خستگی مزمن (CFS) باعث خستگی شدید می‌شود که حداقل شش ماه طول می‌کشد. علائم با فعالیت فیزیکی یا ذهنی بدتر می‌شود؛ اما با استراحت به طور کامل بهبود نمی‌یابد. علت CFS ناشناخته است، اگرچه تئوری‌های زیادی وجود دارد. خستگی مزمن ممکن است با ترکیبی از عوامل ایجاد شود. هیچ آزمایش واحدی برای تأیید تشخیص وجود ندارد. ممکن است برای رد سایر مشکلات سلامتی که علائم مشابهی دارند به آزمایش‌های پزشکی مختلفی نیاز داشته باشید. راهکارها و درمان‌های خستگی مزمن بر کاهش علائم تمرکز دارد. برای آشنایی بیشتر با سندرم خستگی مزمن با فیت کلاب همراه باشید.
من هم دچار سندرم خستگی مزمن هستم؟ آشنایی با علائم
علائم CFS می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و شدت علائم می‌تواند روز به روز در نوسان باشد. علائم CFS مشابه علائم برخی بیماری‌های دیگر است، بنابراین مراجعه به پزشک برای تشخیص صحیح ضروری است. علاوه بر خستگی، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس خستگی زیاد و افراطی بعد از ورزش فیزیکی یا ذهنی.
- مشکلات حافظه یا مهارت‌های تفکر.
- داشتن احساس سرگیجه که با حرکت از حالت دراز کشیدن یا نشستن به حالت ایستاده بدتر می‌شود.
- درد عضلانی یا مفصلی.
- خواب بی طراوت.
- برخی از افراد مبتلا به این بیماری سردرد، گلودرد و غدد لنفاوی حساس در گردن یا زیر بغل دارند. افراد مبتلا به این بیماری همچنین ممکن است به نور، صدا، بو، غذا و دارو حساس شوند.
توجه داشته باشید که شدت علائم می‌تواند حتی در یک روز متفاوت باشد. این سندرم هم در زنان و هم در مردان شایع است. تحقیقات نشان داده است که زنان بیشتر به این سندرم مبتلا می‌شوند. افراد در سنین مختلف نیز ممکن است علائم خستگی مزمن را گزارش دهند. برای تشخیص درست باید به پزشک مراجعه کنید. توجه داشته باشید که خستگی نشانه بسیاری از بیماری‌ها است. به‌طورکلی، اگر خستگی مداوم یا بیش از حد دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص خستگی مزمن؛ نحوه تشخیص CFS
هیچ آزمایشی برای آنسفالومیلیت میالژیک یا سندرم خستگی مزمن (ME/CFS) وجود ندارد، اما دستورالعمل‌های واضحی برای کمک به پزشکان در تشخیص این بیماری وجود دارد. پزشک عمومی باید در مورد سابقه پزشکی شما بپرسد و یک معاینه فیزیکی به شما بدهد. آنها همچنین ممکن است آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون یا آزمایش ادرار را برای رد سایر بیماری‌ها مانند کم‌خونی (کمبود گلبول‌های قرمز)، غده تیروئید کم کار، یا مشکلات کبدی و کلیوی به شما پیشنهاد دهند. ممکن است مدتی طول بکشد تا ME/CFS تشخیص داده شود، زیرا ابتدا باید سایر شرایط با علائم مشابه را رد کرد. در این بین، ممکن است توصیه‌هایی در مورد مدیریت علائم به شما داده شود.
راهکارها و درمان‌های خستگی مزمن؛ درمان‌های مختلف
هدف از درمان آنسفالومیلیت میالژیک یا سندرم خستگی مزمن (ME/CFS) کمک به تسکین علائم شما است. درمان شما متناسب با علائم شما خواهد بود. تشخیص زودهنگام، مصرف دارو برای کنترل علائم خاص و ایجاد تغییرات در شیوه زندگی می‌تواند کمک‌کننده باشد. ME/CFS می‌تواند برای مدت طولانی دوام بیاورد و ممکن است لازم باشد روال روزانه خود را به عنوان بخشی از برنامه درمانی خود تطبیق دهید.
