سال‌ها است که پژوهشگران و پزشکان روی ارتباط بین کم کاری تیروئید و چاقی تحقیق می‌کنند. نتایج این تحقیقات و پژوهش‌ها، نشان می‌دهد که یک رابطه پیچیده بین بیماری تیروئید، متابولیسم سوخت و ساز بدن وجود دارد. این هورمون نه تنها در انسان‌ها، بلکه در حیوانات نیز وجود دارد و متابولیسم سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کند. قبل از هر چیزی، باید در رابطه با یک باور غلط صحبت کنیم. تصور بسیاری از افراد این است که منشاء اصلی چاقی، تیروئید کم کار است.
اگرچه تیروئید کم کار با افزایش وزن همراه است، اما این افزایش وزن چندان چشمگیر نیست. بنابراین نمی‌توان گفت منشاء اصلی چاقی صرفاً به بیماری کم کاری تیروئید مربوط می‌شود. افرادی که به کم کاری تیروئید شدید مبتلا هستند، افزایش وزن بیشتری دارند. با این حال، مسائل دیگری مثل پرخوری شدید، مسائل ژنتیکی و مواردی مانند این، بر چاق شدن موثر هستند.
علاوه بر این، افزایش وزن در افرادی با تیروئید کم کار، همیشه به علت تجمع چربی نیست. گاهی اوقات تجمع بیش از حد نمک و آب در بدن منجر به افزایش وزن می‌شود. با این حال، باید در ادامه بیشتر در رابطه با این مسئله توضیح دهیم. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب از وبسایت تخصصی فیت کلاب با ما همراه باشید.
کم کاری تیروئید چیست؟
تیروئید کم کار، یکی از بیماری‌های مربوط به اختلال غده تیروئید است که منجر به بروز عوارض مختلفی می‌شود. گاهی اوقات علائم تیروئید کم کار چندان مشهود نیستند. اما در برخی مواقع، این علائم تا حدی شدید می‌شوند که به بدن آسیب می‌رسانند. در واقع، غده تیروئید یکی از غده‌های درون ریز بدن است. هورمون‌هایی که از این غده ترشح می‌شوند، به صورت مستقیم بر تنظیم متابولیسم و فعالیت‌های بدن تاثیر می‌گذارند. زمانی که میزان ترشح هورمون‌های غده تیروئید کمتر از حد معمول باشد، اصطلاحا به آن تیروئید کم کار گفته می‌شود.
اختلال در عملکرد این غده، می‌تواند بر تمامی اندام‌های بدن تاثیر بگذارد. زمانی که هورمون‌های تیروئیدی به اندازه کافی وارد جریان خون بدن نشوند، سوخت و ساز و متابولیسم بدن کاهش پیدا خواهد کرد. برخی نشانه‌های تیروئید کم کار شدید، شامل خستگی و اضافه وزن هستند. از نظر بسیاری از پزشکان، کم کاری تیروئید نمی‌تواند تاثیر چشمگیری بر افزایش وزن بگذارد. ممکن است به دلیل بروز این بیماری، مقداری اضافه وزن داشته باشید. ولی قطعاً عوامل دیگری نیز بر چاقی تاثیرگذار هستند.
سوال مهم این است که درمانی برای تیروئید کم کار وجود دارد؟
در پاسخ باید بگوییم بله، این بیماری در حال حاضر با استفاده از داروها کنترل می‌شود یا می‌توان با استفاده از روش‌های دیگر آن را درمان کرد. ولی اگر احساس می‌کنید بیماری کم کاری تیروئید یا سایر مشکلات بر اضافه وزن شما تاثیرگذار بوده است، بهتر است از تمرینات ورزشی و رژیم غذایی سالم غافل نشوید. سبک زندگی درست، احتمال بروز بسیاری از بیماری‌ها را کاهش می‌دهد و از چاق شدن نیز جلوگیری خواهد کرد.
