ویتامین B1 | فواید ویتامین ب1، 4 منبع تیامین
ویتامین B1 چیست و چه تاثیری در بدن دارد؟ تصور کنید در حال رانندگی در یک جاده کوهستانی هستید. باک بنزین پر است، موتور سالم به نظر میرسد، اما خودرو به سختی حرکت میکند و قدرت کافی ندارد. مشکل از کجاست؟ از یک قطعه کوچک، اما حیاتی، یعنی شمع معیوب؛ بدن انسان نیز دقیقاً همینگونه است.
ممکن است بهترین غذاها را بخورید، اما اگر ویتامین B1 (تیامین) را به اندازه کافی دریافت نکنید، مانند همان خودرو خواهید بود که باک پر از بنزین دارد، اما نمیتواند از آن استفاده کند. ویتامین ب 1، کوآنزیمی است که موتور تولید انرژی سلولهای بدن را روشن نگه میدارد.اما داستان به همینجا ختم نمیشود.
این ویتامین، نقشی بسیار فراتر از یک تولیدکننده انرژی ساده دارد. از سلامت مغز و اعصاب محافظت میکند، به قلب قدرت فعالیت منظم میبخشد و حتی بر خلقوخوی شما تأثیر میگذارد. در این مطلب از مجله فیت کلاب، شما را به یک سفر علمی میبریم تا مکانیسم اثر شگفتانگیز تیامین تا علائم هشداردهنده کمبود این ویتامین، منابع غذایی و دوز دقیق مصرف آن را به طور کامل بررسی کنیم. اگر تا به حال احساس خستگی بیپایان یا کاهش انگیزه داشتهاید، ادامه این مطلب ممکن است پاسخ بسیاری از سوالات شما باشد.
ویتامین B1 چیست و مکانیسم اثر آن چگونه است؟

ویتامین ب۱ برای چیست؟ بدن شبیه به یک نیروگاه پیچیده است. غذایی که میخورید، سوخت خام این نیروگاه است. اما برای تبدیل این سوخت به انرژی قابل استفاده، به یک ماده کلیدی نیاز دارید، آن هم ویتامین B1 یا تیامین است.
این ویتامین محلول در آب، یک کوآنزیم حیاتی (مادهای که عملکرد آنزیم را تقویت میکند) محسوب میشود. یعنی به آنزیمهای بدن متصل شده و مانند یک جرقه، واکنشهای تولید انرژی را راه میاندازد.
مکانیسم اثر تیامین
مکانیسم اثر تیامین را میتوان در سه عملکرد اصلی خلاصه کرد:
- تولید انرژی
- عملکرد سیستم عصبی
- سلامت قلب
تولید انرژی: تیامین برای متابولیسم کربوهیدراتها و تبدیل آنها به گلوکز که سوخت اصلی سلولهای بدن است، کاملاً ضروری است. بدون ویتامینB1، غذایی که میخورید در مسیر تولید انرژی متوقف میشود.
عملکرد سیستم عصبی: این ویتامین در ساخت استیلکولین، یک ناقل عصبی مهم، نقش دارد. استیلکولین پیامها را بین اعصاب و عضلات منتقل میکند. کمبود آن میتواند این خطوط ارتباطی را مختل کند.
سلامت قلب: عضله قلب، به عنوان سختکوشترین عضله بدن، برای انقباض منظم، به انرژی دائمی نیازمند است. تیامین با کمک به تولید این انرژی در سلولهای قلبی، به حفظ سلامت و عملکرد طبیعی قلب کمک مینماید.
به بیان ساده، ویتامین B1 کلیدی است که قفل ذخایر انرژی غذایی بدن را باز میکند و به بدن اجازه میدهد از این انرژی استفاده کند.
بیشتر بخوانید: تاثیر ویتامین B بر رشد کودکان
علائم کمبود تیامین

علائم کمبود ویتامین ب1چیست؟ کمبود تیامین میتواند مانند یک قاتل خاموش عمل کند. علائم آن به تدریج و اغلب به صورت غیراختصاصی ظاهر میشوند، به طوری که بسیاری از افراد آن را به استرس یا کار زیاد ربط میدهند. اما درک این علائم بسیار مهم است، زیرا مغز و سیستم عصبی اولین قربانیان کمبود انرژی هستند.
