یکی از مهم‌ترین چالش‌های اغلب افراد روزه‌دار، گرسنگی و تشنگی شدید و افت قند خون است. شاید تحمل تشنگی و گرسنگی کار چندان دشواری نباشد. اما زمانی که قند خون کاهش یابد، شخص به مشکلات گوناگونی دچار خواهد شد. همین مسئله باعث شده است، بسیاری از افراد دیابتی تمایل برای روزه گرفتن نداشته باشند. روزه گرفتن برای افرادی که قند خون پایینی دارند، بسیار خطرناک است.
زیرا ممکن است باعث سرگیجه، کما و حتی مرگ شود. البته می‌توان با کمک برخی راهکارهای ساده، سطح قند خون را در ساعات روزه‌داری تنظیم و کنترل کرد. اگر به بیماری‌های دیابتی مبتلا هستید یا در رابطه با افت قند قند خون در ساعات روزه‌داری نگران هستید، پیشنهاد می‌کنیم با متخصصان تغذیه مشورت کنید. در ادامه این مطلب از مجله تخصصی فیت کلاب قصد داریم به طور کامل درباره میزان قند خون در روزه‌داری توضیح دهیم. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
قندخون طبیعی چقدر است؟
قبل از هر چیزی، باید از میزان قند خون نرمال طلع شوید تا بتوانید مقدار آن را با قند خون فعلی خود مقایسه کنید. میزان قند خون در افراد سالم و در حالت ناشتا، پایین ۱۰۰ است. قند خون تا یک الی دو ساعت بعد از صرف غذا به نزدیکی ۱۲۰ تا ۱۴۰ می‌رسد. اما معمولاً بیشتر از ۱۴۰ نیست. اما برای افراد دیابتی، وضعیت کاملاً متفاوت است. افراد دیابتی باید تمام تلاش خود را انجام دهند تا قند خون خود را در بازه طبیعی نگه دارند.
مطالعات انجام شده نشان می‌دهد، قند خون اغلب افراد دیابتی در حالت ناشتا بین ۸۰ تا ۱۳۰ میلی‌گرم در دسی لیتر است. قند خون این افراد در حدود یک الی دو ساعت بعد از صرف غذا، تا حدود ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی لیتر افزایش پیدا می‌کند. البته این مقدار به عوامل مختلفی مثل سن و سال، جنسیت و عواملی مانند بستگی دارد. با این حال، قند خون افراد دیابتی معمولاً به این صورت محاسبه نمی‌شود. پزشکان قند خون بیماران مبتلا به دیابت را در یک بازه زمانی سه ماهه اندازه‌گیری می‌کنند.
آیا بیماران دیابتی نمی توانند روزه بگیرند؟
همانطور که گفته شد، میانگین قند خون بیماران دیابتی در بازه زمانی چند ماهه اندازه‌گیری می‌شود که معمولاً با عنوان فاکتور هموگلوبین شناخته می‌شود. در واقع، پزشکان از مقدار فاکتور هموگلوبین برای بررسی قند خون این افراد استفاده می‌کنند. این فاکتور برای افراد سالم تقریباً زیر شش و نیم است.
اما برای افراد مسن زیر ۸ است. زیرا افراد مسن بیشتر از سایر مردم در معرض خطر افت قند خون قرار دارند. بنابراین شما زمانی می‌توانید روزه بگیرید که فاکتور هموگلوبین شما در بازه مناسبی قرار گرفته باشد. افرادی که انسولین مصرف می‌کنند، افرادی که به نارسایی‌های کلیوی مبتلا هستند و افرادی که به بیماری دیابت نوع یک مبتلا هستند، باید قبل از روزه گرفتن با پزشک مشورت کنند.
روزه گرفتن این افراد ریسک بسیار بالایی دارد. همچنین افرادی که داروهای افت قند خون مصرف می‌کنند یا برای کنترل بیماری دیابت خود به دارو احتیاج دارند، باید با احتیاط روزه بگیرند.
