همانگونه که می‌دانید بخشی از دستگاه تناسلی زنان را تخمدان‌ها تشکیل می‌دهند. دو تخمدان در قسمت پایین شکم در دو طرف رحم قرار دارد. تخمک و همچنین هورمون‌های استروژن و پروژسترون از طریق تخمک‌ها تولید می‌شوند. کیست تخمدان در بین زنان بسیار شایع است. اغلب بدون درد و بدون علامت، معمولاً فقط نشانه‌ای از تخمک گذاری هستند. در برخی موارد، کیست تخمدان می‌تواند اشاره‌ای به یک بیماری زمینه‌ای باشد. برای اطلاعات بیشتر در مورد انواع کیست‌های تخمدان، علل ایجاد آنها، روش‌های پیشگیری از کیست تخمدان و روش درمانی با این مطلب از فیت کلاب همراه باشید. مطالعه این مطلب به همه زنان توصیه می‌شود.
کیست تخمدان چیست؟ بیماری شایع در زنان
کیست‌های تخمدان یک گروه نسبتاً پیچیده از ضایعات هستند. در کلی‌ترین عبارت، می‌توان آنها را به‌عنوان سازنده‌ای کره مانند با محتوای مایع یا جامد در داخل توصیف کرد. کیست‌ها ممکن است به صورت منفرد ایجاد شوند. کیست تخمدان در یک یا هر دو تخمدان ممکن است تکثیر شوند. این ضایعات بیشتر در سنین باروری یافت می‌شود.
آنها به‌طورکلی کوچک و بی‌ضرر هستند و بدون درد یا هیچ درمانی ناپدید می‌شوند. درحالی‌که اکثر زنان در برخی مواقع دچار کیست تخمدان می‌شوند که باعث ناراحتی اندک یا بدون درد می‌شود. کیست‌های تخمدانی که منجر به درد و خونریزی می‌شوند باید توسط یک متخصص پزشکی بررسی شوند.
انواع کیست تخمدان؛ کیست‌های خوش‌خیم و بدخیم
اکثر کیست‌های تخمدان شایع و بی‌ضرر هستند. بسیاری از آنها خود به خود از بین می‌روند یا در طی دو یا سه دوره قاعدگی کوچک‌تر می‌شوند. گاهی اوقات، اگر بزرگ باشند، ممکن است چرخه‌های قاعدگی طبیعی را مختل کنند. کیست‌های بزرگ خونریزی را به تأخیر می‌اندازند و باعث خونریزی شدیدتر از حد طبیعی می‌شوند. کیست‌های تخمدان مختلفی مانند کیست درموئید و آندومتریوم وجود دارد. دو نوع اصلی کیست وجود دارد که عبارتند از:
- کیست‌های عملکردی تخمدان: کیست فولیکولی، کیست جسم زرد
- کیست‌های تخمدان غیرعملکردی: کیست اندومتریوز، کیست درموئید، کیست‌های مرتبط با سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
تشکیل کیست‌های عملکردی با دوره چرخه قاعدگی همراه است که در طی آن فولیکول گراف تشکیل می‌شود. اغلب این کیست‌ها ماهیت خوش‌خیم دارند و نیازی به درمان ندارند. وضعیت برای کیست‌های غیرعملکردی متفاوت است. شایع‌ترین نوع کیست‌های پر از مایع است که در طول چرخه قاعدگی تشکیل شده است.
[elementor-template id=”31890″]
کیست تخمدان چه علائمی دارد؟ علائم و نشانه‌های کیست تخمدان
روند تشکیل کیست در تخمدان کند است. معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند یا تا دیرتر ظاهر نمی‌شود. در بسیاری از موارد، پس از معاینه معمول سونوگرافی، در مطب متخصص زنان متوجه کیست می‌شویم. کیست‌ها در مراحل پیشرفته می‌توانند علائم ناخوشایند زیادی ایجاد کنند. بسته به اندازه و محل آنها، علائم زیر را ایجاد می‌کنند.
- احساس فشار روی مثانه
- درد در قسمت پایین شکم
- درد قابل توجه در تخمدانی که کیست در آن قرار دارد
- نفخ مداوم
- تغییر در عملکرد روده مانند یبوست
- افزایش سایز شکم (با وجود عدم افزایش وزن)
- اختلالات چرخه
- خونریزی بین قاعدگی
- درد کمر
- افزایش وزن
- سیری زودرس پس از غذا
- ناراحتی در حین مقاربت
- خونریزی قاعدگی دردناک یا شدید
- تغییرات در موهای بدن
- حساسیت سینه
اگر علائم کیست تخمدان را در خود مشاهده کردید، بهتر است در اسرع وقت با یک متخصص مشورت کنید. پیچ‌خوردگی تخمدان یا پارگی کیست علائم شدیدی دارد. اگر علائمی مانند درد شدید در لگن، تب، غش یا سرگیجه، تنفس سریع و پی‌درپی را مشاهده کردید سریع به پزشک متخصص مراجعه نمایید. برای جلوگیری از ایجاد کیست باید روش‌های پیشگیری از کیست تخمدان را به خوبی بدانید.
