یکی از دغدغه‌های اصلی ما به عنوان والدین، درمان بی اشتهایی کودکان است. اشتهای کودکان یکی از جنبه‌های مهم رشد کودکان محسوب می‌شود. اشتها به‌طورکلی میل به غذا خوردن و توانایی مصرف کالری کافی بر اساس شرایط سنی تعریف می‌شود. بچه‌ها شخصیت‌های جالبی هستند. یک روز تنقلات مورد علاقه آنها موز است. روز بعد، وقتی به آنها موز می‌دهید گریمی‌کنند؛ زیرا آن را دوست ندارند.
درحالی‌که سناریوهایی مانند این جزئی از والدین بودن هستند. در برخی موارد ممکن است نگران شوید که فرزندتان اصلاً نمی‌خواهد غذا بخورد. برخی کودکان دچار بی اشتهایی می‌شوند. علل شایع کاهش اشتها در کودکان چیست؟ آیا راهی برای درمان بی اشتهایی کودکان وجود دارد؟ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ در این مطلب از فیت کلاب به بررسی علل کم‌اشتهایی، علائم هشداردهنده و نکاتی برای درمان بی اشتهایی کودکان خواهیم پرداخت.
والدین و نگرانی تغذیه کودکان؛ دغدغه اصلی والدین
مانند بسیاری از والدین، ممکن است نگران باشید که آیا فرزندتان به اندازه کافی غذا می‌خورد. کودکان نوپا در پاسخ به احساس گرسنگی و سیری خود بسیار خوب هستند. مهم است که به اشتهای کودک نوپا خود اعتماد کنید. طبیعی است که اشتهای کودک نوپا شما از یک روزبه‌روز و از یک وعده‌غذایی به وعده دیگر تغییر کند. اینکه کودک نوپا چقدر می‌خواهد غذا بخورد نیز می‌تواند به میزان فعالیت، هیجان‌انگیز یا خسته بودن، محل غذا خوردن بستگی دارد.
به الگوهای غذا خوردن در طول هفته، به جای هر روز نگاه کنید تا ببینید کودک نوپا چقدر خوب غذا می‌خورد. نگران نباشید اگر کودک نوپای شما یک وعده‌غذایی را در حذف می‌کند. تا زمانی که در حال رشد و سلامت است، احتمالاً غذای کافی دریافت می‌کند. برخی کودکان اصلاً میل به خوردن وعده‌های غذایی ندارند. آیا به دنبال نکاتی برای افزایش اشتها در کودکان هستید؟ جای درستی آمده‌اید.
مهم است که کودکان خود را به خوردن غذاهای مغذی ترغیب کنید. به خصوص اگر فرزند شما اشتهای بسیار کمی دارند یا همیشه به دنبال بهانه‌ای برای حذف وعده‌های غذایی خود است. برای افزایش اشتها ابتدا باید علل بی اشتهایی در کودکان را شناسایی کنید.
علل بی اشتهایی در کودکان؛ 5 علت مهم بی اشتهایی کودکان
بی اشتهایی در کودکان به علل مختلفی ایجاد می‌شود. مصرف بیش از حد شیر، آب‌میوه‌ها و شیرینی‌ها و غیره در فاصله بین وعده‌های غذایی منجر به بی اشتهایی می‌شود. استفاده زیاد از آنتی‌بیوتیک‌ها، حتی برای بیماری‌های ویروسی، منجر به گاستریت و کم اشتهایی در کودکان خواهد شد. به ندرت، کودکان ممکن است دچار اختلالات خوردن مانند نئوفوبیا (نپذیرفتن از امتحان غذاهای جدید)، بی اشتهایی عصبی شوند. این کودکان باید تحت درمان قرار بگیرند. مهم‌ترین علل بی اشتهایی در کودکان شامل موارد زیر است.
1) کم خونی؛ کم خونی ناشی از فقر آهن
این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بدن فاقد آهن کافی برای تولید هموگلوبین باشد. کم خونی منجر به خستگی و کاهش اشتها در کودکان می‌شود. غذاهای غنی از آهن مانند عدس، لوبیا، نخود، سبزیجات، گوشت، آجیل و غلات غنی شده به مقابله با این مشکل کمک می‌کنند. به صورت دوره‌ای چکاپ کامل از فرزند خود بگیرید.
2) زخم در دهان؛ برفک دهان
زخم‌های دردناک یا عفونت‌های قارچی در دهان می‌توانند غذا خوردن را برای کودکان ناراحت و در نتیجه اشتها را کاهش دهند. مراقبت از دهان، خوردن یک رژیم غذایی غنی و درمان پزشکی مناسب می‌تواند این شرایط را کاهش دهد. به بهداشت دهان و دندان فرزند خود اهمیت دهید.
3) بیماری سیستمیک؛ مشکلات اساسی سلامت
برخی عفونت‌های حاد مانند احتقان قفسه سینه، گلودرد، یا بیماری مزمن کبد و کلیه می‌توانند اشتها را سرکوب کنند. پرداختن به مشکل اساسی سلامت در بازگرداندن اشتهای سالم بسیار مهم است. اگر فرزند شما دچار بیماری جسمی است کاهش اشتها در او امری طبیعی به نظر می‌رسد.
