افراد زیادی در طول زندگی خود با مشکل کم خونی یا آنمی مواجه می‌شوند. در بسیاری از مواقع، مشکل کم خونی با یک رژیم غذایی اصولی و درست قابل رفع است. در رژیم‌های غذایی معمولا غذاها به دو دسته تقسیم می‌شوند. یکی غذاهای مضر برای کم خونی و دیگری خوراکی‌های مفید برای درمان است. دسته اول به طور معمول از برنامه غذایی حذف می‌شوند یا بر اساس قاعده و قانونی خاص باید مصرف شوند. دسته دوم نیز شامل مواردی است که باید مصرف شوند. در ادامه این مطلب از مجله تخصصی فیت کلاب به بررسی غذاهای مضر برای کم خونی پرداخته خواهد شد.
کم خونی چیست؟
کم خونی یا آنمی در واقع بر اثر کمبود تعداد و سطح گلبول‌های قرمز خون در بدن ایجاد می‌شود. وجود گلبول‌ها برای بدن بسیار حیاتی است. چرا که وظیفه اکسیژن رسانی به اندام‌ها و سراسر بدن را برعهده دارند. با کمبود گلبول‌ها در واقع مشکلات جدی‌تری برای سلامتی ایجاد می‌شود، به همین خاطر بسیار مهم است که با بروزعلائم کم خونی در اسرع وقت به پزشک مراجعه و روند تشخیص و درمان خود را پیگیری کنید.
چه چیزهایی باعث کم خونی می شود؟
پیش از آنکه به بررسی غذاهای مضر برای کم خونی بپردازیم، بهتر است مسائل و علت‌هایی که باعث بروز آنمی می‌شود را مورد بررسی قرار دهیم.
-
کم خونی بر اثر تغذیه
معمولا افرادی که از یک رژیم غذایی اصولی و سالم پیروی نمی‌کنند، در معرض مشکلات قرار می‌گیرند. بدن انسان برای ساخت گلبول‌های قرمز به آهن نیاز دارد. در صورتی که آهن از طریق غذاها به بدن جذب نشود، سلول‌ها نمی‌توانند کار خود را به درستی انجام دهند، در نتیجه آنمی رخ نمی‌دهد. همچنین عدم وجود ویتامین B12 در بدن می‌تواند باعث بروز کم خونی شود. حال ممکن است که سیستم بدنی از جذب ویتامین ناتوان باشد یا خوراکی‌های دارای ویتامین B12 به بدن وارد نشود. در هر صورت باعث بروز آنمی در فرد خواهد شد.
[elementor-template id=”31890″]
-
آنمی بر اثر زمینه ژنتیکی
برخی از بیماری‌ها به مشکلات خونی در بدن مربوط می‌شوند که می‌توانند به صورت ارثی از والدین به فرزندان منتقل شوند. بیماری آنمی در شکل‌های مختلف یکی از همین بیماری‌ها است.
-
کم خونی بر اثر مشکلات مربوط به گلبول های قرمز
یک سری مشکلات در خود گلبول‌های قرمز وجود دارد که می‌تواند زمینه بروز کم خونی را فراهم کند. به عنوان مثال، گاهی ممکن است گلبول‌ها زودتر از عمر معمول خود از بین روند و در نتیجه بدن دچار کمبود گلبول‌های قرمز شود. در مواردی نیز بر اثر بیماری خود ایمنی، گلبول‌های خونی مهاجم شناخته می‌شوند و سیستم ایمنی به سوی آن‌ها حمله می‌کند. در همه حالت‌ها نتیجه‌ای جز آنمی را در پی نخواهد داشت.
اگر کم خونی دارید از این غذاها دوری کنید
حال اگر دچار کم خونی شدید باید بدانید غذاهای مضر برای کم خونی چیست و چگونه در سبد غذایی شما قرار می‌گیرد. ممکن است برخی از آن‌ها کاملا از برنامه روزانه شما حذف شوند یا به صورت خاصی در زمان‌های مخصوص مورد مصرف قرار گیرند. تعیین مدل مصرف قطعا بر عهده پزشک متخصص خواهد بود. توجه کنید که در صورت بروز آنمی، برای تهیه یک برنامه غذایی مخصوص به پزشک مراجعه کنید و خود سرانه، کاری انجام ندهید.
1.محصولات دارای گلوتن
برخی از محصولات و غذاها به طور طبیعی ماده گلوتن دارند که به خودی خود و در حالت معمول، مسئلۀ دردسرسازی نیست. اما با مصرف خوراکی‌های دارای گلوتن، جذب آهن به شدت پایین می‌آید. به همین خاطر پیشنهاد می‌شود در صورت مصرف چنین غذاهایی حتما دقت کنید که مواد دارای گلوتن با غذاهای دارای آهن مصرف نشوند. در ادامه لیستی از مهم‌ترین خوراکی‌ها که مقادیر زیادی از ماده گلوتن را دارند، معرفی می‌شوند.