چه چیزی باعث ایجاد کیست تخمدان می‌شود؟ علت کیست تخمدان
کیست تخمدان می‌تواند خود به خود ایجاد، همچنین می‌تواند خود به خود ناپدید شود. کیست‌هایی نیز وجود دارند که به دلیل اختلالات هورمونی یا بیماری در بدن ایجاد می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، کیست می‌تواند به دلیل اختلالات غدد درون‌ریز تشکیل شود. ناشی از عملکرد نادرست سیستم غدد درون‌ریز که سطح هورمون‌های جنسی را کاهش می‌دهد. در مورد تخمدان‌های پلی کیستیک، آندروژن‌های اضافی است که به تشکیل کیست‌های متعدد کمک می‌کند.
علت دیگر ایجاد کیست می‌تواند آندومتریوز باشد. این وضعیت شامل وجود آندومتر یا غشای مخاطی پوشاننده رحم در خارج از حفره رحم است. سپس آندومتر می‌تواند به تخمدان‌ها حمله کند و منجر به تشکیل کیست شود. دلایل تشکیل کیست می‌تواند عوامل ژنتیکی، التهاب دستگاه تناسلی و ضایعات نئوپلاستیک نیز باشد.
آیا کیست تخمدان دارم؟ تشخیص کیست تخمدان
کیست تخمدان معمولاً در طول معاینه معمول لگن تشخیص داده می‌شود. پزشکان ممکن است متوجه تورم در یکی از تخمدان‌های شما شوند و برای تأیید وجود کیست، سونوگرافی را درخواست کنند. آزمایش‌های اولتراسوند به تعیین اندازه، محل، شکل و ترکیب (جامد یا پر از مایع) کیست کمک می‌کند. برای تشخیص کیست تخمدان ممکن است از سایر ابزارهای تصویربرداری استفاده شوند که عبارت‌اند از:
- سی‌تی‌اسکن: سی‌تی‌اسکن از دستگاه تصویربرداری بدن برای ایجاد تصاویر مقطعی از اندام‌های داخلی استفاده می‌کند.
- MRI: MRI از میدان‌های مغناطیسی برای تولید تصاویر عمیق از اندام‌های داخلی استفاده می‌کند.
اکثر کیست‌ها پس از چند هفته یا چند ماه ناپدید می‌شوند، بنابراین پزشک بلافاصله برنامه درمانی را توصیه نمی‌کند. در عوض، ممکن است آزمایش اولتراسوند را در چند هفته یا چند ماه برای بررسی وضعیت شما تکرار کنند. در موارد خاص، نیازی به نظارت بیشتر دارید، به خصوص اگر قبلاً کیست فولیکولی یا کیست جسم زرد داشته‌اید.
اگر هیچ بهبودی در وضعیت شما وجود نداشته باشد یا اندازه کیست افزایش یابد، پزشک آزمایش‌های بیشتری از جمله تست بارداری یا تست سطح هورمون را برای تعیین علل دیگر علائم شما درخواست می‌کند. آزمایش سطح هورمون به بررسی مسائل مرتبط با هورمون، مانند داشتن بیش از حد استروژن یا پروژسترون کمک می‌کند.
روش‌های پیشگیری از کیست تخمدان؛ راهکارهایی برای پیشگیری
همان‌طور که گفتیم، اکثر کیست‌ها یک اتفاق عادی و روزمره هستند. با این حال، در زنانی که احتمال ایجاد کیست وجود دارد، یکی از روش‌های پیشگیری از کیست تخمدان تجویز داروهای هورمونی است. داروهای هورمونی می‌تواند به شکل یک داروی خوراکی یا یک IUD هورمونی برای کمک به کاهش خطر ایجاد کیست‌های جدید باشد. معاینات معمول زنان نیز می‌تواند به پزشک در تشخیص زودهنگام کیست تخمدان کمک کند. پزشک را در مورد علائمی که ممکن است نشان‌دهنده وجود مشکل باشد، هشدار دهید، مانند:
- تغییر در چرخه قاعدگی شما
- درد لگنی مداوم
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- احساس پری شکم
هنگامی که درمان کیست تخمدان شما کامل شد، حتماً معاینات منظم را توسط متخصص زنان برنامه‌ریزی کنید. علاوه بر این، ایده خوبی است که برخی از قوانین سالم را وارد زندگی روزمره خود کنید. رژیم غذایی غنی از فیبر و آب داشته باشید. غذاهای مغذی به کاهش تنش در ناحیه شکم کمک می‌کند. همچنین کمپرس گرم به کاهش تورم و تسکین درد کیست تخمدان کمک می‌کند. ورزش منظم نیز برای چرخه قاعدگی عالی است و از ایجاد انواع کیست تخمدان نیز جلوگیری می‌کند.