4) نقاط عطف رشد؛ دندان درآوردن
وقتی بچه‌ها شروع به راه رفتن یا دویدن می‌کنند، تمرکز آنها روی نشستن و غذا خوردن تغییر می‌کند. برخی از کودکان نوپا برای اثبات استقلال از زمان صرف غذا اجتناب می‌کنند. روند دندان درآوردن همچنین باعث ناراحتی و تحریک‌پذیری در کودکان می‌شود و بر تمایل آنها به خوردن تأثیر می‌گذارد. ارائه داروهای تسکین‌دهنده برای ناراحتی دندان درآوردن می‌تواند عادات غذایی بهتر را تشویق کند.
5) بیماری گوارشی؛ علت اصلی کاهش اشتها
مشکلات گوارشی مانند گاستریت، ریفلاکس یا عفونت منجر به درد شکم، حالت تهوع و استفراغ می‌شود. این شرایط نامطلوب باعث کاهش اشتها در افراد می‌شود. برای افزایش اشتها در فرزند خود ابتدا باید این شرایط را به درستی شناسایی و درمان کنید. با تجویز پزشک میتوانید برای افزایش اشتها از داروهای خاصی استفاده نمایید.
علائم هشداردهنده کم اشتهایی؛ نشانه‌های اصلی بی اشتهایی
نکته کلیدی این است که علائم هشداردهنده کم اشتهایی را بشناسید و به موقع با متخصص گوارش کودکان مشورت کنید.
- افزایش وزن ضعیف یا رشد راکد: اگر وزن کودک شما ثابت یا در حال سقوط است. آن‌طور که در نمودار رشد انتظار می‌رود رشد نمی‌کند. نشان‌دهنده یک مشکل اساسی است که نیاز به ارزیابی دارد.
- درد شکم: شکایات ناشی از دردهای مکرر شکم، به ویژه در حین یا بعد از غذا را نباید نادیده گرفت.
- استفراغ مکرر: می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای جدی باشد و نیاز به ارزیابی دقیق دارد.
- اسهال یا یبوست مکرر: مشکلات گوارشی می‌تواند به طور قابل توجهی بر اشتها و جذب مواد مغذی تأثیر بگذارد.
- حالت تهوع: احساس تهوع مداوم می‌تواند صرف غذا برای کودکان را به یک کار چالش‌برانگیز تبدیل کند.
استفراغ، تورم صورت یا بثورات پوستی نشان‌دهنده آلرژی یا حساسیت‌های زمینه‌ای به برخی غذاها است. حساسیت‌های غذایی می‌تواند بر اشتها و سلامت کلی تأثیر بگذارد.
نکاتی برای بهبود اشتها؛ درمان بی اشتهایی کودکان
اکنون که با علل بالقوه و علائم هشداردهنده کم اشتهایی آشنا شدید. در ادامه چند استراتژی عملی برای تقویت عادات غذایی کودکان را برای شما عزیزان توضیح می‌دهیم. توجه داشته باشید که برای افزایش اشتها باید روش‌های مختلفی را امتحان کنید. همچنین ممکن است روش‌های ذکر شده برای همه بچه‌ها مناسب نباشد.
تنظیم زمان ثابت غذا؛ تنظیم ساعت بیولوژیکی
ایجاد یک برنامه روتین به تنظیم نشانه‌های گرسنگی کمک و یک برنامه غذایی ثابت را تشویق می‌کند. فاصله انداختن زمان صرف غذا و عدم اجبار بچه‌ها می‌تواند کمک کننده باشد. اگر برنامه غذایی ثابتی داشته باشید ساعت بیولوژیکی بدن فرزند شما به درستی تنظیم می‌شود. در ساعت مشخصی احساس گرسنگی خواهد کرد.
غذاها و آبمیوه‌های شکر را محدود کنید؛ عامل اصلی کاهش اشتها
مصرف بیش از حد شکر می‌تواند اشتها را کاهش و به نوسانات انرژی کمک کند. میوه‌های کامل را به جای آب‌میوه‌ها انتخاب و میان‌وعده‌های شیرین را محدود کنید. استفاده از میان‌وعده‌های شیرین در فواصل وعده‌های غذایی اشتهای کودکان را به شدت کم می‌کند. بهتر است فقط در تایم بعدازظهر میان‌وعده سالم استفاده کنید.
مصرف شیر را به حداقل برسانید؛ پرکننده شکم کودکان
در حالی که شیر مغذی است. مصرف بیش از حد آن می‌تواند معده کودک را پر کند و فضای کمتری برای غذاهای جامد باقی بگذارد. شیر را در حد اعتدال، ترجیحاً با میوه‌ها یا غلات مخلوط کنید. بهترین زمان استفاده از شیر برای وعده صبحانه یا عصرانه است. برای مغذی شدن شیر میتوانید به آن عسل اضافه کنید.