- خستگی مفرط و بی دلیل
- کاهش اشتها و از دست دادن وزن
- سردرگمی ذهنی یا مشکلات حافظه
- بیماری بری بری (Beriberi)
- گیجی
- مشکل در هماهنگی حرکتی (آتاکسی)
- فلج حرکات چشم
- از دست دادن حافظه کوتاهمدت
- ساخت خاطرات جدید
- مشکلات شدید در یادگیری اطلاعات جدید
1.علائم هشداردهنده اولیه (خفیف) تیامین:
- خستگی مفرط و بی دلیل: سلولهای بدن سوخت لازم را ندارند و به اصطلاح احساس میکنید باتری بدنتان به سرعت خالی میشود.
- کاهش اشتها و از دست دادن وزن: بدن به دلیل ناتوانی در متابولیسم درست غذا، میل به خوردن را کاهش میدهد.
- سردرگمی ذهنی یا مشکلات حافظه: مغز که به گلوکز وابسته است، دچار کاهش تمرکز و اختلال حافظه میشود.
- تحریکپذیری و نوسانات خلقی: سیستم عصبی تحت فشار است و این موضوع، خود را در رفتارتان نشان میدهد.
2.علائم پیشرفته و شدید: کمبود ویتامین b1
وقتی کمبود ویتامین ب 1 شدید و طولانیمدت شود، میتواند به دو بیماری کاملاً مشخص منجر شود:
بیماری بری بری (Beriberi):
بیماری بری بری خود دو شکل اصلی دارد:
- بریبری خشک: بیشتر سیستم عصبی را درگیر میکند و علائم آن شامل موارد زیر است:
- سوزن سوزن شدن یا بیحسی در دستها و پاها
- ضعف عضلانی پیشرونده، به خصوص در ساق پا
- مشکل در راه رفتن و از دست دادن هماهنگی عضلات
- بریبری مرطوب: قلب و سیستم گردش خون را هدف میگیرد و علائم آن شامل موارد یر است:
- تپش قلب سریع و نامنظم (تاکی کاردی)
- تنگی نفس حتی در حالت استراحت
- ادم (جمع شدن مایع) در پاها که باعث تورم میشود.
lpi.oregonstate.edu: Thiamin deficiency affects the cardiovascular, muscular, gastrointestinal, and central and peripheral nervous systems. Beriberi has been subdivided into dry, wet, by severe thiamin deficiency.
ترجمه فارسی:
کمبود تیامین بر سیستمهای قلبی عروقی، عضلانی، دستگاه گوارش و سیستم عصبی مرکزی و محیطی تأثیر میگذارد. بری بری بری بر اساس کمبود شدید تیامین به خشک و مرطوب تقسیم شده است.
سندرم ورنیکه-کورساکوف (Wernicke-Korsakoff Syndrome):
سندرم ورنیکه-کورساکوف یک وضعیت عصبی جدی و اغلب مرتبط با مصرف شدید الکل است (زیرا الکل جذب تیامین را مختل میکند). این سندرم در واقع دو اختلال مجزا اما مرتبط به هم است.
- علائم ورنیکه: گیجی، مشکل در هماهنگی حرکتی (آتاکسی) و فلج حرکات چشم
- علائم کورساکوف: از دست دادن حافظه کوتاهمدت، ساخت خاطرات جدید و مشکلات شدید در یادگیری اطلاعات جدید
اگر شما یا اطرافیانتان چندین علامت از موارد فوق را تجربه میکنید، به ویژه علائم پیشرفته، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. تشخیص و درمان زودهنگام میتواند از آسیبهای غیرقابل جبران جلوگیری کند.
