بیماری کبد چرب یک بیماری تقریباً شایع است که به علت تجمع بیش از حد چربی در کبد بروز پیدا می‌کند. عوامل مختلفی بر ایجاد این بیماری تاثیرگذار هستند. مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکلی یا سبک زندگی نامناسب، باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شود. تغذیه نیز تاثیر بسیار زیادی بر ایجاد این بیماری دارد. کبد چرب انواع مختلفی دارد و در شدت‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند.
بسته به نوع آن، ممکن است مشکل ساز باشد یا آسیبی به کبد وارد نکند. روش‌های درمان این بیماری متنوع هستند. در اغلب موارد، از داروها یا تغییر رژیم غذایی برای درمان آن استفاده می‌شود. در ادامه این مطلب از مجله تخصصی فیت کلاب قصد داریم علائم کبد چرب را برای شما بیان کنیم. بنابراین اگر احتمال می‌دهید به این بیماری مبتلا هستید، پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.
بیماری کبد استئاتوتیک (چرب) چیست؟
بیماری استئاتوز کبد (SLD)، نوعی بیماری است که نشان دهنده افزایش تجمع چربی در کبد می‌باشد. یک کبد سالم حاوی مقدار مشخصی چربی است. اما اگر میزان تجمع چربی به بالاتر از ۵ درصد برسد، به احتمال زیاد شخص به این بیماری مبتلا شده است.
انواع بیماری کبد چرب چیست؟
این بیماری در دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شود. انواع بیماری کبد چرب شامل موارد زیر هستند:
1.بیماری کبدی مرتبط با الکل (ALD)
یکی از انواع بیماری کبد چرب، بیماری کبدی مرتبط با الکل است. این بیماری به دلیل مصرف بیش از حد الکل بروز پیدا می‌کند. همانطور که می‌دانید نوشیدنی‌های الکلی و ترکیبات موجود در آن، به وسیله کبد فیلتر می‌شوند. یعنی به عنوان مواد زائد از بدن خارج خواهند شد و جذب بدن نمی‌شوند. هر بار که کبد برای فیلتر کردن این ترکیبات عمل می‌کند، تعدادی از سلول‌های خود را از دست می‌دهد.
معمولاً سلول‌های قدیمی با سلول‌های جدید جایگزین می‌شوند. بنابراین بیماری کبد چرب خفیف، مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما اگر به مصرف نوشیدنی‌های الکلی اعتیاد داشته باشید یا بیش از حد الکل مصرف کنید، تعداد زیادی از سلول‌های کبد از بین می‌روند و خطرات بزرگتری رخ خواهد داد. اگر بیشتر ۱۴۰ گرم در هفته الکل مصرف می‌کنید، در معرض خطر بروز این بیماری قرار خواهید گرفت.
2.بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD)
یکی دیگر از انواع بیماری کبد چرب، بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک است. بسیاری از پزشکان و محققان، این بیماری را با عنوان بیماری (MASLD) می‌شناسند. در این بیماری، آسیب کبد ارتباطی با مصرف نوشیدنی‌های الکلی ندارد. به همین دلیل، نام آن تغییر یافته است تا پزشکان متوجه شوند علت افزایش تجمع چربی در کبد چیست. یکی از مهم‌ترین دلایل بروز این بیماری، مشکلات قلبی یا چاقی است.
دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و مواردی مانند این بر ایجاد بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک تاثیرگذار هستند. این بیماری شباهت بسیار زیادی به بیماری کبد چرب غیر الکلی دارد. بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل (NAFLD)، در افرادی مشاهده می‌شود که الکل مصرف نمی‌کنند. از هر سه نفر فرد بزرگسال، حداقل یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود.
همچنین از هر ۱۰ نفر کودک، ممکن است یک نفر به بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل مبتلا شود. پژوهش‌های گوناگونی روی دلایل ایجاد این بیماری انجام شده است. اما هنوز علت اصلی آن مشخص نشده است. به احتمال زیاد، اضافه وزن یا مسائل ژنتیکی بر بروز بیماری کبد چرب غیر الکلی موثر هستند.