ارتباط بین کم کاری تیروئید و اضافه وزن
هورمون‌های تیروئیدی، هورمون‌هایی هستند که به صورت مستقیم بر سوخت و ساز بدن تاثیر می‌گذارند. بنابراین کاملاً طبیعی است که کاهش ترشح این هورمون‌ها در بدن، بر افزایش و کاهش وزن تاثیرگذار باشد. فعالیت بیش از غده تیروئید، اصطلاحا پرکاری تیروئید نامیده می‌شود که منجر به لاغر شدن خواهد شد.
در مقابل، تیروئید کم کار وجود دارد که به معنی کاهش فعالیت غده تیروئید است. در چنین حالتی، احتمال چاق شدن شکم بیشتر از باقی قسمت‌های بدن است. جالب است بدانید در افرادی که به بیماری تیروئید کم کار شدید مبتلا هستند، رژیم گرفتن یا انجام تمرینات ورزشی تاثیر چندانی بر کاهش وزن یا افزایش وزن ندارد.
در کنار برنامه‌های ورزشی و رژیم غذایی، باید از داروهای کنترل کننده بیماری کم کاری تیروئید استفاده کنید. البته این مسئله فقط مربوط به افرادی است که به نوع شدید این بیماری مبتلا هستند. افرادی با بیماری تیروئید کم کار خفیف، اضافه وزن چندانی را تجربه نمی‌کنند و باید به دنبال دلایل دیگر باشند.
پس از درمان کم کاری تیروئید چقدر وزن کاهش وزن خواهیم داشت؟
با توجه به اینکه بیماری تیروئید کم کار تاثیر چشمگیری بر افزایش وزن نمی‌گذارد، بنابراین نباید بعد از درمان، انتظار کاهش وزن شدید داشته باشید. بهترین راه حل این است که سبک زندگی خود را تغییر دهید. یعنی از رژیم غذایی سالم پیروی کنید و به صورت روزانه ورزش کنید. همانطور که گفته شد، بیشتر اضافه وزن در بیماری تیروئید کم کار مربوط به تجمع آب و نمک است. بنابراین زمانی که کم کاری تیروئید درمان شود، حدود ۵ تا ۱۰ درصد وزن بدن شما کاهش پیدا خواهد کرد. این مسئله در رابطه با بیماری پرکاری تیروئید نیز صدق می‌کند.
یعنی زمانی که پرکاری تیروئید درمان شود، وزن شما به حالت اولیه باز می‌گردد. این مسئله ممکن است شما را شگفت زده کند! چرا که احتمالاً از اطرافیان شنیده‌اید تیروئید کم کار تاثیر بسزایی بر افزایش وزن دارد. بنابراین شاید انتظار داشتید که بعد از درمان این بیماری، وزن شما تا حد زیادی کاهش پیدا کند. برای توجیه این مسئله، باید نگاه دقیق‌تری به بیماری کم کاری تیروئید داشته باشیم. این بیماری در یک بازه زمانی طولانی مدت ایجاد می‌شود و به یکباره بر افزایش وزن تاثیر نمی‌گذارد. بنابراین بدیهی است که بعد از درمان بیماری، کاهش وزن قابل توجهی نداشته باشید.
زیرا بخشی از وزن بدن که به تیروئید کم کار مربوط می‌شود، به مرور زمان و طی انجام فعالیت‌های روزانه کاهش خواهد یافت. در مقابل، بعضی عوامل وجود دارند که به صورت مستقیم بر چاق شدن بدن تاثیر می‌گذارند و نتایج پایدارتر یا طولانی‌تری دارند. به عنوان مثال پرخوری بیش از حد، مصرف انواع غذاهای چرب و نامناسب مثل فست فود، ژنتیک، سندروم تخمدان پلی کیستیک و مسائلی مثل این، تا حد زیادی بر افزایش وزن تاثیر می‌گذارند.
خطر چاقی بعد از عمل تیروئید چقدر است؟
متاسفانه مشکلات شدید غده تیروئید، برخی افراد را مجبور می‌کند که برای انجام جراحی تیروئید اقدام کنند. در این جراحی، غده تیروئید به طور کامل برداشته می‌شود. به همین دلیل، شخص مجبور است تا پایان عمر از هورمون تیروئید برای کنترل متابولیسم و سوخت و ساز بدن خود استفاده کند. تحمل این شرایط برای همه افراد ساده نیست. به همین دلیل، پزشکان همیشه توصیه می‌کنند از یک سبک زندگی سالم پیروی کنید تا از آسیب رسیدن به غده تیروئید جلوگیری شود. البته در برخی مواقع، شرایط غیرقابل پیش‌بینی است.