وضعیت بدنی من به چه صورت است ؟
باید بدونیم وضعیت تناسب اندام ما به چه شکلی هست ؟ لاغریم ، اضافه وزن داریم یا وزنمون ایده آل هست. برای این که متوجه این قضیه بشیم یک شاخص معروف به اسم BMI یا شاخص توده بدنی داریم. برای حساب کردنش باید قد و وزنمون رو با جنسیت توی فرمول بزاریم از طریق جدول ها ببینیم توی چه شرایطی هستیم، اما اصلا نگران نباشید نیازی به حساب و کتاب کردن نیست. فقط کافی فرم زیر رو پر کنید و تا به صورت اتوماتیک شاخص توده بدنی شما حساب بشه و وضعیت بدنتون رو به شما نشان بده. بعد از پر کردن فرم اگر فکر کردی نیاز به یک برنامه اختصاصی تمرین و تغذیه دارید که با کمترین هزینه براتون طراحی و ارسال بشه کافی روی دکمه درخواست مشاوره کلیک کنی مشخصاتت رو بزنی تا کارشناس های ما تو اولین فرصت ( معمولا 2 روز بعد ) باهاتون تماس بگیرن و برای رسیدن به هدف راهنماییتون کنند. اگر هم عجله دارید برای دریافت برنامه اختصاصی می تونید توی سایت ثبت نام کنید و سفارش طراحی برنامه تمرین و تغذیه رو از قسمت دریافت برنامه جدید خودتون رو ثبت کنید.
محاسبه BMI – شاخص توده بدنی
گزارش وضعیت بدن
منابع ویتامین B1
خبر خوب این است که تیامین به طور طبیعی در طیف گستردهای از مواد غذایی یافت میشود. برای دریافت کافی این ویتامین، داشتن یک رژیم غذایی متنوع و متعادل، لازم است. در اینجا مهمترین منابع ویتامین B1 را به شما معرفی میکنیم:
- غلات کامل و فرآورده های غلات سبوس دار
- منابع حیوانی
- حبوبات و مغزها
- مکمل ها و فرم های دارویی تیامین
1.غلات کامل و فرآورده های غلات سبوس دار
- برنج قهوهای: منبعی از تیامین است. متأسفانه فرآیند آسیاب کردن برای تولید برنج سفید، بخش عمدهای از این ویتامین را از بین میبرد.
- جو دوسر: انتخاب عالی برای صبحانه که هم تیامین دارد و هم فیبر
- نان و پاستای تهیه شده از آرد کامل (مثل آرد گندم کامل): این محصولات در مقایسه با انواع سفید و تصفیه شده، محتوای ویتامین B1 بسیار بالاتری دارند.
2.منابع حیوانی
- ماهی: بهویژه ماهیهای چرب مانند قزلآلا و تن و همچنین ماهیهای سفید مثل ماهی مرکب
- تخممرغ: بهخصوص زرده تخممرغ حاوی تیامین است.
- جگر و سایر امعاء و احشاء: جگر گاو و مرغ منبع بسیار متراکمی از ویتامین B1 هستند.
3.حبوبات و مغزها
- عدس، لوبیا سیاه، لوبیا چیتی: این حبوبات نه تنها منبع عالی تیامین هستند، بلکه پروتئین و فیبر بالایی نیز دارند.
- تخمه آفتابگردان: یک مشت کوچک از این تخمه میتواند درصد قابلتوجهی از نیاز روزانه شما به ویتامین B1 را تأمین کند.
- مغزها (مثل ماکادمیا، پسته و گردو): میانوعدهای مقوی که به دریافت تیامین کمک میکند.
تیامین یک ویتامین حساس است. این ویتامین به راحتی در آب حل میشود و در برابر حرارت بالا نیز آسیبپذیر است. برای حفظ حداکثر مقدار ویتامین B1 در غذاهایتان؛ از روشهای پخت با آبکم یا کوتاهمدت مانند بخارپز کردن یا تفتدادن سریع استفاده کنید. از جوشاندن طولانیمدت مواد غذایی در حجم زیاد آب خودداری نمایید، زیرا تیامین وارد آب پخت شده و دور ریخته میشود.
ods.od.nih.gov: Heating foods containing thiamin can reduce their thiamin content.
ترجمه فارسی:
گرم کردن غذاهای حاوی تیامین میتواند میزان تیامین آنها را کاهش دهد.
