سندرم خستگی مزمن (CFS) بدون توجه به استراحت در رختخواب با خستگی شدید مشخص می‌شود. علائم آن ممکن است با فعالیت فیزیکی یا ذهنی بدتر شود. CFS می‌تواند به طور ناگهانی اتفاق بیفتد و سال‌ها طول بکشد. این عارضه زنان را بیشتر از مردان مبتلا می‌کند. تأثیرات خستگی مزمن بر زندگی روزمره افراد مختلف متفاوت است. برای آشنایی بیشتر با سندرم خستگی مزمن، علائم، روش تشخیص و بهبود آن با ورزش با این مطلب از فیت کلاب همراه باشید.
سندرم خستگی مزمن چیست؟ CFS
سندرم خستگی مزمن یک بیماری پیچیده و ناتوان‌کننده است. این بیماری توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک اختلال عصبی طبقه‌بندی‌شده است. اگرچه بسیاری از قسمت‌های بدن از جمله مغز و ماهیچه‌ها، دستگاه گوارش، سیستم ایمنی و قلبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تحقیقات نشان داده است که CFS با مشکلاتی مرتبط است که به مهم‌ترین آنها را اشاره می‌کنیم.
- توانایی بدن برای تولید انرژی در سطح سلولی
- سیستم ایمنی، عصبی و هورمونی
- تنظیم فشار خون و ضربان قلب
- هضم
- خواب
- شناخت
- سرعت پردازش اطلاعات
CFS بر مردان، زنان و کودکان در تمام سنین، قومیت‌ها و زمینه‌های اجتماعی – اقتصادی تأثیر می‌گذارد. 75 تا 80 درصد افراد مبتلا به این بیماری زن هستند. تخمین زده می‌شود که افراد زیادی دچار سندرم خستگی مزمن هستند ولی 90 درصد آنها تشخیص داده نشده اند. همه افراد باید اطلاعات خود را درباره خستگی مزمن بالا ببرند.
چگونه بر افراد تأثیر می‌گذارد؟ نحوه تأثیرات خستگی مزمن بر زندگی روزمره
تأثیرات خستگی مزمن بر زندگی روزمره در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد را نسبت دیگران بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد. چهار سطح از شدت CFS وجود دارد که نشان‌دهنده سطح ناتوانی در فرد است که می‌تواند ایجاد کند. شدت CFS می‌تواند در طول زمان متفاوت باشد.
فردی که با خستگی مزمن زندگی می‌کند ممکن است در حال حاضر در یک سطح از شدت باشد. سپس بیماری آنها می‌تواند به‌مرورزمان بهبود یابد یا بدتر شود. برای برخی از بیماران، بیماری آنها می‌تواند به طور قابل توجهی بدون علت شناخته شده بدتر شود. سایر بیماران یک “بیماری نوسانی” دارند که در آن دوره‌های بهتر و بدتری دارند که ماه‌ها یا سال‌ها طول می‌کشد. مشخص نیست چرا این نوسانات اتفاق می‌افتد.
- خفیف: کاهش 50 درصدی در فعالیت قبل از بیماری
- متوسط: بیشتر در خانه
- شدید: بیشتر در بستر
- بسیار شدید: کاملاً در بستر است و برای فعالیت‌های اساسی از جمله تغذیه و هیدراتاسیون به کمک نیاز دارد.
برای اکثر افراد، CFS یک بیماری مادام‌العمر است. بهبودی کامل (بازگشت به عملکرد قبل از بیماری) نادر است و کمتر از 10٪ تخمین زده می‌شود. برای برخی از افراد مبتلا به خستگی مزمن، با گذشت زمان و بهبود بیماری‌شان، متوجه می‌شوند که می‌توانند کارهای بیشتری انجام دهند. اما این روند آهسته و تدریجی است. بااین‌حال، این مورد برای همه نیست. برخی از افراد متوجه می‌شوند که بیماری آنها با گذشت زمان بدتر می‌شود. برخی دیگر ممکن است تا حدودی پایدار بماند.
چه چیزی باعث خستگی مزمن می‌شود؟ علت این عارضه
با وجود شناسایی بسیاری از ناهنجاری‌های بیولوژیکی در افراد مبتلا به این بیماری توسط محققان، هنوز علت اصلی خستگی مزمن مشخص نیست. برای برخی افراد، این بیماری ممکن است به طور ناگهانی در اثر عفونت، قرار گرفتن در معرض سمی، بیهوشی، ایمن سازی یا ضربه‌ای مانند تصادف رانندگی ایجاد شود. در افراد دیگر، CFS ممکن است به کندی طی ماه‌ها یا سال‌ها ایجاد شود. تحقیقات به وضوح نشان می‌دهد که CFS یک بیماری بیولوژیکی است و ناشی از عدم تناسب اندام یا مشکلات سلامت روان نیست.