قند خون به چه بازه ای برسد می توانیم روزه را بشکنیم؟
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که برای بسیاری از افراد روزه‌دار ایجاد می‌شود، این است که قند خون باید به چه بازه‌ای برسد تا بتوانیم روزه را بشکنیم؟ پاسخ دادن به این سوال کار چندان ساده‌ای نیست. تنها کاری که می‌توانید انجام دهید، این است که هر چند ساعت یکبار قند خون خود را چک کنید.
حتی اگر قند خون شما در بازه نرمال قرار دارد، پیشنهاد می‌کنیم مقدار آن را اندازه‌گیری کنید. قند خون خود را دو ساعت قبل از سحر، دو ساعت بعد از افطار و در ساعات میانی روز بررسی کنید. اگر مقدار قند موجود در خون به کمتر از ۶۰ یا ۷۰ میلی‌گرم در دسی لیتر رسید، باید روزه خود را بشکنید. زیرا ممکن است آسیب‌های شدیدی به بدن شما وارد شود.
علاوه بر این، مقدار قند خون تا دو ساعت بعد از افطار نباید به بالای ۱۸۰ برسد. اگر مقدار قند خون طی چند روز متوالی بین ۱۸۰ تا ۲۵۰ بود، روزه گرفتن در روزهای آتی به شما توصیه نمی‌شود. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به دیابت برای روزه گرفتن مسر هستند. این دسته از افراد، باید حداقل یک الی دو ماه قبل از شروع ماه رمضان به پزشک مراجعه کنند.
فواید روزه داری برای تنظیم قند خون
تاکنون پژوهش‌های گوناگونی روی تاثیر روزه‌داری بر تنظیم قند خون انجام شده است. در ابتدا باید بگوییم نتایج این تحقیقات چندان قطعی نیست و باید پژوهش‌های گسترده‌تری انجام شود. زیرا دیابت یکی از بیماری‌های شایع در تمام نقاط جهان است. بنابراین نمی‌توان به تحقیقات فعلی اعتماد کرد. با این حال برخی محققان معتقد هستند، روزه داری تاثیر بسیار زیادی بر تنظیم قند خون دارد.
علاوه بر این، به کاهش التهاب، کاهش وزن و کاهش سطح کلسترول بد بدن کمک می‌کند. البته این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که حداقل یک الی دو هفته روزه گرفته باشید و بدن شما در حالت پاکسازی قرار گیرد. بر اساس مطالعات انجام شده، روزه‌داری به تنظیم سطح گلوکز موجود در خون کمک می‌کند. علاوه بر این، میزان مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهد.
-
روزه و میزان قند خون بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱
افرادی که به بیماری دیابت نوع یک مبتلا هستند، باید قبل از روزه گرفتن به برخی مسائل توجه داشته باشند. به عنوان مثال، ممکن است در معرض بروز مشکلاتی مثل کتواسیدوز دیابتی قرار گیرند. کتواسیدوز دیابتی، یکی از عوارض حاد بیماری دیابت است که آسیب‌های شدیدی به بدن وارد می‌کند. این مسئله به خصوص برای افرادی که قبل از ماه رمضان قند خون بالایی داشتند، اهمیت بسیار زیادی دارد.
زیرا میزان مصرف غذا در ماه رمضان کاهش پیدا می‌کند. همین مسئله باعث کاهش دوز انسولین در بدن می‌شود. اغلب پزشکان معتقد هستند، بیماران مبتلا به دیابت نوع یک نیازی به روزه گرفتن ندارند و باید به سلامتی خود توجه کنند. افرادی که سابقه هیپوگلیسمی خفیف دارند یا فعالیتی برای کنترل بیماری دیابت خود انجام نمی‌دهند، در معرض خطر ابتلا به هیپوگلیسمی شدید قرار خواهند گرفت. هیپوگلیسمی شدید، به این معنا است که قند خون شخص برای بازه زمانی طولانی مدت پایین باشد.