4.مکمل ها و فرم های دارویی تیامین
منابع ویتامین B1 تنها به غذا ختم نمیشوند. این ویتامین به شکل قرص، کپسول و حتی فرم تزریقی نیز به طور گستردهای در دسترس است. این مکملها معمولاً به سه شکل اصلی تولید میشوند:
- تیامین هیدروکلراید: رایجترین نوع ویتامین B1 است که به طور گسترده در قرصهای مولتیویتامین و مکملها استفاده میشود. این فرم به خوبی در آب حل شده و برای بدن قابل جذب است.
- تیامین مونونیترات: فرم پایدارتری که اغلب در قرصهای با دوز جداگانه و برای غنیسازی غذاها استفاده میشود.
- بنفوتیامین: یک فرم محلول در چربی با جذب بالاتر که معمولاً به صورت کپسول ارائه میشود.
مصرف قرص یا کپسول ویتامین B1، به ویژه در دوزهای بالا، حتماً باید تحت نظر پزشک باشد. خوددرمانی میتواند باعث پنهان شدن علائم یک بیماری جدیتر شود یا با داروهای دیگر شما تداخل ایجاد کند. هدف اصلی باید دریافت این ویتامین از طریق یک رژیم غذایی متعادل باشد و قرص و مکمل تنها در صورت تشخیص کمبود توسط پزشک، به عنوان یک راهکار درمانی مورد استفاده قرار گیرد.
فواید ویتامین B1
مزایای ویتامین ب1 چیست؟ این ویتامین برای عملکرد جسمی و ذهنی ضروری است. در اینجا مزایای ویتامین B1 را بررسی میکنیم:
- تولید انرژی و پیشگیری از خستگی
- پشتیبانی از سلامت مغز و اعصاب
- محافظت از سیستم قلبی-عروقی
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- کمک به سلامت دستگاه گوارش
- کمک به مدیریت قند خون در دیابت
- کاهش استرس و بهبود خلق و خو
1.تولید انرژی و پیشگیری از خستگی از فواید ویتامین b1
تولید انرژی اصلیترین وظیفه تیامین است. این ویتامین به آنزیمهای کلیدی در چرخه کربس (مرکز تولید انرژی سلول) کمک میکند. بدون آن، کربوهیدراتهای مصرفی نمیتوانند به طور کامل به ATP (مولکول ناقل انرژی در بدن) تبدیل شوند. نتیجه چیست؟ شما حتی با مصرف کالری کافی، احساس خستگی و بیحالی خواهید کرد.
2.پشتیبانی از سلامت مغز و اعصاب از مزایای تیامین
تیامین برای تولید استیلکولین (ناقل عصبی) حیاتی است. این ناقل عصبی؛ برای حافظه، تمرکز و انقباض عضلات ضروری است. مطالعات نشان میدهند سطوح کافی تیامین در بدن، با کاهش سرعت پیشرفت زوال عقل و بهبود عملکرد شناختی در سالمندان مرتبط است. مغز برای هدایت پیامهای عصبی به این ویتامین وابسته است.
3.محافظت از سیستم قلبی-عروقی از فواید ویتامین B1
قلب یک عضله است و برای انقباض مداوم به انرژی زیادی نیاز دارد. تیامین با تضمین تولید این انرژی، به حفظ ریتم طبیعی و قدرت انقباضی قلب کمک میکند. تحقیقات روی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی نشان داده است که مصرف مکمل تیامین میتواند به بهبود عملکرد پمپاژ قلب کمک کند. البته مصرف مکمل فقط تحت نظر پزشک مجاز است.
4.تقویت سیستم ایمنی بدن از فواید ویتامین ب1
تیامین در سنتز DNA و RNA نقش دارد. این فرآیند برای تولید و ترمیم سلولها، از جمله سلولهای سیستم ایمنی، مهم است. یک سیستم ایمنی قوی برای مبارزه با عفونتها و ترمیم بافتهای آسیبدیده، به ذخیره کافی تیامین نیازمند است.
5.کمک به سلامت دستگاه گوارش از مزایای تیامین
تیامین به حفظ حالت انقباض خفیف و دائم عضلات معده و روده کمک میکند. این امر باعث میشود غذا به آرامی و به طور مؤثری در طول دستگاه گوارش حرکت کند. کمبود این ویتامین میتواند منجر به کاهش اشتها، کندی حرکات روده و مشکلات گوارشی شود.