- غلاتی مانند گندم، جو، چاودار، بلغور و جوانه گندم
- محصولات فرآوری شده از غلات مانند ماکارونی‌ها، پاستا، انواع نودل و آرد سوخاری
- مواردی همچون سس‌های مخصوص سالاد و گوشت‌های فراوری شده
روند کار غذاهای دارای گلوتن بدین صورت است که به دیواره روده متصل می‌شوند و دیگر آهن موجود در غذاها نمی‌تواند جذب بدن شود. یکی از غذاهای مضر برای کم خونی همین محصولات دارای گلوتن است.
2.خوراکی های حاوی کلسیم
مواد خوراکی که درصد بالایی از کلسیم را با خود به همراه دارند به هیچ وجه نباید با وعده‌های غذایی دارای آهن مصرف شوند. کلسیم به شدت تاثیر منفی بر جذب آهن می‌گذارد و تا حدود زیادی از پروسه جذب جلوگیری به عمل می‌آورد. در صورتی که تحت درمان با مکمل‌های آهن و کلسیم به صورت همزمان هستید، حتما پزشک معالج به شما توصیه می‌کند که در دو زمان متفاوت قرص‌ها را مصرف کنید. برای مصرف مواد خوارکی نیز همین رویه باید پیگیری شود.
- لبنیاتی مانند: شیر، ماست، کشک و پنیر
- مواد خوراکی و فراوری شده با کلسیم
3.غذاهای دارای اگزالات
اگزالات در برخی از مواد گیاهی که در طول روز ممکن است مصرف کنید، وجود دارد. زمانی که مواد دارای اگزالات با خوراکی‌های حاوی آهن مصرف شوند، به آهن غذا می‌چسبند و اتصالی را تشکیل می‌دهند که مانع از جذب آهن به بدن خواهد شد. به همین خاطر توصیه می‌شود مواد زیر را در زمان مصرف خوراکی‌های آهن دار میل نکنید.
- اسفناج
- جعفری
- ریواس
- کدو تنبل
- شکلات
- برخی از آجیل‌ها
- انواع توت
4.محصولات حاوی تانن
در ادامه معرفی غذاهای مضر برای کم خونی باید به ماده تانن اشاره کنیم. ترکیب تانن در بسیاری از گیاهان پرمصرف وجود داشته و ویژگی اصلی که دارد، برقراری پیوند با دیگر مواد است. بهتر است مصرف مواردی که در ادامه می‌آید را با فاصله از وعده‌های دارای آهن قرار دهید.
- شکلات
- گردو
- بارهنگ
5.خوراکی های غنی از فیتات
مواد غذایی دارای فیتات مانند تانن‌ها به دیگر ترکیبات موجود در بدن مانند آهن می‌چسبند و همین اتصال مانع از پروسه جذب می‌شود. بهتر است زمان مصرف مواد دارای فیتات را با خوراکی‌های حاوی آهن یکسان قرار ندهید تا در جذب آهن، مشکلی ایجاد نشود.
- سویا
- حبوبات
- برنج قهوه‌ای
- آجیل
6.چای و قهوه
یکی از پرمصرف‌ترین موادی که مردم سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌دهند، نوشیدنی‌های گرمی مانند چای و قهوه است. پزشکان و متخصصین تغدیه توصیه می‌کنند بین وعده‌های حاوی آهن و مصرف چای و قهوه چند ساعتی فاصله ایجاد شود تا مواد موجود در نوشیدنی‌ها، در روند جذب آهن، خللی وارد نکنند.
7.مشروبات الکلی
در صدر لیست غذاهای مضر برای کم خونی قطعا نام مشروبات الکلی قرار دارد. بدترین ماده‌ای که می‌توان در طول دوران درگیری با کم خونی مصرف کرد، نوشیدنی‌های الکلی خواهد بود. در واقع با مصرف مواد حاوی الکل نه تنها آنمی خود را درمان نمی‌کنید، بلکه به شدید شدن کم خونی نیز دامن می‌زنید. اکیدا توصیه می‌شود که در طول درمان از مصرف الکل بپرهیزید.
8.برخی حبوبات
افرادی که رژیم‌های مبتنی بر گیاه خواری می‌گیرند، در برنامه خود به جای مصرف گوشت معمولا حبوبات را جایگزین می‌کنند. اما باید توجه داشت که برخی از حبوبات خود مانعی برای جذب آهن خواهند بود، به همین خاطر باید بسیار با احتیاط عمل کرد.
مواردی که بدان اشاره شد مهم‌ترین غذاهای مضر برای کم خونی بودند. باید توجه داشت که مصرف چنین موادی به خودی خود ضرری برای بدن ندارند. تنها باید زمان مصرف را مدیریت کرد. برای استفاده درست و به موقع از تمام مواد خوراکی بهتر است با پزشک تغذیه مشورت کنید و یک برنامه اصولی غذایی دریافت نمایید.