ممکن است به دلایل مختلفی، غده تیروئید آسیب ببیند و ترشح هورمون‌های تیروئیدی کاهش یابد. بسیاری از افراد، در رابطه با چاقی بعد از جراحی تیروئید نگران هستند. زمانی که غده تیروئید برداشته شود، هورمون‌های تیروئیدی در بدن ترشح نخواهند شد. در نتیجه متابولیسم بدن کاهش پیدا می‌کند و فرد اضافه وزن شدیدی خواهد داشت.
در چنین حالتی، باید به اندازه کافی از داروهای تیروئیدی و هورمون‌ها استفاده کنید تا متابولیسم بدن شما مختل نشود. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید، این است که احتمال چاقی یا اضافه وزن بعد از جراحی تیروئید وجود دارد. بنابراین بهتر است از قبل با پزشک مشورت کنید تا راهکارهای مناسبی برای جلوگیری از این مسئله به شما پیشنهاد دهد.
کنترل تیروئید کم کار و اضافه وزن با تغذیه و ورزش
کنترل کم کاری تیروئید و چاقی، با تغذیه و ورزش امکان‌پذیر است. در صورتی که از یک سبک غذایی سالم پیروی کنید، می‌توانید از افزایش وزن شدید جلوگیری کنید. در ادامه، برخی از راهکارهای کنترل کم کاری تیروئید و چاقی با تغذیه و ورزش را برای شما بیان می‌کنیم.
1.پرهیز از مصرف مواد غذایی حاوی گواتروژن
افرادی که به بیماری‌های تیروئیدی مبتلا هستند، بهتر است از مصرف مواد غذایی حاوی گواتروژن خودداری کنند. برخی از انواع مواد غذایی حاوی گواتروژن شامل کلم، بادام زمینی، ارزن و سویا هستند. پیشنهاد می‌کنیم ابتدا سبزیجات را بپزید و سپس مورد استفاده قرار دهید. این عادات غذایی، از تجمع بیش از حد آب و نمک در بدن جلوگیری می‌کنند. در نتیجه، کنترل کم کاری تیروئید و چاقی کار بسیار ساده‌ای خواهد بود.
2. مصرف ید
در صورتی که کمتر از حد لزوم ید مصرف کنید، بیماری کم کاری تیروئید تشدید می‌شود. همانطور که گفته شد، خطر چاقی در افرادی با تیروئید کم کار شدید زیاد است. بنابراین بهتر است این بیماری را کنترل کنید. کمبود ید در بدن، به صورت مستقیم بر بروز بیماری تیروئید کم کار تاثیرگذار است.
علاوه بر این، کاهش ید باعث بزرگ شدن غده تیروئید می‌شود. این بیماری همان گواتر است که منجر به بزرگ شدن گلو خواهد شد. بهترین راه حل این است که از نمک یددار استفاده کنید. در حال حاضر، اکثر نمک‌های خوراکی بسته‌بندی شده در بازار حاوی ید هستند. بنابراین خطر ابتلا به گواتر تا حدی کاهش پیدا کرده است.
3.تعیین کالری مصرفی
اگر نتایج آزمایش‌ها به شما نشان داد که به بیماری کم کاری تیروئید مبتلا هستید، بهتر است از همان ابتدا به متخصص تغذیه مراجعه کنید. متخصص تغذیه با توجه به شرایط بدنی شما، یک رژیم غذایی سالم و کم کالری پیشنهاد خواهد داد که می‌تواند از افزایش وزن جلوگیری کند.