3.استئاتوهپاتیت مرتبط با متابولیک (MASH)
استئاتوهپاتیت مرتبط با متابولیک (MASH)، یک شکل جدی از بیماری کبد چرب است. در این بیماری، میزان تجمع چربی در کبد تا حد زیادی افزایش می‌یابد. همین مسئله باعث التهاب و آسیب رسیدن به بافت کبد می‌شود. در نهایت مشکلاتی مثل اسکار یا فیبروز مشاهده خواهد شد.
بیماری کبد استئاتوتیک (چرب) چیست؟
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که برای بسیاری از افراد ایجاد می‌شود، این است که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟ آیا این بیماری یک مشکل جدی است؟ در اغلب موارد، تجمع چربی در کبد باعث بروز مشکلات خطرناک نمی‌شود. در چنین شرایطی، بیماری کبد چرب با عنوان کبد چرب گرید یک شناخته می‌شود. اما در برخی موارد نادر، باعث آسیب رسیدن به بافت کبد خواهد شد که با عنوان بیماری سیروز کبدی شناخته می‌شود. معمولاً در موارد زیر، بیماری کبدی خطرناک شناخته می‌شود و باید حتماً به پزشک مراجعه کرد:
1.هپاتیت
در این حالت، کبد چرب ملتهب و متورم می‌شود. یعنی علاوه بر تجمع چربی، مشکلاتی مثل التهاب مشاهده خواهد شد. این التهاب به بافت کبد آسیب می‌رساند. همین مسئله ممکن است خطر بروز بیماری سیروز کبدی را افزایش دهد. این بیماری همان کبد چرب گرید ۲ است.
2.فیبروز
در این حالت، نوارهایی از بافت اسکار روی سطح کبد تشکیل می‌شود. التهاب و اسکار بیش از حد، به بافت کبد آسیب می‌رساند و باعث سفت شدن این اندام می‌شود. در چنین شرایطی، بافت زخم به عنوان فیبروز شناخته می‌شود. این بیماری کبد چرب گرید ۳ است.
3.سیروز
در این حالت، بافت اسکار جایگزین بافت سالم کبد می‌شود. به این مرحله سیروز کبدی گفته می‌شود. این مسئله باعث بروز مشکلات بسیار خطرناک مثل نارسایی کبد و سرطان کبد می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد حدود ۹۰ درصد افرادی که به سرطان کبد مبتلا هستند، سیروز کبدی دارند. این بیماری با عنوان کبد چرب گرید ۴ شناخته می‌شود.
علل بروز بیماری کبد چرب
دلایل بروز این بیماری بسیار متعدد هستند. هنوز کارشناسان نمی‌دانند که چرا چربی در بافت کبد تجمع پیدا می‌کند. با این حال، به نظر می‌رسد عوامل زیر بر بروز این بیماری تاثیرگذار باشند:
- ژنتیک
- اضافه وزن یا چاقی
- مقاومت به انسولین
- دیابت نوع 2
- سطوح بالای چربی‌ها به ویژه تری گلیسیرید در خون
برخی بیماری‌ها نیز بر بروز بیماری کبد چرب تاثیر می‌گذارند. این بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند:
- کمبود هورمون رشد
- کلسترول بالا
- سطوح بالای تری گلیسیرید در خون
- مقاومت به انسولین
- سندروم متابولیک
- چاقی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- آپنه انسدادی خواب
- دیابت نوع 2
- کم کاری تیروئید
- کم کاری غده هیپوفیز
چه افرادی در معرض بروز بیماری کبد چرب قرار دارند؟
افراد زیر در معرض بروز بیماری کبد چرب قرار دارند:
- دسته اول افراد بالای ۵۰ سال هستند. افراد مسن بیشتر از سایر مردم در معرض بیماری کبد چرب قرار می‌گیرند.
- افرادی که به بیماری‌های ژنتیکی مبتلا هستند.
- اشخاصی که چاق هستند یا اضافه وزن شدیدی دارند.
- افرادی که به بیماری دیابت نوع دو مبتلا هستند، بیشتر از سایر مردم در معرض خطر بروز این بیماری قرار دارند.