-
روزه و میزان قند خون بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲
روزه داری بر میزان قند خون بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ نیز موثر است. با این حال، احتمال بروز عوارض خطرناک در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ بسیار کمتر از بیماران مبتلا به دیابت نوع یک است. از نظر بسیاری از متخصصان تغذیه، افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ باید قبل از روزه گرفتن در جلسات آموزشی شرکت کنند و به برخی نکات توجه داشته باشند.
تاکنون پژوهش‌های گوناگونی روی تاثیر روزه داری بر قند خون این بیماران انجام شده است. به عنوان مثال، در یک پژوهش از ۷۴۴ شرکت کننده مبتلا به دیابت نوع دو درخواست شد تا روزه بگیرند. این شرکت کنندگان از کشورهای مختلف مثل مصر، ایران اردن و عربستان بودند. در مرحله بعد، از شرکت کنندگان درخواست شد تا به کلینیک مراجعه کرده و برای روزه گرفتن آموزش ببینند.
برخی افراد به صورت انفرادی و برخی به صورت گروهی آموزش دیدند. این برنامه‌های آموزشی شامل ارائه برنامه غذایی، فعالیت‌های فیزیکی، نحوه تنظیم قند خون و آشنایی با عوارض افت قند خون بودند. بعد از پایان ماه رمضان، مجدداً قند خون شرکت کنندگان مورد بررسی قرار گرفت.
پژوهشگران متوجه شدند شرکت کنندگانی که برنامه‌های آموزشی انفرادی را دریافت کرده بودند، عملکرد بهتری در ماه رمضان داشتند. به عنوان مثال دوبار در روز برای تست قند خون اقدام می‌کردند یا به راحتی علائم افت قند در روزه داری را تشخیص می‌دادند.
وضعیت بدنی من به چه صورت است ؟
باید بدونیم وضعیت تناسب اندام ما به چه شکلی هست ؟ لاغریم ، اضافه وزن داریم یا وزنمون ایده آل هست. برای این که متوجه این قضیه بشیم یک شاخص معروف به اسم BMI یا شاخص توده بدنی داریم. برای حساب کردنش باید قد و وزنمون رو با جنسیت توی فرمول بزاریم از طریق جدول ها ببینیم توی چه شرایطی هستیم، اما اصلا نگران نباشید نیازی به حساب و کتاب کردن نیست. فقط کافی فرم زیر رو پر کنید و تا به صورت اتوماتیک شاخص توده بدنی شما حساب بشه و وضعیت بدنتون رو به شما نشان بده. بعد از پر کردن فرم اگر فکر کردی نیاز به یک برنامه اختصاصی تمرین و تغذیه دارید که با کمترین هزینه براتون طراحی و ارسال بشه کافی روی دکمه درخواست مشاوره کلیک کنی مشخصاتت رو بزنی تا کارشناس های ما تو اولین فرصت ( معمولا 2 روز بعد ) باهاتون تماس بگیرن و برای رسیدن به هدف راهنماییتون کنند. اگر هم عجله دارید برای دریافت برنامه اختصاصی می تونید توی سایت ثبت نام کنید و سفارش طراحی برنامه تمرین و تغذیه رو از قسمت دریافت برنامه جدید خودتون رو ثبت کنید.
حکم روزه گرفتن هنگام افت قند خون
بسیاری از افراد با ایمان، در رابطه با حکم روزه گرفتن هنگام افت قند خون نگران هستند. طبق آیه ۱۸۴ تا ۱۸۵ سوره بقره، روزه گرفتن در ماه رمضان برای افراد بیمار اجباری نیست. بنابراین اگر به بیماری‌های مزمن مبتلا هستید، بهتر است ابتدا به سلامتی خود توجه داشته باشید. زیرا ممکن است کاهش قند خون زندگی شما را به خطر بیندازد. برخی افراد باید هر چند ساعت یکبار انسولین مصرف کنند و به بیماری‌های دیابتی شدید مبتلا هستند.