محدود کردن زمان تماشای تلویزیون در طول وعده‌های غذایی؛ تشویق خوردن آگاهانه
حواس پرتی مانند بازی‌های موبایل یا تلویزیون می‌تواند تمرکز زمان صرف غذا را مختل کند. با ایجاد یک منطقه عاری از صفحه نمایش در طول وعده‌های غذایی، آگاهی کودک را در زمان صرف غذا بالا ببرید. به آنها بگویید که پس از پایان غذا می‌توانند به بازی‌ها یا فعالیت‌های خود بازگردند. متاسفانه برخی والدین از گوشی برای غذا دادن به کودک استفاده می‌کنند.
اختصاص زمان صرف غذا در خانواده؛ بهترین الگوی افزایش اشتها برای کودکان
غذا خوردن با هم به عنوان یک خانواده نه تنها تعامل اجتماعی را تقویت می‌کند. بلکه الگوی مثبتی برای کودکان برای لذت بردن از انواع غذاها است. آنها را تشویق کنید تا بشقاب‌ها و فنجان‌هایشان را انتخاب کنند. برای افزایش اشتهای کودکان نحوه غذا خوردن شما بهترین الگو برای آنهاست.
فعالیت بدنی را تشویق کنید؛ بهترین راه افزایش اشتهای کودک
بچه‌ها عاشق بازی کردن هستند. دویدن، پریدن، رقصیدن، شنا کردن و حرکت آنها در اطراف در نهایت باعث افزایش اشتهای کودک شما می‌شود. این به دلیل کالری بالایی است که این فعالیت‌ها می‌سوزانند. اما اگر کودک توان بازی ندارد، همراه با یک متخصص فعالیت‌های متناسب با شرایط جسمانی او را طراحی کنید. تا کودک شما نیز بازی های مخصوص خود را تجربه و اشتهای خوبی برای غذا خوردن داشته باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ آشنایی با شرایط حاد
اگر فرزندتان علاوه بر عدم تمایل به غذا خوردن، یکی از علائم زیر را نیز تجربه کرد، با پزشک اطفال تماس بگیرید:
- کاهش انرژی
- تحریک پذیری
- گریه مکرر
- درد شکم
- استفراغ
- کاهش وزن
- تب
- علائم آلرژیک، مانند تورم صورت، بثورات پوستی یا تنگی نفس
حتی اگر کودک شما هیچ نشانه‌ای از بیماری یا افسردگی را تجربه نمی‌کند. اگر برای چندین روز از غذا امتناع کرد، با پزشک صحبت کنید.
اگر تا این جای مقاله به جواب سوالات خودتون نرسیدین میتوانید با مراجعه به تالارگفتوگو فیت کلاب سوالات خودتون رو از متخصصین ما بپرسید.
درمان بی اشتهایی کودکان با متخصصان فیت کلاب
همان‌گونه که در این مطلب اشاره کردیم کم اشتهایی در کودکان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. با درک علل، علائم هشداردهنده و اجرای استراتژی‌های عملی، از کودک خود در ایجاد عادات غذایی سالم و بهزیستی حمایت کنید. صبر، ثبات و رویکرد تربیتی نقش مهمی در پرورش رابطه مثبت با غذا برای سلامتی آینده فرزند شما ایفا می‌کند.
ورزش در افزایش اشتها و درمان بی اشتهایی کودکان بسیار مؤثر است. فرزند خود را با توجه به شرایط جسمانی و شخصیتی او، به انجام ورزش تشویق کنید. برای نحوه تشویق فرزند خود به ورزش میتوانید از متخصصان فیت کلاب کمک بگیرید. فیت کلاب به عنوان بزرگ‌ترین و مجهزترین باشگاه در شمال تهران در خدمت شما عزیزان است. برای مشاوره نیز میتوانید با شماره 02191090095 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
علل شایع کم اشتهایی در کودکان چیست؟
کم اشتهایی در کودکان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی، از جمله بیماری، استرس عاطفی، تغییر در روال معمول، عادات بد غذایی، و کمبودهای تغذیه‌ای باشد. مهم است که علت زمینه‌ای را شناسایی کنید تا به طور مؤثر به مشکل رسیدگی شود.
چه زمانی باید نگران کم اشتهایی فرزندم باشم؟
اگر کم اشتهایی فرزندتان با کاهش وزن قابل توجه، کمبود انرژی، استفراغ یا اسهال مداوم، تأخیر در رشد و یا برای مدت طولانی همراه باشد، باید نگران باشید. در چنین مواردی، ضروری است که با یک متخصص اطفال مشورت کنید تا هرگونه مشکل جدی سلامتی را رد کنید.
چگونه فرزندم را به غذا خوردن بیشتر تشویق کنم؟
تشویق کودک به غذای بیشتر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ایجاد یک محیط مثبت در زمان صرف غذا
- ارائه انواع غذاهای سالم و جذاب
- تهیه غذا همراه با کودک
- تنظیم زمان منظم غذا و میان‌وعده
- و اجتناب از فشار یا تغذیه اجباری
همچنین لذت بخش کردن فرآیند نهار، شام و صبحانه می‌تواند به بهبود اشتهای کودکان کمک کند.