علائم CFS؛ آشنایی با علائم رایج
علامت اصلی خستگی مزمن افزایش علائم و کاهش عملکرد پس از حداقل فعالیت فیزیکی یا ذهنی است. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به CFS واکنش فیزیکی متفاوتی نسبت به سایر افراد به فعالیت یا ورزش دارند. این شامل خستگی غیرعادی پس از هر گونه فعالیت فیزیکی یا ذهنی است که قبل از ایجاد خستگی مزمن مشکلی ایجاد نمی‌کرد.
افراد مبتلا به خستگی مزمن متوجه می‌شوند که فعالیت‌هایی که زمانی بدیهی می‌پنداشتند، تلفات زیادی بر سلامتی آنها وارد می‌کند. به عنوان مثال، یک قدم زدن کوتاه، آماده کردن فرزندشان برای مدرسه یا رسیدن به محل کار که قبلاً هیچ مشکلی نداشت، اکنون ممکن است انجام آن بسیار دشوار یا غیرممکن باشد. علائم رایج عبارت‌اند از:
- مشکلات مربوط به تفکر، تمرکز، از دست دادن حافظه، بینایی، کلافگی، انقباض یا گزگز عضلانی
- خواب مختل شده
- درد در عضلات، مفاصل یا سر
- تغییرات در فشار خون، احساس سرگیجه یا رنگ‌پریدگی
- تپش قلب
- آلرژی یا حساسیت به نور، بو، لمس، صدا، غذاها، مواد شیمیایی و داروها
- تغییرات گوارشی مانند تهوع، نفخ، یبوست، اسهال
- مشکلات ادراری
- گلودرد، غدد لنفاوی حساس و احساس آنفولانزا
- تغییر وزن قابل توجه
- ناتوانی در مقابله با تغییرات دما
علائم ممکن است در دوره‌های زمانی کوتاه، حتی از ساعتی به ساعت دیگر، نوسان داشته باشند. همچنین ممکن است در مدت زمان طولانی‌تری مانند ماه‌ها یا سال‌ها تغییر کنند. درک این نکته برای دوستان و خانواده مفید است که افراد مبتلا به CFS ممکن است مجبور شوند در آخرین لحظه برنامه‌های خود را لغو یا تغییر دهند.
تشخیص CFS؛ داشتن حداقل سه نشانه
در حال حاضر، هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص خستگی مزمن وجود ندارد. پزشکان با کنار گذاشتن تمام بیماری‌های دیگری که ممکن است علائم ایجاد کنند و از معیارهای تشخیصی پذیرفته شده پیروی کنند، تشخیص می‌دهند. نتایج آزمایش‌های پزشکی معمول فرد اغلب طبیعی است، اما آزمایش‌های اضافی ممکن است ناهنجاری‌ها را نشان دهند. برای تشخیص CFS، فرد باید سه علامت زیر را داشته باشد:
- کاهش قابل توجه عملکرد و خستگی مداوم و عمیق برای حداقل 6 ماه در فرد وجود دارد. فرد قادر به انجام همان سطح فعالیت قبل از بیماری نیست.
- کسالت پس از تمرین
- خواب بی‌کیفیت
- اختلال شناختی
- عدم تحمل ارتواستاتیک علائمی مانند تپش قلب، تعریق، سرگیجه، حالت تهوع هنگام ایستادن که در هنگام دراز کشیدن کاهش می‌یابد یا از بین می‌رود.
توجه به این نکته مهم است که اینها تنها علائم CFS نیستند، فقط حداقل مورد نیاز برای برآورده کردن معیارهای تشخیصی هستند. درحالی‌که تشخیص مستلزم آن است که فرد به مدت شش ماه به طور مداوم علائم داشته باشد. مداخله زودهنگام با قدم زدن و استراحت می‌تواند به کاهش علائم، بهبود کیفیت زندگی و کاهش خطر تشدید بیماری کمک کند. تحقیقات نشان می‌دهد که بیمارانی که قادر به سرعت بخشیدن به فعالیت‌های خود هستند و به خود فشار نمی‌آورند، در دراز مدت بهتر عمل می‌کنند.