البته این مسئله در رابطه با باقی بیماری‌ها نیز صدق می‌کند. به عنوان مثال، برخی افراد به نارسایی‌های کلیوی مبتلا هستند یا در دوره بارداری قرار دارند. می‌توانید به جای روزه گرفتن در ماه رمضان، فعالیت‌های خیرخواهانه دیگر انجام دهید. به عنوان مثال به نیازمندان و کودکان یتیم کمک کنید. اما اگر تمایل زیادی برای روزه گرفتن دارید، پیشنهاد می‌کنیم قبل از شروع ماه رمضان با پزشک خود مشورت کنید.
چگونه قند خون خود را در ماه رمضان تنظیم کنیم؟
می‌توانید از اقدامات زیر برای تنظیم قند خون در ماه رمضان استفاده کنید:
-
توجه به وعده سحری
افرادی که به بیماری‌های دیابتی مبتلا هستند،به هیچ وجه نباید وعده سحری را نادیده بگیرند. نکته مهم این است که هرگز وعده غذایی سحر را حذف نکنید. بهتر است هنگام سحر، یک وعده غذایی متعادل مصرف کنید و دوز انسولین مورد نیاز خود را تزریق کنید.
زیرا بعد از آن، نمی‌توانید تا زمان افطار غذا میل کنید یا انسولین تزریق کنید. اگر وعده غذایی سحر را از دست دادید، به هیچ وجه برای روزه گرفتن اقدام نکنید. برای کاهش نوسانات قند خون، پیشنهاد می‌کنیم غذاهایی با شاخص گلیسمی پایین مصرف کنید.
-
8 لیوان مایعات بدون قند مصرف کنید
هنگام سحر و افطار به اندازه کافی مایعات بنوشید. ترجیحاً مایعات بدون قند را انتخاب کنید. نوشیدن مایعات اهمیت بسیار زیادی برای تنظیم قند خون دارد. در فاصله بین افطار تا سحر، حداقل ۸ تا ۱۲ لیوان آب بنوشید.
-
به طور منظم سطح قند خون را اندازه گیری کنید
یکی دیگر از مهم‌ترین اقداماتی که باید انجام دهید، اندازه‌گیری سطح قند خون است. به صورت مداوم و منظم سطح گلوکز خون خود را اندازه‌گیری کنید. می‌توانید از دستگاه‌های مختلف مثل (CGM) برای اندازه‌گیری میزان قند خون استفاده کنید. پیشنهاد می‌کنیم سه بازه زمانی را برای انجام این کار انتخاب کنید. بازه زمانی اول قبل از وعده سحر، بازه زمانی دوم در ساعات میانی روز و بازه زمانی سوم بعد از افطار است.
سخن پایانی
در این مطلب به طور کامل میزان قند خون در روزه داری توضیح داده شد. احتمال افت قند خون در ماه رمضان بسیار زیاد است. بنابراین افرادی که به بیماری‌های دیابتی مبتلا هستند، باید توجه بسیار زیادی به این مسئله داشته باشند. اگر به بیماری دیابت نوع یک یا دیابت نوع دو مبتلا هستید، پیشنهاد می‌کنیم قبل از روزه گرفتن با متخصصان تغذیه مشورت کنید.
اگر مشکلاتی مثل افت قند خون مکرر را تجربه می‌کنید، باید از برخی راهکارها برای تنظیم قند خون خود کمک بگیرید. به عنوان مثال، در وعده سحری غذاهایی با شاخص گلیسمی پایین مصرف کنید. به اندازه کافی مایعات بنوشید یا هر چند ساعت یکبار قند خون خود را بررسی کنید.
بهترین راه حل این است که برای تنظیم قند خون به متخصصان تغذیه مجموعه فیت کلاب مراجعه کنید. متخصصان تغذیه این مجموعه، بهترین برنامه غذایی را در اختیار شما قرار می‌دهند تا با خیال آسوده روزه بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اندازه گیری قند خون در ماه رمضان، با توجه به نوع غذاهای مصرفی، با کارشناسان این مجموعه تماس بگیرید.