6.کمک به مدیریت قند خون در دیابت از فواید تیامین
برخی تحقیقات نشان میدهند که تیامین (به ویژه فرم بنفوتیامین) ممکن است به کاهش عوارض دیابت مانند نوروپاتی دیابتی (آسیب عصبی) کمک کند، زیرا در متابولیسم قندها نقش دارد و سطح قند پیش از غذا (قند خون ناشتا) را بهبود میبخشد.
7.کاهش استرس و بهبود خلق و خو از فواید ویتامین ب1
از آنجا که تیامین برای عملکرد بهینه سیستم عصبی مرکزی حیاتی است، کمبود آن میتواند منجر به تحریکپذیری، افسردگی و احساس بیقراری شود. حفظ سطوح کافی آن میتواند به مقاومت در برابر استرس و ثبات خلقی کمک کند.
قرص ویتامین ب ۱ ۳۰۰ برای چیست؟
این قرص که با نام تیامین نیز شناخته میشود، عمدتاً برای پیشگیری و درمان کمبود ویتامین B1 در بدن استفاده میشود. مهمترین دلایل مصرف قرص ویتامین ب ۱ ۳۰۰، همان فواید ویتامین ب1 است که در بخش قبل ذکر شد.
تاثیر ویتامین B1 بر کاهش وزن | ویتامین ب 1 و لاغری
تیامین چگونه به کاهش وزن کمک می کند؟ این سؤال برای بسیاری از افراد پیش میآید: آیا ویتامین B1 مانند یک قرص جادویی برای لاغری عمل میکند؟ پاسخ قاطعانه این است؛ خیر. تیامین به خودی خود باعث سوزاندن چربی یا کاهش وزن نمیشود؛ اما درک نقش ویتامین ب1 در این فرآیند، مهم است. در این بخش به بررسی سه اصل اثر گذاری ویتامین ب1 بر کاهش وزن را مورد بررسی قرار میدهد.
- سوخت رسانی به متابولیسم
- افزایش سطح انرژی و تحرک
- تنظیم اشتها و هضم سالم
1.سوخت رسانی به متابولیسم
بدن برای هر فرآیندی، از جمله متابولیسم پایه (سوختوساز در حالت استراحت) به انرژی نیاز دارد. تیامین با تبدیل کربوهیدرات و چربی به انرژی، موتور متابولیک بدن را روشن نگه میدارد. وقتی این موتور کند شود، کاهش وزن بسیار سخت میشود.
2.افزایش سطح انرژی و تحرک
وقتی بدن انرژی کافی تولید کند، شما به طور طبیعی احساس نشاط بیشتری دارید. این افزایش انرژی، انگیزه و توانایی شما برای فعالیت بدنی منظم و باکیفیت را بالا میبرد. در حقیقت، تیامین به طور غیرمستقیم و با کمک به افزایش کالری سوزی از طریق ورزش، به کاهش وزن کمک میکند.
3.تنظیم اشتها و هضم سالم
کمبود تیامین میتواند منجر به بیاشتهایی و در عین حال، اختلال در هضم شود. دریافت کافی این ویتامین به تنظیم طبیعی اشتها و عملکرد بهینه دستگاه گوارش کمک میکند. این امر باعث میشود به سیگنالهای واقعی گرسنگی و سیری بدن خود بهتر پاسخ دهید.
فردی را تصور کنید که رژیم لاغری سختی میگیرد، اما دائماً احساس خستگی مفرط دارد. در نتیجه، ورزش نمیکند و متابولیسم بدنش به دلیل کمبود مواد مغذی کند شده است؛ بنابراین این فرد کمبود خفیف ویتامین B1 دارد. با اصلاح رژیم و دریافت کافی تیامین، انرژی او بازمیگردد، توانایی ورزش کردن پیدا میکند و در نهایت، روند کاهش وزن او تسهیل میشود.
ویتامین B1 یک شریک ضروری در سفر کاهش وزن است، نه اصل کار. اگر کمبود تیامین داشته باشید، کاهش وزن برای شما بسیار سخت خواهد شد. اما مصرف مقادیر بالاتر از نیاز بدن، هیچ مزیت اضافهای برای چربیسوزی ندارد. تمرکز خود را بر یک رژیم متعادل حاوی مقادیر کافی تیامین و یک برنامه ورزشی منظم بگذارید.
