عوارض جانبی قهوه

قهوه یکی از نوشیدنی‌های دلچسب و محبوبی است که در سراسر جهان طرفداران بسیاری دارد و افراد زیادی روز خود را با نوشیدن قهوه آغاز می‌کنند؛ زیرا کافئین موجود در قهوه به هوشیاری افراد در ابتدای روز کمک بسیاری می‌کند. اما آیا نوشیدن قهوه عوارض جانبی ندارد و بدون محدودیت می‌توان قهوه نوشید؟ در این مطلب از مجله تخصصی فیت کلاب به بررسی فواید و مضرات قهوه خواهیم پرداخت؛ پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

قهوه به عنوان یک نوشیدنی که بدون هیچ محدودیتی در سراسر دنیا در اختیار مردم قرار می‌گیرد از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های بدون قند است که مصرف بالایی دارد. بسیاری از افراد برای حفظ هوشیاری، رفع خستگی و افزایش دقت و تمرکز، قهوه می‌نوشند. درون قهوه ماده‌ای به نام کافئین وجود دارد که محرک بوده و موجب می‌شود بدن شما در حالت هوشیاری قرار گرفته و خستگیتان رفع شود. اکثر افراد به همین علت قهوه می‌نوشند؛ اما مصرف کافئين نیز مقدار مشخصی داشته و دوز بیشتر آن در بدن مضراتی به دنبال دارد.

عوارض جانبی قهوه کدامند؟

در ادامه این مطلب به بررسی عوارض جانبی قهوه خواهیم پرداخت.

• افزایش چشمگیر فشار خون در مدت زمان کوتاهی پس از مصرف

 کافئين می‌تواند باعث افزایش کوتاه مدت، اما چشمگیر افزایش خون شود. علت اصلی این افزایش خون در افراد مختلف، متفاوت بوده و علت اصلی آن به طور واضحی مشخص نیست. جالب است بدانید افرادی که به شکل منظم قهوه یا نوشیدنی کافئين‌دار مصرف می‌کنند نسبت به افزایش لحظه‌ای فشار خون بعد از نوشیدن قهوه مقاوم می‌شوند، اما در مصرف طولانی مدت دارای فشار خون بالاتری نسبت به سایر افراد هستند.

نظرات محققین بر این است که کافئین بر هورمون گشاد کنندهٔ رگ‌های قلب تاثیر گذاشته و موجب افزایش مقدار خون خروجی از قلب می‌شود که فشار خون بالا را به دنبال دارد. گروه دیگری بر این نظر هستند که کافئين به علت محرک بودن، بر غدد فوق کلیه موثر بوده و با تحریک ترشح هورمون آدرنالین که به نام هورمون جنگ و گریز شناخته می‌شود؛ بر افزایش فشار خون تاثیر داشته و شما را هوشیار نگه‌می‌دارد.

[elementor-template id=”37773″]

• سردرد

 بسیاری از افراد با مصرف قهوه سعی ‌می‌کنند سردردهای خود را کاهش دهند. هیچ مدرک علمی ثابت نکرده که کافئين موجود در قهوه در درمان سردرد موثر است، بلکه کافئين موجود در قهوه می‌تواند اثر مسکن‌های ساده مانند استامینوفن و بروفن را افزایش دهد. 

اما کافئين می‌تواند با افزایش ادرار شما، موجب از دست دادن آب بیشتری شده و این کم‌ آبی بدن یکی از دلایل سردرد است. افرادی که به طور منظم قهوه مصرف می‌کنند در صورت قطع مصرف قهوه دچار سردرد می‌شوند، زیرا کاهش کافئين در خون موجب تنگ شدن عروق مغزی شده و کاهش سرعت جریان خون می‌شود که سردرد را به همراه دارد.

• اضطراب

کافئين موجود در قهوه، یک مادهٔ محرک است که سیستم عصبی مرکزی شما را در حالت فعال قرار می‌دهد. دوزهای کم کافئين شما را هوشیار و فعالیت شما را بهبود می‌بخشید، اما در دوزهای بالاتر علائم اضطرابی دیده می‌شود. در افرادی که دارای زمینهٔ اضطراب هستند؛ کافئين موجود در قهوه موجب افزایش علائم و نشانه‌های اضطراب مانند افزایش فشار خون، تپش قلب، احساس ترس شدید، تعریق و بی‌قراری شده و در افزایش اضطراب نقش دارد.

