کمبود آهن از مشکلات شایع در کودکان است. این عارضه می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامتی آنان داشته باشد. زیرا آهن یکی از عناصر مهم برای تولید هموگلوبین و اکسیژن رسانی به بافت‌ها و اندام‌ها به شمار می‌رود. کمبود آهن منجر به کاهش تولید هموگلوبین در بدن می‌شود. این مشکل باعث بروز عوارضی مانند ضعف، خستگی، ناتوانی در یادگیری و ضعف سیستم ایمنی خواهد شد. بنابراین، تشخیص و درمان به موقع کمبود آهن در کودکان بسیار حائز اهمیت است. از این‌رو، در این مقاله از فیت کلاب روش‌های تشخیص کمبود آهن در کودکان را بیان می‌کنیم.
دلایل کمبود آهن در کودکان؛ برنامه غذایی و جذب ناکافی آهن
دلایل مختلفی برای کمبود آهن در کودکان وجود دارد. مشکلات تغذیه‌ای و برنامه غذایی ناسالم یکی از مهمترین آنها است. در ادامه به برخی از علت‌های فقر آهن در کودکان اشاره می‌کنیم.
- تغذیه ضعیف: کودکانی با تغذیه ناکافی و سفره فقیرانه در خطر کمبود آهن قرار دارند. چراکه در وعده‌های غذایی ممکن است به مقدار کافی منابع غذایی حاوی آهن وجود نداشته باشد.
- رشد سریع: کودکان در دوران رشد خود نیاز به مقدار بیشتری آهن برای خون‌سازی دارند. بنابراین، در صورت عدم تأمین این نیازها، تعادل آهن در بدن به خطر می‌افتد.
- افزایش نیاز به آهن: برخی از بیماری‌ها مانند بیماری سلیاک یا بیماری کلیوی نیاز کودک به آهن را افزایش می‌دهند. در این نوع بیماری‌ها احتمال دفع گلبول‌های قرمز و یا تخریب آنها وجود دارد.
- جذب ناکافی آهن: بعضی از بیمار‌ها و مشکلات گوارشی بر توانایی کودکان در جذب آهن از غذا تأثیر می‌گذارند. به عنوان مثال، کودکان مبتلا به اختلالات روده‌ای مانند بیماری کرون جذب آهن کمتری دارند.
بنابراین، والدین باید از وجود آهن کافی در وعده‌های غذایی اطمینان حاصل کنند. در صورت مشکوک بودن کودک به کمبود آهن به پزشک مراجعه کنید. در برخی موارد علاوه بر اصلاح برنامه غذایی، مکمل‌های آهن نیز تجویز می‌شود.
تشخیص کمبود آهن در کودکان؛ آزمایش خون و اندازه‌گیری فریتین
تشخیص کمبود آهن در کودکان از طریق علائم و انجام آزمایش امکان‌پذیر است. زمانی که علائم کم خونی در فرزند خود مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید. انواع روش‌های تشخیص کمبود آهن به صورت زیر است:
- آزمایش CBC: یکی از روش‌های اصلی تشخیص کمبود آهن در کودکان، انجام آزمایش CBC است. در این آزمایش تعداد سلول‌های خونی، میزان هموگلوبین و هماتوکریت ارزیابی می‌شود.
- اندازه‌گیری سطح آهن سرم: در این آزمایش میزان آهن موجود در خون اندازه‌گیری می‌شود. سطح پایین آهن در خون می‌تواند نشان دهنده کمبود آهن باشد.
- اندازه‌گیری سطح فریتین: فریتین نوعی پروتئین است که آهن را در بدن ذخیره می‌کند. اندازه‌گیری سطح فریتین در سرم یکی از نشانه‌های میزان ذخیره آهن در بدن است.
- آزمایش MCV: در این تست اندازه سلول‌های قرمز خون بررسی می‌شود. اگر میانگین حجم سلول‌های قرمز خون کم باشد، احتمالاً کمبود آهن وجود دارد.
یکی دیگر از روش‌های تشخیص کمبود آهن در کودکان معاینه بالینی است. در این روش پزشک با بررسی وضعیت پوست، پلک‌ها و لب علائم کم خونی را جستجو می‌کند. در صورت مشکوک بودن علائم به کم خونی آزمایش‌های لازم تجویز می‌شوند.
