آسیت به معنی تجمع مایعات در شکم است. این بیماری معمولاً به علت بروز برخی بیماری‌های دیگر مثل سیروز کبدی رخ می‌دهد. اگر به بیماری سیروز کبدی مبتلا شده‌اید و افزایش وزن چشمگیری دارید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً با پزشک مشورت کنید. افرادی که به بیماری آسیت مبتلا هستند، باید میزان مصرف نمک را به حداقل برسانند.
این بیماری عمدتاً با اسامی دیگری مثل آب آوردگی شکم شناخته می‌شود. حدود ۶۰ درصد افرادی که به بیماری سیروز کبدی مبتلا هستند، در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند . به همین دلیل در ادامه قصد داریم توضیح دهیم آسیت چیست و علائم و درمان آب آوردگی شکم را نیز بیان کنیم. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب از مجله تخصصی فیت کلاب با ما همراه باشید.
آسیت یا آب آوردگی شکم چیست؟
آسیت (ay-SITE-eez)، یک بیماری تقریباً خطرناک است که در اثر تجمع بیش از حد مایعات در شکم بروز پیدا می‌کند. این بیماری به خصوص در افرادی که به سیروز کبدی مبتلا هستند، مشاهده می‌شود. در این دسته از افراد، آسیب شدیدی به بافت کبد وارد خواهد شد. در اطراف اندام‌های شکمی مانند معده، روده، کبد و کلیه، ورقه نازکی به نام صفاق وجود دارد.
صفاق دارای دو لایه مختلف است. زمانی که فرد به بیماری آسیت مبتلا می‌شود، مایع بین دو لایه جمع خواهد شد. بنابراین در بیماری آسیت، مایعات در فضای داخلی شکم تجمع پیدا می‌کند. زمانی که حجم مایعات درون حفره شکم به بیشتر از ۲۵ میلی لیتر برسد، یعنی فرد به بیماری آب آوردگی شکم مبتلا شده است.
بیماری آسیت مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر، به صورت خفیف یا شدید مشاهده می‌شود. آسیت شدید بسیار دردناک است و بر فعالیت‌های بدنی یا تحرک شخص تاثیر می‌گذارد. این بیماری می‌تواند یکی از مهم‌ترین عوامل بروز عفونت در شکم باشد. مایعات شکم ممکن است به داخل قفسه سینه هدایت شوند و اطراف ریه را پوشش دهند. این مسئله باعث تنگی نفس و بروز مشکلات تنفسی می‌شود.
عوامل خطر برای آسیت چیست؟
برخی بیماری‌ها خطر بروز بیماری آسیت را افزایش می‌دهند. همانطور که گفته شد، بیماری سیروز کبدی یکی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به بیماری آب آوردگی شکم است. باقی بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند:
- بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل
- هپاتیت B
- هپاتیت C
- اختلال مصرف الکل
- هپاتیت خود ایمنی
- بیماری‌های ژنتیکی کبد مانند هموکروماتوز
- نارسایی احتقانی قلب
- نارسایی کلیه
- سرطان اندام‌های شکم و لگن
علائم آسیت
علائم بیماری آسیت خفیف به راحتی قابل مشاهده نیستند. به همین دلیل ممکن است برای تشخیص این بیماری با مشکل مواجه شوید. در بیماری آسیت خفیف، مایعات زیادی در شکم تجمع پیدا نمی‌کند. با شدید شدن این بیماری، مقدار مایعات شکم افزایش پیدا می‌کند و باعث بروز مشکلاتی مثل تورم شدید شکم می‌شود. برخی از رایج‌ترین علائم بیماری شامل موارد زیر هستند:
- تنگی نفس
- حالت تهوع
- تورم در پاها و مچ پا
- سوء هاضمه
- استفراغ
- سوزش سردل
- تب
- فتق
در صورتی که هر یک از این علائم را مشاهده کردید، بهتر است در کوتاه‌ترین زمان ممکن با پزشک تماس بگیرید. این بیماری معمولاً نشان دهنده نارسایی کبد است و با علائم دیگری مثل زردی چشم یا زردی پوست همراه می‌باشد.
به طور کلی، زرد شدن پوست یا چشم نشان دهنده آسیب رسیدن به کبد است. اگر بیماری دیگری باعث بروز بیماری آسیت شده باشد، ممکن است چندین علائم را همراه با یکدیگر مشاهده کنید. به عنوان مثال، کاهش وزن یکی از مهم‌ترین علائم ابتلا به سرطان یا نارسایی قلبی است. همچنین نارسایی قلبی باعث تنگی نفس و تورم در ناحیه پا می‌شود.