بیشتر بخوانید: تاثیر قرص ویتامین B1 بر لاغری
دوز مجاز مصرف ویتامین B1
تعیین دوز مجاز مصرف تیامین، مانند بسیاری از ریزمغذیها، به سن، جنسیت و شرایط فیزیولوژیک هر فرد بستگی دارد. این مقادیر که به RDA (مقدار مجاز توصیه شده روزانه) معروفند، توسط آکادمی ملی پزشکی ایالات متحده تعیین شدهاند و برای حفظ سلامت عمومی و پیشگیری از کمبود طراحی شدهاند.
جدول زیر مقادیر RDA برای ویتامین B1 (تیامین) را نشان میدهد:
| گروه سنی | مردان (میلیگرم در روز) | زنان (میلیگرم در روز) |
|---|---|---|
| نوزادان ۰-۶ ماهه | ۰.۲ | ۰.۲ |
| نوزادان ۷-۱۲ ماهه | ۰.۳ | ۰.۳ |
| کودکان ۱-۳ ساله | ۰.۵ | ۰.۵ |
| کودکان ۴-۸ ساله | ۰.۶ | ۰.۶ |
| کودکان ۹-۱۳ ساله | ۰.۹ | ۰.۹ |
| نوجوانان ۱۴-۱۸ ساله | ۱.۲ | ۱.۰ |
| بزرگسالان (۱۹ سال به بالا) | ۱.۲ | ۱.۱ |
| بارداری | – | ۱.۴ |
| شیردهی | – | ۱.۴ |
دوز ویتامین ب1 در شرایط خاص
افرادی که شرایط زیر را دارند، ممکن است تحت نظر پزشک به دوزهای بالاتری (معمولاً بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیگرم در روز) نیاز داشته باشند:
- مبتلایان به دیابت
- افراد با سابقه جراحی بایپس معده
- بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
- افراد با اعتیاد به الکل
برای اکثر افراد، دریافت این میزان از تیامین از طریق یک رژیم غذایی سالم و متنوع کاملاً قابل دستیابی است. قبل از شروع هرگونه مکملدرمانی، به ویژه برای مقاصد درمانی، حتماً با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
زمان مصرف ویتامین ب ۱
برای به دست آوردن حداکثر تاثیر از ویتامین B1، نه تنها مقدار مصرف، بلکه زمان آن نیز اهمیت دارد. این موضوع به ویژه برای افرادی که از مکمل استفاده میکنند، حیاتی است.
بهترین زمان مصرف ویتامین b1؛ همراه با غذا است
است. دلایل این موضوع را در ادامه ذکر کردهایم:
بهبود جذب
مصرف تیامین، به ویژه به شکل مکمل، همراه با یک وعده غذایی، به جذب بهتر آن در دستگاه گوارش کمک میکند. حضور غذا در معده، هم باعث تحریک ترشح اسیدهای گوارشی میشود و هم از تحریک احتمالی دیواره معده جلوگیری مینماید.
هماهنگی با عملکرد بدن
از آنجایی که نقش اصلی تیامین کمک به متابولیسم غذاست، مصرف آن همراه با وعدههای غذایی، آن را دقیقاً در زمانی که بدن بیشترین نیاز را دارد، در اختیارش قرار میدهد.
بیماری را تصور کنید که به دلیل کمبود شدید تیامین، پزشک مکمل با دوز ۱۰۰ میلیگرم را برای او تجویز کرده است. اگر این مکمل را روی معده خالی مصرف کند، ممکن است دچار ناراحتی گوارشی خفیف شود و همچنین بخشی از آن به سرعت دفع گردد. اما اگر پزشک به او تأکید کند که حتماً مکمل را بعد از صبحانه یا ناهار مصرف کند، هم از عوارض گوارشی در امان میماند و هم مطمئن است که ویتامین برای تبدیل غذای خود به انرژی، در دسترس بدنش قرار گرفته است.
اگر مکمل ویتامین B1 برای شما تجویز شده است، بهترین زمان، همراه با بزرگترین وعده غذایی روز شما است که معمولاً ناهار یا شام میباشد. این کار ساده، بهرهوری مکمل را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد.