ورزش و CFS
ورزش هوازی شدید برای بسیاری از بیماری‌های مزمن مفید است. اما افراد مبتلا به خستگی مزمن به دلیل کسالت پس از تمرین نمی‌توانند روال‌های ورزشی سنتی را تحمل کنند. CFS چیزی است که به عنوان یک بیماری مزمن محدودکننده انرژی (ECLI) شناخته می‌شود. به این معنی که بدن به درستی در سطح سلولی انرژی تولید نمی‌کند. سلول‌های افراد مبتلا به CFS مانند باتری هستند که هرگز به طور کامل شارژ نمی‌شوند و خیلی سریع خالی می‌شوند.
ورزش یک درمان برای CFS نیست. این مشکل اساسی را ترمیم نمی‌کند، اما در صورت انجام ایمن می‌تواند به بهبود قدرت عملکردی یا تناسب اندام کمک کند. برخی از افراد مبتلا به خستگی مزمن ممکن است بتوانند برخی ورزش‌ها را تحمل کنند. اما باید به دقت برنامه‌ریزی شود تا باعث تحریک علائم نشود. برای برخی، ورزش ایمن ممکن است شامل انجام یک حرکت کششی به مدت 30 ثانیه و برای برخی دیگر 5 دقیقه پیاده‌روی باشد. بااین‌حال، برخی دیگر ممکن است به دلیل شدت بیماری خود اصلاً نتوانند هیچ ورزشی انجام دهند.
نکاتی برای ورزش ایمن با CFS
شما عزیزانی که خستگی مزمن دارید قبل از اقدام برای ورزش با پزشک خود مشورت کنید. باید نکات مهمی را در ورزش رعایت نمایید تا علائم شما بیشتر نشود. برای یافتن نوع ورزشی که برای شما بهترین تاثیر را دارد، آزمایش کنید. از میان طیف وسیعی از فعالیت‌های ملایم مانند حرکات کششی، یوگا، تای چی (نشسته)، پیاده‌روی و تمرین با وزنه سبک انتخاب کنید. اغلب، افراد متوجه می‌شوند که تمرینات دراز کشیده انرژی کمتری مصرف می‌کنند.
قبل از اینکه علائمی را احساس کنید، فعالیت بدنی را به خوبی متوقف کنید. سرعت دادن به خود بسیار مهم است. به یاد داشته باشید که مقدار تمرینی که می‌توانید انجام دهید از یک روز به روز دیگر تغییر می‌کند. به بدن خود گوش دهید. اگر در یک روز خاص تمایلی به ورزش ندارید، این کار را نکنید. تا جایی که می‌توانید در مورد CFS خود اطلاعات کسب کنید.
دریافت برنامه ورزشی برای کاهش و بهبود خستگی مزمن
تأثیرات خستگی مزمن بر زندگی روزمره بسیار زیاد است. شما عزیزان می‌توانید با انجام تمرینات ورزشی مناسب این تأثیرات را محدود کنید. فرد مبتلا به CFS هرگز نباید وسوسه شود که در ورزش از حد خود عبور کند. زیرا این می‌تواند خطرناک باشد و باعث عود طولانی‌مدت شود. هدف این است که استراحت و فعالیت متعادل شود تا از کاهش سطح تناسب اندام ناشی از کمبود فعالیت و تشدید بیماری به دلیل فشار بیش از حد جلوگیری شود. شما عزیزان می‌توانید از متخصصین فیت کلاب در این زمینه کمک بگیرید. برای مشاوره نیز می‌توانید با شماره 02191090095 تماس بگیرید.
- زیر نظر متخصص
- برنامه تمرین اختصاصی
- رژیم غذایی منعطف و آسان
سؤالات متداول
آیا خستگی مزمن یک بیماری روانی است؟
خستگی مزمن یک اختلال روانی نیست. بااین‌حال، زندگی با یک بیماری مزمن چالش‌برانگیز است. به ویژه بیماری که شامل از دست دادن فعالیت‌های عادی زندگی است. این ممکن است منجر به مشکلات سلامت روان مانند اضطراب یا افسردگی شود.
سندرم خستگی مزمن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص CFS به دو معیار شدت و مدت بستگی دارد. خستگی شدید و مزمن بیش از 6 ماه طول می‌کشد و سایر شرایط پزشکی رد شده است. در فرد نیز باید چهار یا چند علامت CFS وجود داشته باشد.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
اگر علائم شما بدتر شد یا علائم جدیدی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