تشخیص آسیت
مهم‌ترین مسئله، تشخیص بیماری آب آوردگی شکم است. پزشک از روش‌های مختلفی برای شناسایی این بیماری استفاده می‌کند. در وهله اول، معاینات فیزیکی انجام می‌دهد و علائم شما را بررسی می‌کند. سپس ممکن است چندین آزمایش مختلف به شما پیشنهاد شود. برخی از این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:
-
پاراسنتز
یکی از آزمایشاتی که برای تشخیص بیماری آسیت مورد استفاده قرار می‌گیرد، آزمایش پاراسنتز است. در این روش، پزشک از یک سوزن نازک استفاده می‌کند. این سوزن برای خروج مایعات داخل شکم مورد استفاده قرار می‌گیرد. سپس نمونه مایع خارج شده وارد آزمایشگاه می‌شود. کارشناسان آزمایشگاه می‌توانند از این نمونه برای بررسی عفونت، خطر ابتلا به سرطان و مواردی مانند این استفاده کنند.
- آزمایش خون
یکی دیگر از آزمایشات مناسب برای تشخیص بیماری آب آوردگی شکم، آزمایش خون است. در این آزمایش یک نمونه خون از شما دریافت می‌شود. سپس این نمونه خون وارد آزمایشگاه خواهد شد و میزان گلوکز موجود در خون اندازه‌گیری می‌شود. به این ترتیب، پزشک متوجه خواهد شد که شما به بیماری دیابت مبتلا هستید یا خیر.
-
تست های تصویربرداری
تست‌های تصویربرداری بهترین انتخاب برای تشخیص بیماری آسیت هستند. در این روش، از اشعه ایکس سونوگرافی یا سی تی اسکن برای بررسی مایعات داخل شکم استفاده می‌شود. به این ترتیب، پزشک می‌تواند علت بروز بیماری را تشخیص دهد.
-
تست گرادیان آلبومین آسیت سرم (SAAG)
این آزمایش برای بررسی سطح آلبومین مورد استفاده قرار می‌گیرد. آلبومین پروتئینی است که در کبد ساخته می‌شود و برای مقایسه و اندازه‌گیری خون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پیشگیری و کنترل بیماری آسیت
برای جلوگیری از بروز بیماری آسیت باید اقدامات گوناگونی انجام دهید. در ادامه برخی از این اقدامات را برای شما بیان می‌کنیم:
- تا حد امکان از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید. زیرا نوشیدنی‌های الکلی، آسیب‌های شدیدی به کبد وارد می‌کنند و مهم‌ترین علت بروز بیماری کبد چرب هستند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد، الکل باعث افزایش خطر بروز بیماری سیروز کبدی خواهد شد.
- مصرف نمک را به حداقل برسانید. افزایش مصرف سدیم، باعث تجمع و احتباس مایعات در بدن می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم به صورت روزانه کمتر از ۲ تا ۴۰۰۰ میلی‌گرم نمک مصرف کنید.
- وزن خود را در یک بازه استاندارد نگه دارید. مهم‌ترین عامل بروز این بیماری، چاقی است. اگر به بیماری آسیت مبتلا هستید، پیشنهاد می‌کنیم وزن خود را با استفاده از برخی راهکارها مثل دنبال کردن رژیم‌های غذایی سالم و انجام فعالیت‌های ورزشی کاهش دهید.
- یک سبک زندگی سالم را دنبال کنید. به عنوان مثال، رژیم غذایی متعادل داشته باشید. از کشیدن سیگار خودداری کنید و فعالیت‌های بدنی را افزایش دهید.
عوارض آسیت
اگر این بیماری را نادیده بگیرید، آسیب‌های شدیدتری به بدن شما وارد خواهد شد. در ادامه برخی از مهم‌ترین عوارض آسیت را برای شما بیان می‌کنیم:
-
بروز عفونت
یکی از مهم‌ترین عوارض این بیماری، بروز عفونت است. زیرا میکروب‌ها در فضای داخلی مایع رشد می‌کنند و خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی مانند پریتونیت باکتریایی را افزایش می‌دهند. اگر علائمی مانند تب یا درد شکم را تجربه کردید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. زیرا این علائم نشان دهنده عفونت هستند. به احتمال زیاد برای کاهش عفونت، آنتی بیوتیک برای شما تجویز خواهد شد.
-
فتق
بیماری آب آوردگی شکم باعث بیرون زدگی برخی اندام‌های بافت‌های داخل شکم می‌شود. این عارضه بسیار خطرناک است و باید به سرعت مورد توجه قرار گیرد.
-
مشکل در غذا خوردن
از دیگر عوارض این بیماری، مشکل در مصرف غذا است. درد شکم باعث مشکل در نوشیدن یا مصرف مواد غذایی می‌شود. به عنوان مثال ممکن است شخص بلافاصله بعد از مصرف غذا یا نوشیدن مایعات، درد شدیدی را احساس کند. در نتیجه تمایلی برای مصرف مواد غذایی نخواهد داشت. به همین دلیل، به مرور زمان در معرض خطر سوء تغذیه قرار می‌گیرد.
-
تجمع مایع در ریه ها
از دیگر عوارض بیماری آب آوردگی شکم، تجمع مایع در ریه‌ها است. ممکن است مایعات درون شکم وارد ریه‌ها شوند و اطراف ریه را بپوشانند. تجمع مایعات در اطراف ریه باعث بروز علائمی مانند سرفه، درد قفسه سینه و مشکل در نفس کشیدن خواهد شد.
