمار مبتلا به آرتریت مفصل ساکروایلیاک باشد.
● فیزیوتراپی و ورزش، روشی مطمئن و مناسب برای تسکین درد و دیگر علائم بیماری
انجام فیزیوتراپی و ورزش‌های کمکی به کاهش سفتی مفصل، بهبود دامنه حرکتی، کاهش درد و جلوگیری از یخ‌زدگی مفصل کمک می‌کند. ورزش و فیزیوتراپی هر دو باعث تقویت عضلات، مفاصل، رباط‌ها و تاندون‌ها شده و باعث خواهند شد که این بافت‌ها از مفصل آسیب‌دیده حمایت کنند.
● استفاده از کمپرس گرم؛ ساده‌ترین درمان خانگی برای تسکین درد
استفاده از کیسه آب گرم یا دوش آب گرم برای شل کردن سفتی مفاصل کودکان بسیار مناسب است. برای این کار کافی است که کودک را به حمام ببرید یا کمپرس گرم را روی مفصل سفت شده قرار دهید. البته بهترین است که برای کاهش التهاب از کیسه آب سرد یا کمپرس یخ استفاده کنید.
● کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن بالا برای کم کردن فشار از مفاصل و التهاب در بدن
اضافه وزن علاوه بر فشار بیشتر بر مفاصل، به ویژه مفاصل زانو و مچ پاها، باعث بروز شرایط التهابی در بدن خواهد شد. به همین دلیل به افرادی که دچار انواع آرتریت هستند توصیه می‌شود که وزن خود را کم کنند. در این حالت فشار از روی مفاصل برداشته شده و التهابات کمتر خواهند شد.
● از وسایل مراقبتی در صورت نیاز استفاده کنید؛ اما با مشورت پزشک
استفاده از وسایلی مانند انواع بریس، چسب کاهش درد و همچنین انواع زانوبند، مچ‌بند و کتف‌بند به موارد زیر کمک می‌کند:
- کاهش درد
- جلوگیری از تغییر شکل مفصل
- کاهش التهاب
- کنترل حرکت بیش از حد مفصل
در این حالت درد بیمار و حرکت مفصل سفت شده راحت‌تر خواهد شد.
[elementor-template id=”25463″]
با مشاوره تخصصی از کارشناسان مجموعه فیت کلاب مراقب فرزندانتان باشید
کودکان به دلیل بازیگوشی و آسیب‌های متوالی، گاهی متوجه علائم بیماری یا مشکل تازه در خود نمی‌شوند. در این مواقع امکان دارد که کودک دچار بیماری باشد که بعد از پیشروی آن بقیه متوجه علائم آن شوند. به همین دلیل بهترین کار این است که با کمک برخی راهکارها مراقبتی، مانند بررسی راه رفتن، دویدن و علائم ناراحتی کودک مراقبت آن‌ها باشیم. یکی دیگر از کارهایی که والدین می‌توانند برای کودک خود انجام دهند، تشویق فرزند خود به ورزش کردن و داشتن برنامه غذایی سالم و مقوی است.
برای برنامه‌ریزی ورزشی و تغذیه کودک و همچنین کمک به روند درمان بیماری‌های مفصلی، استخوانی و کاهش وزن کودک خود با متخصصان این حوزه مشورت کنید. فیت کلاب با کارشناسان حرفه‌ای خود در زمینه ورزش و تغذیه آماده تنظیم هرگونه برنامه‌ای برای شماست. تفاوتی ندارد کودک شما سالم است یا بیماری خاصی دارد، فیت کلاب برنامه‌ای متناسب با شرایط و چالش‌های شما تنظیم می‌کند.
برای ارتباط با کارشناسان فیت کلاب با شماره 02191090095 تماس بگیرید. فیت کلاب مجموعه‌ای فعال در حوزه سلامت است و شما را با ارائه برنامه غذایی و ورزشی اختصاصی برای داشتن وزن مناسب، همراهی می‌کند. همراه با فیت کلاب در مسیر سبز سلامت قدم بردارید.
سوالات متداول در مورد سفتی مفصل کودکان
-
علت سفت شدن دست و پا نوزاد چیست؟
در اغلب موارد علت سفتی مفصل آسیب، ضربه، فشار زیاد و بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت نوجوانان است.
-
آیا سفتی مفصل کودک و درد آن خطرناک است؟
خیر. در اغلب موارد سفتی مفصل ناشی از ضربه و آسیب است. اما اگر این درد و ناراحتی بیش از 2 هفته طول کشید به پزشک مراجعه کنید.
-
برای درمان و بررسی سفتی مفاصل کودک کی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت داشتن علائمی مانند سفتی، درد و علائم حرکتی برای بیش از 2 هفته یا بروز درد شدید، تب، کاهش وزن ناگهانی و مشکل حرکتی در کودک به پزشک مراجعه کنید.