چگونه کیست تخمدان را درمان کنیم؟ روش‌های درمانی کیست تخمدان
هر کیستی باید توسط پزشک بررسی شود. معاینه لگن به پزشکان کمک می‌کند تا ببینند آیا شما اصلاً کیست دارید؟ اگر پس از معاینه، پزشک مشکوک به کیست باشد از روش‌های درمانی مختلفی استفاده می‌کند. روش‌های درمانی متناسب با شرایط شما انتخاب می‌شود. روش‌های مختلفی برای درمان کیست تخمدان وجود دارد: که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم.
قرص‌های ضدبارداری فقط می‌توانند کیست‌های عملکردی را کوچک کنند یا مانع رشد آنها شوند. هورمون درمانی می‌تواند به درمان PCOS یا کیست آندومتریوز کمک کند. ممکن است برای کیست‌های بزرگ یا کیست‌هایی که عملکردی ندارند، جراحی لازم باشد. نوع عمل بستگی به محل یافتن کیست، اندازه و نوع آن و سن زن دارد. نشانه‌های جراحی ممکن است شامل فشار قابل‌توجهی بر اندام‌ها یا بافت‌های کنار کیست و خطر ابتلا به آندومتریوز یا سرطان تخمدان باشد.
درمان کیست بسته به نوع کیست و همچنین سن بیمار متفاوت است. در بیماران در سنین باروری، کیست‌های کوچک ساده دست‌کاری نمی‌شوند. کیست‌های بزرگ‌تر از 5 تا 7 سانتی‌متر، کیست‌های آندومتریوز و آن‌هایی که علائم ایجاد می‌کنند، اغلب نشانه‌هایی برای جراحی هستند. در بیماران یائسه، انتخاب درمان بستگی به خطر بدخیمی کیست دارد.
انجام تمرینات ورزشی برای پیشگیری از کیست تخمدان در فیت کلاب
همانگونه که اشاره شد یکی از روش‌های پیشگیری از کیست تخمدان، انجام ورزش‌های منظم است. شما عزیزان با ورزش کردن جریان خون را در بافت‌های بدن خود افزایش می‌دهید. جریان بهتر خون در بدن و اکسیژن‌رسانی بهتر می‌تواند از بروز بیماری‌های مختلفی جلوگیری کند. شما عزیزان با انجام تمرینات مختلفی می‌توانید از بروز کیست تخمدان جلوگیری کنید. برای مشاوره نیز می‌توانید با شماره 02191090095 تماس بگیرید.
[elementor-template id=”25395″]
سؤالات متداول
چند درمان خانگی برای کیست تخمدان چیست؟
پرهیز از کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند نان سفید، سیب‌زمینی و دسرهای حاوی قند به کاهش تشکیل کیست تخمدان کمک می‌کند. به طور مشابه، افزودن مواد غذایی با فیبر بالا مانند بروکلی، سبزیجات برگدار، انواع توت‌ها، کدوحلوایی، و مغزها مانند بادام و گردو نیز می‌تواند عوارض کیست تخمدان را کاهش دهد.
درمان کیست تخمدان چیست؟
اگر کیست تخمدان باعث درد شما می‌شود، استفاده از داروهایی که کیست را کوچک می‌کنند یا جراحی برای برداشتن آن احتیاج داشته باشید.
چه زمانی برای کیست تخمدان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگرچه کیست تخمدان در بین زنان شایع است، اما در صورت مشاهده علائمی مانند گرفتگی شدید و درد شدید لگن، تب، حالت تهوع و استفراغ از درد، احساس سرگیجه یا ضعف باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
کیست تخمدان چه حسی دارد؟
درد ناشی از کیست تخمدان از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ممکن است اصلاً احساس درد نکنید. اگر یک بیماری زمینه‌ای باعث پارگی کیست یا پیچ‌خوردگی تخمدان شود، ممکن است تعدادی علائم ناراحت‌کننده داشته باشید.