چه کسانی در معرض کمبود ویتامین B1 قرار دارند؟
کمبود تیامین میتواند برای هر فردی رخ دهد، اما برخی گروهها به دلایل فیزیولوژیکی، پزشکی یا سبک زندگی، در معرض خطر بالاتری قرار دارند. شناسایی این افراد برای پیشگیری و درمان به موقع، بسیار مهم است.
- تنظیم اشتها و هضم سالم
- بیماران با شرایط گوارشی خاص
- سالمندان
- بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲
- بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
- زنان باردار و شیرده
- افراد مبتلا به عفونت HIV و بیماری ایدز
1.افراد مبتلا به اعتیاد به الکل
افراد مبتلا به اعتیاد به الکل، پرریسکترین دسته محسوب میشوند. الکل در سه سطح باعث کمبود تیامین میشود:
- کاهش جذب: الکل به طور مستقیم به سلولهای روده کوچک آسیب میزند و جذب تیامین را مختل میکند.
- کاهش ذخیره: کبد که محل ذخیره ویتامینهاست، تحت تأثیر الکل آسیب دیده و نمیتواند تیامین را ذخیره کند.
- کاهش مصرف: افراد الکلی اغلب رژیم غذایی بسیار ضعیفی دارند و اصلاً تیامین کافی دریافت نمیکنند.
2.بیماران با شرایط گوارشی خاص
- جراحی بایپس معده: این عمل، مسیر و سطح جذب مواد مغذی در روده را به شدت تغییر میدهد.
- بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و سلیاک: این بیماریها به پوشش روده آسیب زده و باعث سوءجذب ریزمغذیها از جمله تیامین میشوند.
3. سالمندان
با افزایش سن، چندین عامل دست به دست هم میدهند:
- کاهش کلی اشتهای
- مشکلات دندانی و جویدن
- کاهش کارایی طبیعی دستگاه گوارش در جذب مواد مغذی
- مصرف چندین دارو که ممکن است با جذب تیامین تداخل داشته باشند.
4.بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲
مطالعات نشان میدهند که این بیماران میزان قابل توجهی تیامین از طریق ادرار، دفع میکنند. این افزایش دفع، آنها را مستعد کمبود ویتایمن ب1 میکند.
5.بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
در یک چرخه معیوب، کمبود تیامین میتواند باعث تشدید نارسایی قلبی شود و از طرفی، خود بیماری قلبی و داروهای رایج آن (مانند دیورتیکها) میتوانند باعث افزایش دفع تیامین شوند.
6. زنان باردار و شیرده
در این دوران، نیاز بدن به تیامین به دلیل رشد جنین و تولید شیر افزایش مییابد. اگر رژیم غذایی پاسخگوی این نیاز مضاعف نباشد، کمبود ایجاد میشود.
7.افراد مبتلا به عفونت HIV و بیماری ایدز
این گروه به چند دلیل عمده در معرض خطر بالای کمبود تیامین هستند:
- کاهش مصرف غذایی: بیاشتهایی، زخمهای دهانی، حالت تهوع و افسردگی که در این بیماران شایع است، منجر به کاهش دریافت مواد مغذی از جمله ویتامین B1 میشود.
- اختلال در جذب: خود ویروس HIV و همچنین عفونتهای فرصتطلب مرتبط با آن میتوانند به پوشش روده آسیب زده و در جذب مواد مغذی اختلال ایجاد کنند.
- افزایش نیاز متابولیک: بدن در حالت بیماری و التهاب، سوختوساز بالاتری دارد و برای مقابله با عفونت به ویتامینهای بیشتری از جمله تیامین نیازمند است.
- تداخل دارویی: ممکن است بین داروهای ضد رتروویروسی و متابولیسم ویتامینهای گروه B تداخل وجود داشته باشد.
عواقب کمبود تیامین در این بیماران میتواند بسیار جدی باشد و علائم عصبی مانند گیجی، مشکلات حافظه و نوروپاتی را که ممکن است با عوارض خود بیماری یا داروها اشتباه گرفته شود، تشدید کند.