4.مصرف انواع ویتامین
یکی دیگر از راهکارهای مناسب برای کنترل کم کاری تیروئید و چاقی، مصرف انواع ویتامین است. در زمان بروز این بیماری، بهتر است از ویتامین‌های مختلف و مواد مغذی استفاده کنید. برخی ویتامین‌ها مثل ویتامین‌های C ، A، E و ویتامین‌های گروه B به ویژه B2 ، B3 ، B6، نقش موثری در تولید هورمون‌های تیروئیدی دارند و برای ترشح این هورمون‌ها در بدن ضروری هستند. می‌توانید این ویتامین‌ها را از طریق مکمل‌ها و قرص‌های ویتامینه دریافت کنید. همچنین می‌توانید ویتامین‌های مورد نیاز بدن را از طریق انواعی از مواد غذایی دریافت کنید.
به عنوان مثال، برای دریافت ویتامین C، میوه‌هایی مثل موز، هندوانه، پرتقال، هلو و توت فرنگی مصرف کنید. برای دریافت ویتامین A، بهتر است به سراغ مواد غذایی مثل ماهی، تخم مرغ، جگر و سبزی‌هایی مثل هویج یا فلفل دلمه‌ای بروید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم از انواع غلات و مغزها یا گوشت گاو استفاده کنید.
5.داروها را به موقع مصرف کنید
یکی از مهم‌ترین دلایل تشدید کم کاری تیروئید و چاقی، این است که بیماران به مرور زمان مصرف دارو را قطع می‌کنند یا برنامه خاصی برای مصرف داروها و هورمون‌های تیروئیدی ندارند. ترشح هورمون‌های تیروئیدی در بدن، اهمیت بسیار زیادی دارد. زمانی که داروها را سر زمان مقرر مصرف نمی‌کنید، عملکرد بدن شما مختل خواهد شد. بنابراین بهتر است داروها و هورمون‌ها را در زمان مشخص شده مصرف کنید. به صورت روزانه، باید مقدار مشخصی از داروها وارد بدن شما شوند.
6.ورزش کنید
هیچ چیز به اندازه تمرینات ورزشی بر سلامتی بدن موثر نیست. ورزش نه تنها می‌تواند بر کاهش وزن و کنترل بیماری‌ها تاثیرگذار باشد، بلکه بر سلامت ذهن نیز تاثیرگذار خواهد بود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد، ورزش کردن می‌تواند بر کاهش استرس و اضطراب تاثیرگذار باشد. یکی از مهم‌ترین دلایل بروز بیماری‌های پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید، استرس و اضطراب بیش از حد است.
علاوه بر این تمرینات ورزشی مداوم، بر تجزیه سلول‌های چربی نیز موثر هستند و عملکرد غده تیروئیدT قلب و قدرت استخوان‌ها را تقویت می‌کنند. برخی ورزش‌های هوازی مثل پیاده‌روی، دوچرخه سواری یا دویدن، کاملاً برای شما مناسب است. همچنین می‌توانید از تمرینات قدرتی برای افزایش جریان خون و قدرت بدن استفاده کنید.
سخن پایانی
در این مطلب به طور کامل درباره کم کاری تیروئید و چاقی توضیح داده شد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد، تیروئید کم کار می‌تواند با چاقی مرتبط باشد. ولی میزان افزایش وزن ناشی از تیروئید کم کار، بسیار ناچیز است. به عنوان مثال، ممکن است با توجه به شدت بیماری ۳ تا ۴ کیلو افزایش وزن داشته باشید. ولی اگر بالای ۱۰ یا ۱۵ کیلو اضافه وزن دارید، به احتمال زیاد دلیل دیگری برای چاق شدن شما وجود دارد.
علاوه بر بیماری‌ها، سبک زندگی و ژنتیک نیز تاثیر بسیار زیادی بر چاقی دارد. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم در کنار درمان کم کاری تیروئید و مصرف داروها، از برنامه‌های ورزشی و رژیم غذایی نیز کمک بگیرید تا زودتر به نتیجه دلخواه خود برسید. اگر برای کنترل وزن یا کاهش وزن به اطلاعات بیشتری نیاز دارید، پیشنهاد می‌کنیم سایر مطالب وبسایت فیت کلاب مراجعه کرده و جهت دریافت مشاوره دریافت برنامه ورزشی و رژیم غذایی متناسب با شرایط خود، با کارشناسان ماهر این مجموعه در ارتباط باشید.