[elementor-template id=”31890″]
علائم کمبود آهن در کودکان؛ سردی و لرزش و ضعف عمومی
یکی از راه‌های تشخیصی مهم کمبود آهن در کودکان توجه به علائم آنان است. با آگاه شدن والدین نسبت به نشانه‌های فقر آهن امکان تشخیص زودهنگام ممکن می‌شود. از علائم شایع کمبود آهن در کودکان می‌توان موارد زیر را نام برد.
- سردی و لرزش: کودکانی که دچار کمبود آهن هستند احساس سردی و لرزش در بدن خود دارند. این علائم ناشی از کاهش تولید هموگلوبین و پایین آمدن دمای بدن است.
- ضعف عمومی: کودکان با کمبود آهن دچار خستگی زیاد و ضعف بدنی هستند. این علائم به دلیل کاهش تعداد سلول‌های قرمز خون ایجاد می‌شوند.
- اختلال در توجه و مشکلات روانشناختی: کمبود آهن تمرکز و توجه کودک را کاهش می‌دهد. کم خونی باعث مشکلات روانشناختی مانند کاهش تمرکز، اضطراب و افسردگی می‌شود.
- سردرد و سرگیجه: کاهش سطح آهن در بدن یکی از دلایل ایجاد سردرد و سرگیجه در کودکان است. علت سرگیجه کاهش اکسیزن در مغز است.
از علائم دیگر کمبود آهن در کودکان می‌توان به کاهش اشتها و اختلال در رشد اشاره کرد. کودکان با کمبود آهن ممکن است دچار کاهش اشتها و سوء هاضمه شوند. این عارضه به دلیل تأثیر کمبود آهن بر متابولیسم و فعالیت گوارشی است.
تاثیر کمبود آهن بر رشد کودکان؛ کاهش اشتها و جثه ضعیف‌تر
کمبود آهن در کودکان تاثیر مخربی بر رشد و تکامل آنان دارد. آهن برای تولید هموگلوبین و حمل اکسیژن به سلول‌های بدن ضروری است. کودکان با کمبود آهن ممکن است از نظر قد و جثه نسب به همسالان خود ضعیف‌تر باشند. این موضوع ناشی از عدم رشد بافت‌ها و استخوان به دلیل کمبود اکسیژن است.
از طرفی فقر آهن موجب ضعیف شدن سیستم ایمنی کودکان می‌شود. در چنین شرایطی احتمال ابتلا به بیماری‌های عفونی و سرماخورگی بیشتر است. از مشکلات دیگر کمبود آهن می‌توان به تأثیرات روانی و ذهنی اشاره کرد. چراکه کمبود آهن کاهش تمرکز، کاهش حافظه و افزایش مشکلات رفتاری را به دنبال دارد.
بعلاوه، کمبود آهن باعث کاهش اشتها و تغذیه ناکافی در کودکان می‌شود. همین موضوع اثر خود را در کاهش عملکرد تحصیلی و ناتوانی در یادگیری نشان می‌دهد. بنابراین، باید از کمبود آهن و تأثیرات ناخواسته آن بر رشد کودکان جلوگیری کرد. بدین منظور، مصرف مواد غذایی غنی از آهن، مشاوره‌ی تغذیه و آزمایشات دوره‌ای بسیار مفید است. شناخت علائم کم خونی فقر آهن توسط والدین یکی دیگر از راهکارهای جلوگیری از عوارض کم خونی است.
درمان کم خونی در کودکان؛ مصرف غذاهای غنی از آهن
درمان کم خونی در کودکان بستگی به علت زمینه‌ای کمبود آهن دارد. برخی از روش‌های درمانی کم خونی فقر آهن در کودکان عبارتند از:
- مصرف مکمل آهن: اگر کودک کمبود آهن دارد، معمولاً مکمل آهن به عنوان درمان اولیه استفاده می‌شود. پزشک معالج مقدار و نوع مکمل آهن را بر اساس سن، وزن و شدت کمبود مشخص می‌کند. در زمان مصرف مکمل آهن باید مواد غذایی حاوی ویتامین C نیز میل شود.