-
نارسایی کلیه
افزایش جریان خون در کبد، باعث آسیب دیدن رگ‌های خونی در کلیه‌ها می‌شود. این مسئله ممکن است به عملکرد کلیه آسیب برساند و باعث از کار افتادن کلیه‌ها شود.
درمان آب آوردگی شکم
برای درمان آب آوردگی شکم بهتر است از برخی راهکارها کمک بگیرید. در ادامه روش‌های درمان این بیماری را برای شما بیان می‌کنیم:
-
کاهش سدیم دریافتی
کاهش سدیم دریافتی، یکی از روش‌های درمان آسیت شدید است. در این روش، پزشک از شما درخواست می‌کند تا میزان مصرف سدیم را کاهش دهید و رژیم‌های غذایی مناسب‌تری را دنبال کنید. به طور کلی، پیشنهاد می‌کنیم کمتر از ۲۰۰۰ میلی‌گرم سدیم طی روز مصرف کنید.
-
مصرف دیورتیک ها
داروهای دیورتیک یا ادرار آور، برای افرادی که به بیماری آسیت مبتلا هستند مناسب است. این داروها به خروج نمک و آب از بدن کمک می‌کنند و باعث کاهش فشار خون در رگ‌های خونی اطراف کبد می‌شوند. ممکن است پزشک برخی داروهای دیورتیک مانند فوروزماید (لازیکس) و اسپیرونولاکتون (آلداکتون) را برای درمان این بیماری تجویز کند.
-
پاراسنتز
پاراسنتز یکی دیگر از روش‌های درمان سریع آب آوردن شکم است. در این روش، از یک سوزن بلند و نازک استفاده می‌شود. این سوزن وارد بافت شکم خواهد شد. سپس مایع اضافی از طریق سوزن خارج می‌شود. این روش برای افرادی مناسب است که به بیماری اسیت شدید یا مزمن مبتلا شده‌اند.
-
جراحی
روش درمانی دیگر جراحی است. در این روش از یک لوله دائمی به نام شانت استفاده می‌شود. این لوله در داخل بافت شکم قرار می‌گیرد و برای تخلیه مایع آسیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. جراحی برای افرادی مناسب است که از سایر روش‌های درمانی مانند مصرف داروهای دیورتیک و دارو نتیجه نمی‌گیرند.
- زیر نظر متخصص
- برنامه تمرین اختصاصی
- رژیم غذایی منعطف و آسان
اگر تا این جای مقاله به جواب سوالات خودتون نرسیدین میتوانید با مراجعه به تالارگفتوگو فیت کلاب سوالات خودتون رو از متخصصین ما بپرسید.
چه زمانی لازم است با پزشک تماس بگیرید؟
علائم این بیماری، با توجه به میزان تجمع مایعات متغیر هستند. بنابراین ممکن است شخص در وضعیت اضطراری قرار نداشته باشد. اما پیشنهاد می‌کنیم به محض کوچک‌ترین علائم به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم زیر را مشاهده کردید باید به صورت اورژانسی با پزشک تماس بگیرید:
- شکم متسع یا متورم
- افزایش وزن ناگهانی
- مشکل در تنفس هنگام خوابیدن
- کاهش اشتها
- درد شکم
- نفخ شکم
- تهوع و استفراغ
- سوزش سردل
سخن پایانی
در این مطلب به طور کامل درباره بیماری آسیت، علائم و درمان آن توضیح داده شد. این بیماری باعث تجمع مایعات و آب در داخل شکم می‌شود. رایج‌ترین علائم بیماری آسیت شامل تورم شکم، تکرر ادرار و مواردی مانند این هستند. ابتلا به بیماری سیروز کبدی یا برخی دیگر از بیماری‌ها، شخص را در خطر ابتلا به بیماری آب آوردگی شکم قرار می‌دهد.
برای تشخیص بیماری از روش‌هایی مانند پاراسنتز، آزمایش خون، اشعه ایکس، سونوگرافی و مواردی مانند این استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از راهکارهایی مانند مصرف داروهای دیورتیک، جراحی، پاراسنتز و مواردی مانند این برای درمان بیماری آسیت استفاده کرد. روش‌هایی مانند دنبال کردن رژیم غذایی مناسب، انجام فعالیت‌های ورزشی یا عدم مصرف نوشیدنی‌های الکلی، از بروز بیماری جلوگیری می‌کند.
اگر به بیماری‌هایی مانند سیروز کبدی مبتلا هستید؛ پیشنهاد می‌کنیم برای کاهش خطر ابتلا به بیماری آسیت، رژیم‌های غذایی سالم را دنبال کنید. میتوانید برای دریافت رژیم غذایی به متخصصان تغذیه مجموعه فیت کلاب مراجعه کنید. علاوه بر این، مربیان این مجموعه یک برنامه ورزشی در اختیار شما قرار می‌دهند که به کاهش وزن و حفظ سلامتی بدن کمک می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره غذاهای مفید برای آسیت شکم، بهتر است با کارشناسان این مجموعه تماس بگیرید.