- دسته دیگر اشخاصی هستند که کلسترول بالایی دارند. کلسترول به صورت پلاک در رگ‌های خونی تجمع پیدا می‌کند و باعث بروز بیماری‌های گوناگون از جمله کبد چرب می‌شود.
- همچنین اگر سطح تری گلیسیرید در خون شما بالا است، در معرض ابتلا به این بیماری قرار خواهید گرفت.
علائم بیماری کبد چرب
علائم کبد چرب در زنان و مرد شامل موارد زیر هستند:
1.رنگ چشم زرد
رنگ چشم زرد یکی از علائم این بیماری است. این نشانه زمانی مشاهده می‌شود که فرد به بیماری سیروز کبدی یا گرید ۴ مبتلا باشد. در چنین شرایطی، رنگ پوست یا سفیدی چشم به سمت زردی متمایل خواهد شد. این مسئله به دلیل تجزیه گلبول‌های قرمز در کبد اتفاق می‌افتد.
بر اثر تجزیه گلبول‌های قرمز، ماده‌ای به نام بیلی روبین ایجاد می‌شود که عامل ایجاد رنگ زرد در سطح پوست یا سفیدی چشم است. هر چقدر میزان اختلالات کبدی بیشتر باشد، سطح این ماده در بدن افزایش خواهد یافت و پوست زردتر دیده می‌شود.
2.ورم پا
یکی دیگر از مهم‌ترین علائم کبد چرب و صفرا، ورم پا است. این نشانه نیز مربوط به بیماری سیروز کبدی یا گرید ۴ است. در چنین شرایطی، پاها و دست‌ها متورم خواهند شد. این عارضه در گرید ۱ تا ۳ مشاهده نمی‌شود. علاوه بر این، امکان تجمع مایعات در شکم وجود دارد که با بروز مشکلاتی مثل حالت تهوع و کاهش وزن همراه است.
3.کف دست قرمز رنگ
کف دست قرمز رنگ، یکی دیگر از مهم‌ترین نشانه‌های بیماری کبد چرب است. افرادی که به سیروز کبدی مبتلا باشند، این علائم را مشاهده می‌کنند. در چنین شرایطی، لکه‌های قرمز رنگ روی کف دست مشاهده می‌شود.
4.جوش صورت
بیماری کبد چرب به صورت مستقیم بر جوش صورت تاثیر نمی‌گذارد. تنها تاثیر این بیماری بر سطح پوست، زردی پوست یا افزایش لک‌های صورت است. اما مصرف بیش از حد غذاهای چرب مانند فست فود یا نوشیدنی‌های الکلی، باعث آکنه خواهد شد. بنابراین اگر به صورت مداوم جوش می‌زنید، بهتر است رژیم غذایی خود را تغییر داده و رژیم‌های سالم را دنبال کنید.
5.ورم بخش های مختلف بدن
این عارضه نیز مربوط به بیماری سیروز کبدی یا کبد چرب گرید ۴ است. یکی از مهم‌ترین دلایل تورم، تجمع آب در شکم و باقی بخش‌های مختلف بدن است. همانطور که در بخش قبلی گفته شد، احتمال تورم دست یا پا وجود دارد. می‌تپانسد تورم بخش‌های مختلف بدن را با استفاده از کیسه آب سرد و پیاده‌روی از بین ببرید.
6.خارش پوست
در برخی موارد نادر، افراد مبتلا به بیماری کبد چرب این عارضه را مشاهده می‌کنند. احتمال خارش پوست در مرحله سیروز کبدی بیشتر است. هر چقدر آسیب بیشتری به کبد وارد شده باشد، خارش شدیدتر خواهد بود. بنابراین بهتر است به محض بروز این عارضه به پزشک مراجعه کنید. در غیر این صورت، کنترل خارش کار بسیار سختی خواهد بود.
7.درد شکم
احساس درد شکم در قسمت راست و بالای شکم، ناشی از بروز بیماری کبد چرب می‌باشد. البته این عارضه معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر مثل سیروز کبدی مشاهده می‌شود. البته عوامل مختلفی بر درد شکم تاثیرگذار هستند. بنابراین نمی‌توان صرفاً از روی این مسئله، شدت بیماری را ارزیابی کرد. بهتر است به پزشک مراجعه کرده و آزمایشات لازم را انجام دهید تا گرید بیماری مشخص شود.
