آهن یک ماده معدنی است که در چندین فرایند مهم سلامتی نقش دارد. بدن برای ساختن هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون (RBC) به آهن نیاز دارد. بدون آهن تولید گلبول‌های قرمز در بدن متوقف می‌شود. کمبود آهن یکی از شایع‌ترین مشکلات تغذیه‌ای در کودکان است. فقر آهن اگر درمان نشود مشکلات زیادی را در رشد و بلوغ کودک به‌وجود می‌آورد. از این‌رو، والدین باید نسبت به علائم کم خونی و راه‌های درمان آن آگاه باشند. مصرف بعضی از مکمل‌های آهن تاثیر مفیدی در جبران فقر آهن کودکان دارد. در این راستا، مقاله حاضر از فیت کلاب به معرفی مکمل‌های آهن مناسب برای کودکان اختصاص یافته است.
عوارض کمبود آهن در کودکان؛ اختلالات یادگیری و کاهش رشد
آهن نقش کلیدی در خون سازی و اکسیژن رسانی به اندام‌ها از جمله مغز دارد. کمبود آهن در کودکان در صورت عدم درمان منجر به عوارض متعددی می‌شود. برخی از عوارض کمبود آهن در کودکان عبارتند از:
- تاخیر رشد: آهن برای رشد و قد کشیدن کودکان ضروری است. کمبود آهن منجر به کوتاهی قد و جثه کوچک‌تر نسبت به همسالان می‌شود.
- اختلالات یادگیری: کمبود آهن بر عملکرد مغز کودکان از جمله حافظه و تفکر تاثیر مخرب دارد. در واقع فقر آهن بهره هوشی یا IQ کودک را کاهش می‌دهد.
- مشکلات رفتاری: کمبود آهن با مشکلات رفتاری کودکان مانند تحریک‌پذیری، بی‌قراری، مشکل در تمرکز و اختلال در تعاملات اجتماعی همراه است.
- بیمار شدن مکرر: کمبود آهن سیستم ایمنی کودکان را ضعیف می‌کند. لذا کودکان مبتلا به کمبود آهن بیشتر دچار عفونت و بیماری می‌شوند.
بنابراین مهم است که کمبود آهن را از طریق تغذیه مناسب و مکمل‌های تجویز شده برطرف کنید. تشخیص زودهنگام کم خونی و درمان آن می‌تواند از عوارض بعدی پیشگیری کند.
مواد غذایی غنی از آهن؛ جبران کم خونی با برنامه درست غذایی
در حالت ایده‌آل، کودکان باید آهن و سایر ویتامین‌های خود را از یک رژیم غذایی متعادل و غنی دریافت کنند. اگر به اندازه کافی غذاهای سرشار از آهن مصرف شود، ممکن است نیازی به مکمل آهن نباشد. نمونه‌هایی از غذاهای سرشار از آهن عبارتند از:
- گوشت قرمز از جمله گوشت گوساله
- مرغ و بوقلمون
- ماهی
- غلات کامل از جمله جو دوسر
- سبزیجاتی مانند کلم پیچ، کلم بروکلی و اسفناج
با این حال، برخی کودکان بیشتر از سایرین در معرض خطر فقر آهن هستند. در این موارد با تشخیص متخصص اطفال مکمل‌های آهن مناسب برای کودکان تجویز می‌شوند. در شرایط زیر، کودک بیشتر از همسالان خود در معرض خطر کمبود آهن قرار دارد:
[elementor-template id=”37773″]
- کودکان حساسی که بهانه گیری غذایی و مشکلات تغذیه‌ای دارند
- کودکانی که وعده‌های غذایی منظم و متعادل ندارند
- کودکانی که بیشتر غذاهای گیاهی مصرف می‌کنند
- مشکلات گوارشی که از جذب مواد مغذی جلوگیری می‌کند
- نوزادانی که کم وزن و نارس به دنیا می‌آیند
- کودکانی که از مادران کم خون متولد می‌شوند
همچنین، نوجوانان در دوران بلوغ رشد سریعی دارند و بنابراین باید آهن بیشتری مصرف کنند. این مورد به خصوص برای دختران نوجوانی که وارد چرخه قاعدگی می‌شوند، اهمیت بیشتری دارد.