هیچ راه واحدی برای مدیریت ME/CFS وجود ندارد که برای همه کارآمد باشد، اما تعدادی گزینه درمانی وجود دارد. مؤسسه ملی بهداشت و مراقبت عالی (NICE) می‌گوید باید یک برنامه درمانی متناسب با علائم شما به شما پیشنهاد شود. پزشک شما باید همه گزینه‌ها را با شما در میان بگذارد و مزایا و خطرات هر درمانی را توضیح دهد.
آنها باید با شما همکاری کنند تا یک برنامه درمانی مناسب برای شما ایجاد کنند و شرایط و ترجیحات شما را در نظر بگیرند. ممکن است در مورد ایجاد تغییرات در سبک زندگی، درمان‌های تخصصی یا ترکیبی از هر دو به مشاوره نیاز داشته باشید. اگر علائم شما شدید است، پزشک باید از یک متخصص راهنمایی بخواهد. برنامه درمانی شما باید به طور منظم بررسی شود. تعدادی درمان تخصصی برای ME/CFS وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
درمان شناختی رفتاری؛ CBT
یکی از راهکارها و درمان‌های خستگی مزمن درمان شناختی رفتاری است. اگر ME/CFS خفیف یا متوسط دارید، باید درمان شناختی رفتاری (CBT) به شما پیشنهاد شود. CBT یک درمان گفتاری است که می‌تواند به شما در مدیریت ME/CFS با تغییر طرز تفکر و رفتارتان کمک کند. استفاده از CBT به این معنی نیست که ME/CFS یک وضعیت روانی در نظر گرفته می‌شود. این روش درمانی برای کمک به افرادی با انواع شرایط طولانی‌مدت استفاده می‌شود.
مدیریت انرژی؛ ورزش
مدیریت انرژی درمانی است که هدف آن این است که به شما بیاموزد چگونه از سطوح انرژی خود در زندگی روزمره خود به بهترین شکل استفاده کنید، بدون اینکه علائم خود را بدتر کند. برخی از افراد مبتلا به ME/CFS دریافته‌اند که برنامه‌های ورزشی می‌تواند علائم آنها را بهتر کند. اما برخی نیز دریافتند که هیچ تفاوتی ندارد یا در واقع علائم را بدتر کرده است. اگر فکر می‌کنید که از افزایش سطح ورزش سود می‌برید، باید یک برنامه شخصی با حمایت یک متخصص سلامت (مانند فیزیوتراپیست) با تجربه در کار با افراد مبتلا به ME/CFS به شما پیشنهاد شود. ورزش‌درمانی درجه‌بندی‌شده که هدف آن افزایش تدریجی سطح فعالیت بدنی است برای افراد مبتلا به ME/CFS توصیه نمی‌شود.
دارو؛ تسکین علائم
هیچ داروی خاصی برای درمان ME/CFS وجود ندارد، اما می‌توان از دارو برای تسکین برخی از علائم استفاده کرد. مسکن‌های بدون نسخه می‌توانند به کاهش سردرد و همچنین درد عضلات و مفاصل کمک کنند. پزشک عمومی می‌تواند مسکن‌های قوی‌تری را تجویز کند، اگرچه آنها فقط باید به‌صورت کوتاه‌مدت استفاده شوند. داروهای ضدافسردگی می‌توانند برای افراد مبتلا به ME/CFS که درد دارند یا مشکل خواب دارند مفید باشد. آمی تریپتیلین یک داروی ضدافسردگی سه حلقه‌ای با دوز کم است که ممکن است برای کمک به کاهش درد عضلانی تجویز شود.
رژیم غذایی و مکمل‌ها
مهم است که به طور منظم غذا بخورید و یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید. اگر احساس بیماری می‌کنید، خوردن غذاهای نشاسته‌ای، کم و مکرر غذا خوردن و نوشیدن زیاد ممکن است کمک‌کننده باشد. اگر این کار مؤثر نبود، می‌توان دارو تجویز کرد. رژیم‌های غذایی که انواع خاصی از مواد غذایی را حذف می‌کنند برای افراد مبتلا به خستگی مزمن توصیه نمی‌شود. همچنین شواهد کافی برای توصیه مکمل‌هایی مانند ویتامین B12، ویتامین C، منیزیم یا کوآنزیم Q10 وجود ندارد.