دیگر علائم سیروز کبدی
دیگر علائم سیروز کبدی شامل موارد زیر هستند:
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- ضعف
- خستگی
- خون دماغ شدن
- ایجاد شبکه‌هایی از رگ‌های خونی شبیه به تار عنکبوت
- درد شکم
- بزرگ شدن پستان در مردان
- گیجی، خواب آلودگی و اختلال در گفتار
علائم کبد چرب گرید ۳ و ۴ چیست؟
برخی از مهم‌ترین علائم خطرناک کبد چرب متوسط و شدید، شامل موارد زیر می‌باشند:
- بزرگ‌شدن رگ‌های خونی در زیر پوست
- بزرگ‌شدن طحال
- قرمز شدن کف دست
کبد چرب چگونه تشخیص داده می شود؟
از روش‌های مختلفی برای تشخیص این بیماری استفاده می‌شود. متاسفانه شناسایی کبد چرب گرید ۱ یا دو چندان ساده نیست. زیرا این بیماری با علائم خاصی همراه نیست. بنابراین اگر احساس می‌کنید به این بیماری مبتلا هستید، پیشنهاد می‌کنیم به پزشک مراجعه کرده و آزمایش دهید. در ساده‌ترین روش، از شما تست خون دریافت می‌شود.
اگر سطح آنزیم‌های کبدی در نمونه خون افزایش یافته باشد، به احتمال زیاد به بیماری کبد چرب مبتلا هستید. افزایش آنزیم‌های کبدی در خون، نشان دهنده آسیب دیدن کبد است. در موارد دیگر، سی تی اسکن کبد برای شما تجویز می‌شود. بررسی بیوپسی کبد، یکی دیگر از بهترین روش‌های شناسایی بیماری کبد چرب است.
روش‌های درمان نیز بسیار متنوع هستند. بهتر است مصرف نوشیدنی‌های الکلی را ترک کنید و فعالیت‌های بدنی انجام دهید. دنبال کردن رژیم‌های غذایی سالم نیز تاثیر بسیار زیادی بر درمان این بیماری دارد. در موارد بسیار شدید، پزشک باید جراحی انجام دهد تا بافت آسیب دیده کبد برداشته شود. در غیر این صورت، ممکن است بتوان از دارو برای درمان بیماری استفاده کرد.
سخن پایانی
در این مطلب به طور کامل درباره علائم کبد چرب توضیح داده شد. بیماری کبد چرب یک بیماری تقریباً شایع است که به شکل‌های خفیف یا شدید بروز پیدا می‌کند. نوع خفیف این بیماری، با عنوان سیروز کبدی شناخته می‌شود و بسیار خطرناک است. در چنین شرایطی، بافت کبد به طور کامل آسیب می‌بیند و بخش‌های زیادی از آن تخریب می‌شود. بیماری کبد چرب خفیف، با علائم خاصی همراه نیست.
به همین دلیل، ممکن است بسیاری از افراد آن را نادیده بگیرند. اما در موارد شدیدتر، احتمال بروز علائمی مثل زرد شدن پوست یا چشم، تورم پاها، تورم شکم و مواردی مانند این وجود دارد. عوامل مختلفی بر بروز این بیماری تاثیرگذار هستند. سبک زندگی نامناسب، مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکلی و تغذیه نادرست، از مهم‌ترین عوامل هستند.
با توجه به اینکه رژیم غذایی تاثیر بسیار زیادی بر درمان یا جلوگیری از این بیماری دارند، پیشنهاد می‌کنیم به متخصصان تغذیه مراجعه کرده و یک برنامه غذایی سالم دریافت کنید. متخصصان مجموعه فیت کلاب، بهترین برنامه غذایی را در اختیار شما قرار می‌دهند تا با کمک آن به تناسب اندام برسید و سلامت بدن خود را حفظ کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر، پیشنهاد می‌کنیم با کارشناسان مجموعه تماس بگیرید.