توصیه های مهم برای افراد دچار کم خونی
بهتر است با اطلاعات کامل در مورد مشکل آنمی، برای درمان اقدام کنید. زمانی که آگاهی کاملی داشته باشید، میتوانید اشراف خوبی روی موراد مختلف به دست آورید و به درستی نکات مهم را رعایت کنید. در مرحله اول لازم است دشمن کم خونی را بشناسید. در چنین حالتی میتوانید به سرعت روند درمان را پیگیری کنید. در ادامه یکسری نکات مهم برای افراد مبتلا به آنمی بیان خواهد شد.
- مصرف میوه‌های تازه و مقوی را به صورت روزانه در سبد غذایی خود قرار دهید و از چنین کاری غافل نشوید.
- از آنجا که گوشت یکی از منابع غنی آهن است، گیاه خواران قطعا با عدم مصرف گوشت به مشکل برخواهند خورد. به همین خاطر اگر از رژیم گیاه خواری پیروی می‌کنید حتما تحت نظر پزشک متخصص رژیم را پیش ببرید و از مکمل‌های جایگزین استفاده کنید.
- با شناخت غذاهای مضر برای کم خونی، غذاها را در جایگاه و وعده‌های مناسبی قرار دهید.
- بدن شما به خواب کافی نیازمند است. حتما در طول شبانه روز به اندازه لازم استراحت کنید.
راهکارهای درمانی کم خونی
برای پیشگیری یا درمان آنمی، لازم است یک سری اقدامات را انجام دهید. قطعا اولین قدم در مسیر درمان مراجعه به پزشک خواهد بود. معمولا پزشکان دو توصیه را به بیماران می‌کنند و بر طبق توصیه‌ها مسیر درمان را مشخص می‌نمایند. یک مسیر از طریق پیروی از یک رژیم سالم غذایی مبتنی بر آهن است و در سمت دیگر در صورت کم خونی شدید در کنار اصلاح سبک زندگی، به درمان از طریق دارو نیز می‌پردازد. در ادامه هر دو شیوه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
1.راهکارهای غذایی
در گام اول باید مصرف غذاهای دارای آهن را در اولویت قرار دارد. همچنین مصرف مواد خوراکی دارای ویتامین B12 نیز ضروری است. بهتر است برای بالا بردن هر چه بیشتر جذب آهن در بدن، خوراکی‌های حاوی ویتامین C را با دیگر موارد همراه سازید. بدین صورت میتوانید بیشترین میزان جذب آهن توسط بدن را تجربه کنید. مواد دارای ماده آهن و B12 به شرح زیر است.
- گوشت قرمز
- جگر
- ماهی
- عدس
- تخم مرغ
- موز
همچنین لازم است زمان مصرف غذاهای مضر برای کم خونی را مدیریت کنید. به صورتی که با مواد حاوی آهن تداخل ایجاد نکند و مانع از تکمیل پروسه جذب نشود.
2.راهکارهای دارویی
معمولا با توجه به شدت کم خونی پزشک تشخیص می‌دهد که فرد در کنار رژیم غذایی نیاز است مکمل‌های دارای آهن را نیز مصرف کند. توجه کنید برای استفاده از داروهای دارای آهن به هیچ وجه خودسرانه اقدامی نکنید. در صورتی که بیش از میزان ضرورت و نیاز آهن وارد بدن شود، بخش مازاد دفع نمیشود و در نواحی مانند کبد و کلیه‌ها رسوب می‌کند. چنین حالتی می‌تواند زمینه ساز بروز مشکلات جدی‌تری شود.
[elementor-template id=”25395″]
کلام پایانی
دانستیم که یکی از علت‌های اصلی درگیری با مشکل آنمی، از سبک زندگی ناسالم و رژیم غذایی اشتباه نشات می‌گیرد. بسیار از افراد نسبت به تاثیرات مواد غذایی بر یکدیگر اطلاع چندانی ندارند و به همین خاطر مشکلات زیادی را برای بدن خود ایجاد می‌کنند. همین آگاهی پایین می‌تواند زمینه‌ای برای بروز بسیاری از بیماری‌ها مانند کم خونی شود.
با شناختن غذاهای مضر برای کم خونی و آگاهی از نحوه مصرف غذاها می‌توان از مشکلات فراوانی پیشگیری کرد. بهتر است برای اصلاح سبک غذایی خود به بهترین شکل ممکن به مجموعه تخصصی فیت کلاب مراجعه کنید. بهترین پزشکان متخصص در زمینه تغذیه و سلامت در مجموعه فیت کلاب حضور دارند و برای هر فرد مطابق با شرایط فیزیکی، زندگی و وضع اقتصادی یک برنامه شخصی سازی شده طراحی می‌کنند.