خواب، استراحت و آرامش
ممکن است مشکلات خواب داشته باشید که علائم ME/CFS شما را بدتر کند. به‌عنوان‌مثال، شما ممکن است برای خوابیدن به مشکل برخورد کنید. خوابی بدون طراوت یا بی قراری داشته باشید. نیاز به خواب زیاد داشته باشید. در روز بخوابید و شب بیدار باشید. باید در مورد چگونگی ایجاد یک الگوی خواب طبیعی به شما توصیه شود. خواب زیاد معمولاً علائم ME/CFS را بهبود نمی‌بخشد و خوابیدن در طول روز می‌تواند باعث توقف خواب شما در شب شود.
شما باید الگوی خواب خود را به تدریج تغییر دهید. اگر خواب شما پس از ایجاد تغییرات بهبود نیافت، ممکن است یک مشکل اساسی خواب داشته باشید که باید برطرف شود. به احتمال زیاد در طول روز نیاز به استراحت خواهید داشت و پزشک باید بهترین راه را برای انجام این کار به شما توصیه کند. به‌عنوان‌مثال، آنها ممکن است پیشنهاد کنند که هر دوره استراحت را به 30 دقیقه محدود کنید و به شما تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تمرینات تنفسی را آموزش دهند. اگر CFS شدید دارید و نیاز دارید بیشتر وقت خود را در رختخواب بگذرانید، می‌تواند مشکلاتی از جمله زخم‌های بستر و لخته شدن خون ایجاد کند.
چرا همیشه احساس خستگی می‌کنم؟ زندگی با CFS
زندگی با CFS ممکن است دشوار باشد. خستگی شدید و سایر علائم جسمی می‌تواند انجام فعالیت‌های روزمره را سخت کند. ممکن است مجبور شوید تغییرات اساسی در سبک زندگی ایجاد کنید. خستگی مزمن همچنین می‌تواند بر سلامت روانی و عاطفی شما تأثیر بگذارد و بر عزت‌نفس شما تأثیر منفی بگذارد. علاوه بر درخواست از خانواده و دوستان خود برای حمایت، ممکن است صحبت با سایر افراد مبتلا به ME/CFS برای شما مفید باشد.
بهبود سندرم خستگی مزمن با انجام تمرینات ورزشی مناسب
یکی از راهکارها و درمان‌های خستگی مزمن انجام ورزش‌های مناسب است. قدم زدن سطح استراحت و فعالیت شما را متعادل می‌کند. ورزش یا فعالیت‌های شدید، مانند ورزش‌های هوازی، می‌تواند علائم شما را بدتر کند. متخصص تربیت‌بدنی حاذق می‌تواند به شما در مدیریت این بیماری و یافتن فعالیت‌های بدنی ایمن برای شما کمک کند. برای یافتن ورزش متناسب با شرایط خود می‌توانید از متخصصین فیت کلاب کمک بگیرید. برای مشاوره نیز می‌توانید با شماره 02191090095 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
سندرم خستگی مزمن چیست؟
سندرم خستگی مزمن وضعیتی است که باعث می‌شود شما آن‌قدر احساس خستگی و فرسودگی کنید که در توانایی شما برای تکمیل برنامه‌های روزمره یا حتی بلند شدن از رختخواب اختلال ایجاد می‌کند. خستگی شما با استراحت بهبود نمی‌یابد و پس از فعالیت بدنی یا فعالیت ذهنی بدتر می‌شود.
سندرم خستگی مزمن چقدر شایع است؟
سندرم خستگی مزمن افراد زیادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. حدود 90 درصد از افرادی که سندرم خستگی مزمن را تجربه می‌کنند، حتی اگر با این بیماری زندگی می‌کنند، تشخیص داده نمی‌شود. موانع اصلی که افراد را از تشخیص بیماری بازمی‌دارد، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و آگاهی از این بیماری است.
علت سندرم خستگی مزمن چیست؟
پزشکان علت دقیق سندرم خستگی مزمن را نمی‌دانند. تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل متعددی ممکن است منجر به CFS شود.
عوارض سندرم خستگی مزمن چیست؟
برای برخی افراد، خستگی مرتبط با سندرم خستگی مزمن، فعالیت‌های روزمره زندگی را بسیار دشوار یا حتی غیرممکن می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که تنها نیمی از افراد مبتلا به CFS در مشاغل تمام‌وقت یا پاره‌وقت کار می‌کنند.