اگر شما در یکی از این دستهها قرار میگیرید، به این معنا نیست که حتماً دچار کمبود هستید؛ بلکه به این معناست که باید هوشیارتر باشید و سطح تیامین خود را تحت نظر پزشک کنترل کنید.
بیشتر بخوانید: تداخل دارویی ویتامین B1
ویتامین b1 همان تیامین است؟
بله، ویتامین B1 یا تیامین، به مراتب بیشتر از یک ریزمغذی ساده است. این ویتامین، سوختساز بدن را مدیریت میکند، به اعصاب فرمان میدهد و از قلب محافظت مینماید. از خستگی مبهم و کاهش تمرکز گرفته تا علائم جدی عصبی و قلبی، همه میتوانند ریشه در کمبود این ویتامین کوچک داشته باشند. اما نگران نباشید؛ این ویتامین به وفور در یک رژیم غذایی مناسب وجود دارد. غلات کامل، حبوبات، مغزها و منابع حیوانی مانند ماهی، میتوانند ذخایر مفیدی برای جبران کمبود تیامین باشند. اصل موضوع، آگاهی از انتخابهای غذایی درست و پختوپز اصولی برای حفظ این ویتامین حساس است.
اگر احساس میکنید رژیم غذایی فعلی شما پاسخگوی نیازهای بدنتان نیست یا اگر برای رسیدن به اهداف سلامتی مانند کاهش وزن، افزایش انرژی یا مدیریت یک شرایط خاص به برنامهای شخصیسازی شده نیاز دارید، اینجاست که متخصصان وارد میدان میشوند. مجموعه فیت کلاب با تیمی از متخصصان تغذیه و مربیان ورزشی مجرب، این امکان را برای شما فراهم میکند تا بر اساس ویژگیهای منحصربهفرد بدن، سبک زندگی و اهداف شما، یک برنامه ورزشی و رژیم غذایی کاملاً اختصاصی طراحی شود. برای دریافت مشاوره، همین امروز با متخصصان فیت کلاب مشورت کنید.
سوالات متداول
قرص ویتامین B1 برای چیست؟
برای درمان یا پیشگیری از کمبود ویتامین B1، افراد در معرض خطر یا کسانی که علائم کمبود را نشان میدهند، استفاده میشود.
علت کمبود ویتامین B1 چیست؟
رژیم غذایی نامناسب، سوءمصرف الکل، بیماریهایی که جذب مواد مغذی را مختل میکنند (مانند بیماری سلیاک).
منابع غذایی ویتامین B1 کدامند؟
غلات کامل (سبوسدار)، حبوبات، مغزها و دانهها.
علائم کمبود ویتامین B1 چیست؟
خستگی، کاهش وزن، گیجی و مشکلات حافظه، در موارد شدید میتواند باعث بیماری «بریبری» (آسیب به اعصاب و قلب) شود.
ویتامین B1 چیست؟
ویتامین B1 (تیامین) یک ویتامین ضروری است که به بدن کمک میکند تا غذا را به انرژی تبدیل کند و برای عملکرد اعصاب حیاتی است.
آیا تیامین خواب آور است؟
خیر. اما با بهبود عملکرد انرژی و متابولیسم، ممکن است به کیفیت بهتر خواب کمک کند.
قرص ویتامین B1 را کی بخوریم؟
بهترین زمان مصرف، همراه با غذا است تا جذب بهتر شود و از ناراحتی معده جلوگیری کند.
علائم کمبود ویتامین B1 در بدن چیست؟
خستگی شدید، بیاشتهایی، سردرگمی ذهنی، تاری دید و احساس گزگز یا بیحسی در دستها و پاها.
ویتامین B1 برای اعصاب چه فوایدی دارد؟
ویتامین B1 (تیامین) برای تولید انرژی در سلولهای عصبی و انتقال پیامهای عصبی ضروری است. کمبود آن باعث بیحسی، سوزن سوزن شدن دست و پا و ضعف حافظه میشود.
امید میرمحمدی
امید میرمحمدی هستم کارشناس تولید محتوا در فیت کلاب! حدود 5 سال است که در زمینه تناسب اندام و سلامتی فعال هستم و تلاش میکنم محتواهای ارزشمند برای مخاطبین فارسی زبان تهیه کنم.