انواع مکمل‌های آهن برای کودکان؛ قطره‌های خوراکی و شربت آهن
مکمل‌های آهن بزرگسالان به دلیل دوز آهن بالا برای کودکان مناسب نیستند. خوشبختانه، مکمل‌های مختلفی به شکل قرص، قطره و شربت در دسترس هستند که به طور خاص برای کودکان تولید شده‌اند. این داروها مقدار آهن کمتری دارند. همچنین به گونه‌ای تولید شده‌اند که طعم و مزه بهتری دارند. در این بخش از مقاله به انواع مختلف مکمل‌های آهن کودکان می‌پردازیم.
قطره‌های خوراکی آهن برای کودکان؛ جذب بالا و عوارض ناچیز
مکمل‌های آهن کودکان به صورت قطره خوراکی بسیار پر کاربرد هستند. زیرا بدن می‌تواند به راحتی آهن موجود در قطره را جذب کند. از طرفی کودک مجبور نیست قرص و یا کپسولی را قورت دهد. هر قطره یک قطره چکان هم دارد که میزان دوز دارو را مشخص می‌کند. این قطره چکان باعث می‌شود که خوراندن قطره آهن به کودکتان راحت‌تر شود. به خاطر داشته باشید که مکمل‌های آهن می‌توانند دندان‌های کودک را تیره کنند. بنابراین پس از خوردن مکمل آهن چه به صورت قطره‌ای یا شربتی، حتماً دندان‌های کودک را مسواک بزنید. برای سازگاری بیشتر کودکان با مکمل‌ها، بعضی از قطره‌های آهن با طعم‌های تمشک و انگور مزه‌دار شده‌اند. تعدادی از بهترین قطره‌های آهن کودکان به صورت زیر است:
- قطره آهن سیدرال گوچه جونیا فارما
- قطره آهن هموزوم وندا فارمد
- قطره خوراکی آهن لیپوزوفر
- قطره خوراکی آهن کپتوسیدر
- قطره آهن فروزومال سیمرغ دارو
فرمولاسیون مکمل‌های آهن مناسب برای کودکان به گونه‌ای است که باعث تیرگی دندان کودکان نشوند. از طرفی قطره‌های معرفی شده جذب خوب و عوارض گوارشی کمی دارند. برخی از قطره‌های معرفی شده تحت لیسانس تولید شده‌اند و تعدادی مربوط به شرکت‌های داروسازی ایرانی هستند.
شربت‌های آهن برای کودکان؛ مکمل‌های غنی شده با ویتامین
بعضی از شربت‌های آهن حاوی ویتامین B کمپلکس هستند. از طرفی این شربت‌ها با کنسانتره موز طعم‌دار می‌شوند تا خوردن آن برای کودک راحت‌تر شود. معمولا دوز هر شربت 1 قاشق چای‌خوری (5 میلی‌لیتر) است. طراحی و فرمولاسیون شربت‌های آهن کودکان به گونه‌ای است که باعث تیره و سیاه شدن دندان ها نشوند. اما لازم است که بعد از هر بار مصرف مکمل‌های آهن دندان‌های کودک مسواک زده شود. شربت‌های آهن نیز مانند قطره‌ها جذب خوبی دارند و عوارض گوارشی آنها بسیار ناچیز است. معمولا دوز آهن موجود در شربت بیشتر از قطره است از این‌رو شربت برای نوجوانان و قطره‌ها برای کودکان و نوزادان تجویز می‌شوند. معروف‌ترین شربت‌های آهن به صورت زیر است:
- شربت فروگلوبین ب12 ویتابیوتیکس 200 میلی‌لیتر
- شربت فروسیس لیپوزومال ویوا کیدز 200 میلی‌لیتر
- شربت مینا جویس یوروویتال 200 میلی‌لیتر
- شربت آهن کودکان و نوجوانان آیروفیکس 150 میلی‌لیتری
- شربت آهن کودکان فرومین فیشر کیندر 200 میلی‌لیتری
بسیاری از این شربت‌ها در داخل کشور و تحت لیسانس شرکت‌های خارجی تولید می‌شوند. شربت‌های آهن به گونه فرموله شده‌اند که عوارض دندانی و گوارشی آنها به حداقل ممکن رسیده است. از این‌رو والدین در خصوص مشکلات دندانی و گوارشی فرزندان خود نگران نباشند.