- مصرف غذاهای غنی از آهن: مصرف مواد غذایی غنی از آهن مانند ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ و حبوبات برای درمان کم خونی حیاتی است. گنجاندن این غذاها و مواد غذایی حاوی ویتامین C مانند مرکبات یکی از روش‌های کلیدی درمان کمبود آهن در کودکان است.
- تامین ریزمغذی‌ها: در برخی موارد، کمبود آهن ناشی از کمبود ویتامین در بدن است. کمبود ویتامین B12 و فولیک اسید از این مشکلات است. برای جبران چنین مسائلی باید منابع غذایی غنی از ویتامین B12 و فولیک اسید در برنامه گنجانده شوند.
گاهی نیز عوامل زمینه‌ای مانند عفونت مزمن، مشکلات گوارشی و ریوی عامل کمبود آهن است. در صورت وجود این مشکلات، درمان آنها برای جبران کم خونی کودکان مهم است.
رژیم غذایی و تمرینی شخصی برای شادابی و تناسب اندام با فیت کلاب!
شادابی و تناسب اندام دو هدف مهم در زندگی بسیاری از ما محسوب می‌شود. همه می‌خواهیم به عنوان بهترین نسخه خودمان بدرخشیم و از زندگی لذت ببریم. برای رسیدن به این اهداف، باید سبک زندگی ایده‌آل و موفقی برای خود ایجاد کنید. رژیم غذایی و تمرینی شخصی یکی از بهترین راهکارها برای تقویت سلامتی و بهبود تناسب اندام است. مربیان حرفه‌ای در فیت کلاب با بررسی مشخصات فیزیکی شما بهترین برنامه تناسب اندام را طراحی می‌کنند.
تمام ویژگی‌ها از جمله وزن، قد، سن، سطح تحرک روزانه و ترکیب بدنی در تنظیم برنامه در نظر گرفته می‌شوند. این برنامه و نقشه راه، شما را مستقیم و بدون خطا به مقصد می‌رساند. فیت کلاب تخصصی‌ترین مجموعه تناسب اندام در کشور است. مربیان مجرب و حرفه‌ای در کمترین زمان ممکن شما را به نتیجه دلخواه می‌رسانند. جهت دریافت چنین برنامه‌ای با شماره 02191090095 در تماس باشید.
[elementor-template id=”25429″]
سوالات متداول
چگونه می‌توان کمبود آهن در کودکان را تشخیص داد؟
تشخیص کمبود آهن در کودکان از طریق معاینه فیزیکی، تست‌های خونی شامل آزمایش CBC، ارزیابی سطح هموگلوبین و بررسی هماتوکریت صورت می‌گیرد.
آیا با علائم فیزیکی می‌توان کمبود آهن در کودکان را تشخیص داد؟
بله، شناخت نشانه‌های جسمی کمبود آهن می‌تواند به تشخیص زودهنگام مشکل کمک کند. علائمی مانند تغییر شکل ناخن‌ها، پوست رنگ پریده، لب‌های کم رنگ و ضعف عضلانی با کمبود آهن در ارتباط هستند.
علائمی رفتاری کمبود آهن در کودکان چگونه است؟
علائم فتاری کمبود آهن در کودکان شامل خستگی و ضعف، کاهش تمرکز، تحریک پذیری، افسردگی، بی‌قراری و کم تحرکی است. والدین در صورت دیدن چنین علائمی باید با متخصص اطفال مشورت کنند.
چگونه از بروز کمبود آهن در کودکان پیشگیری کنیم؟
اولین کار مهم برای جلوگیری از کمبود آهن در کودکان داشتن تغذیه مناسب است. مصرف مواد غذایی غنی از آهن و در صورت نیاز مصرف مکمل‌های آهن به‌منظور جبران کردن نیاز روزانه اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین، ارزیابی منظم و انجام آزمایشات دوره‌ای نیز توصیه می‌شود.
چه مکمل‌هایی برای درمان کمبود آهن در کودکان وجود دارد؟
مکمل‌های آهن مانند قرص‌های آهن، قطره برای اطفال و شربت آهن در دسترس است. همچنین، مواد غذایی غنی از آهن مانند گوشت قرمز، لوبیا، اسفناج، آلو و غلات نیز به عنوان منابع غذایی باید مصرف شوند.