قرص‌های جویدنی آهن کودکان
قرص‌های جویدنی برای کودکان معمولا در قالب مولتی ویتامین‌ها عرضه می‌شوند. این قرص‌ها علاوه بر آهن حاوی انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی هم هستند. اگر کم خونی کودک یا نوجوان خفیف باشد معمولا پزشکان مولتی ویتامین‌های حاوی آهن تجویز می‌کنند. قرص‌های جویدنی معمولاً مقدار نسبتاً کمتری آهن در مقایسه با قطره و شربت دارند. وجود مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم و انواع ویتامین‌ها مثل ویتامین K و ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان و مفاصل کودکان بسیار مفید است. برخی از قرص‌های جویدنی آهن کودکان شامل موارد زیر است:
- قرص جویدنی مولتی پلاس کیدز یوروویتال
- قرص جویدنی مولتی ویتامین و مینرال کودکان ناوک
- قرص جویدنی آهن و مولتی ویتامین کودکان فلینستون
- مکمل جویدنی فوراور کیدز
با مصرف مولتی ویتامین‌های جویدنی انواع مواد غذایی مورد نیاز کودک فراهم می‌شود. معمولا این قرص‌ها بر پایه ترکیبات گیاهی تولید می‌شوند تا عوارض جانبی آنها به کمترین میزان ممکن برسد. آهن موجود در قرص‌های جویدنی نقش مهمی در برطرف شدن کم خونی و رشد بهتر کودکان دارد.
دریافت برنامه غذایی برای تناسب اندام و سلامتی از فیت کلاب!
هرگونه فقر آهن و کمبود ریزمغذی‌ها در اولویت اول باید با اصلاح برنامه غذایی برطرف شود. داشتن یک رژیم غذایی مناسب و ایده‌آل می‌تواند سلامتی و تناسب اندام شما را تضمین کند. همین موارد برای کودکان هم صدق می‌کند. کودکان باید در درجه اول نیازهای ضروری خود را از راه غذایی تامین کنند. در مواردی که کمبود ریزمغذی‌ها شدید باشد باید علاوه بر برنامه غذایی، مکمل هم مصرف گردد. نوع مکمل و میزان مصرف آن باید توسط پزشک یا کارشناس تغذیه تعیین شود. شما می‌توانید از طریق مشاوره با کارشناسان تغذیه و مربیان حرفه‌ای در فیت کلاب بهترین برنامه غذایی را داشته باشید. برنامه غذایی کاملا اختصاصی و متناسب با شرایط جسمانی شما طراحی می‌شود. با پیروی از برنامه غذایی اختصاصی انرژی و شادابی شما روزافزون خواهد بود. با برنامه غذایی و ورزشی شخصی علائمی مثل ضعف و تنبلی جای خود را به نشاط و پویایی می‌دهند. جهت برخوردار شدن از برنامه شخصی با فیت کلاب در تماس باشید. شماره تماس 02191090095 راه ارتباطی شما با مربیان حرفه‌ای و کارشناسان تغذیه در فیت کلاب است.
[elementor-template id=”25395″]
سوالات متداول
آیا مصرف مکمل‌های آهن برای کودکان عوارض جانبی دارد؟
بعضی از مکمل‌های آهن ممکن است عوارض جانبی مانند یبوست، ناراحتی معده و حالت تهوع ایجاد کنند. در مورد مصرف نوع و مقدار مکمل آهن کودکان با پزشک اطفال مشورت کنید.
آیا رژیم غذایی به تنهایی برای تامین آهن کودک کافی نیست؟
در برخی موارد، رژیم غذایی ممکن است آهن کافی برای رفع نیازهای کودک را تامین نکند. به خصوص به دلیل مشکل گوارشی و یا محدودیت‌های غذایی این مشکل بیشتر دیده می‌شود. در چنین مواردی مصرف مکمل‌های آهن برای اطمینان از رشد و سلامت کودک ضروری است.
علائمی کمبود آهن کودکان چیست؟
این علائم شامل خستگی زیاد، پوست رنگ پریده، کم اشتهایی، قد نکشیدن، عفونت‌های مکرر و مشکلات رفتاری است. البته قبل از مصرف مکمل کودک باید توسط متخصص اطفال معاینه شود. از مصرف خودسرانه هرگونه مکمل اجتناب کنید.