• خستگی

در بدن ما، مادهٔ شیمیایی به نام آدنوزین وجود دارد که بر میزان انرژی بدن و چرخهٔ خواب و بیداریمان تاثیر دارد. هنگام بیداری مقدار آدنوزین افزایش می‌یابد تا بدن انرژی کافی برای فعالیت‌های خود را داشته باشد و هنگام خواب، با کاهش سطح آدنوزین، بدن برای استراحت آماده می‌شود. کافئين موجود در قهوه با اتصال به گیرنده‌های آدنوزین و مسدود سازی آنها و جلوگیری از اتصال به گیرنده‌های مغز که مربوط به خواب و استراحت می‌شود.

 چرخهٔ فعالیت و استراحت را تغییر می‌دهد و با از بین رفتن کافئين، حجم زیادی از آدنوزین‌ها به گیرنده‌های مغز رسیده و فرد احساس خستگی شدید را تجربه می‌کند. افرادی که به شکل منظم قهوه مصرف می‌کنند، همواره چرخهٔ آدنوزینی آنها دچار اختلال بوده و برای داشتن انرژی، نیاز به مصرف کافئين به شکل منظم دارند تا با مسدود سازی آدنوزین‌ها بتوانند انرژی لازم برای فعالیت‌هایشان را حفظ کنند.

• سرگیجه

تعدادی از افراد بعد از مصرف کافئين دچار سرگیجه می‌شوند که به علت حساسیت به کافئين است و نشان می‌دهد بدن آنها در حین هضم به کافئين واکنش بیشتری نشان داده است. ممکن است شما به شکل منظم و روزانه از قهوه استفاده کنید، اما ناگهان در یک روز شاهد علائمی مانند سرگیجه و تهوع بعد از نوشیدن قهوه خود شوید.

 این علائم نشان دهندهٔ واکنش سیستم عصبی شما نسبت به هضم و متابولیسم کافئين در قهوه است. بدن شما هرروز در حال تغییر است و با افزایش سن احتمال واکنش‌های آلرژيک به مواد غذایی بیشتر می‌شود؛ بنابراین سرگیجه و تهوع از عوارض جانبی قهوه بوده که بسیار شایع نیز هست.

• سوزش معده

 در صورتی که قهوهٔ مصرفی شما دارای مقدار کافئين بالایی باشد و با توجه نوع دانه‌های استفاده شده در قهوه، رفلاکس و سوزش معده شایع‌ترین عوارض جانبی قهوه است. یکی از موادی که در دانه‌های قهوه وجود دارد، کوئنیک اسید است که عامل ترش مزگی برخی از انواع قهوه می‌شود و عامل تحریک معده برای رفلاکس است. در افرادی که صبح‌ها صرفا با نوشیدن قهوه روزشان را آغاز می‌کنند و با معدهٔ خالی اقدام به نوشیدن قهوه می‌کنند؛ در دراز مدت دچار سوزش و رفلاکس‌های متعدد خواهند شد.

• لرزش عضلات

 امکان دارد بعد از نوشیدن قهوه احساس کنید دست‌هایتان یا عضلاتتان دچار نوعی لرزش شده است. اگر به بیماری خاصی دچار نیستید، نگران نباشید به این حالت آشفتگی قهوه می‌گویند که با قطع مصرف قهوه و مواد کافئين‌دار برطرف می‌شود. البته در افرادی که داروهایی مصرف می‌کنند که عوارض جانبی آنها لرزش است؛ کافئين موجود در قهوه این لرزش را تشدید می‌کند.

• بی‌خوابی

مصرف طولانی مدت قهوه و کافئين با ایجاد اختلال در چرخهٔ عملکرد گیرندهٔ شیمیایی آدنوزین موجب بی‌خوابی افراد می‌شود و افراد نمی‌توانند مطابق ساعت طبیعی بدن خود استراحت کنند. مصرف قهوه در دراز مدت افزایش می‌یابد و افراد در فواصل کمتری قهوه و نوشیدنی‌های حاوی کافئين مصرف می‌کنند؛ از این رو مدت زمانی که برای هضم و متابولیسم کافئين مورد نیاز است در بدن به‌طور مداوم تمدید شده و ساعت مشخصی ندارد بنابراین موجب بی‌خوابی می‌شود.

• تپش قلب

افزایش تپش قلب اولین عوارض ناشی از مصرف قهوه است که شما بعد از نوشیدن قهوه آن را درک خواهید کرد. برای افرادی که دارای زمینهٔ بیماری‌های قلبی هستند؛ کافئين می‌تواند ریتم ضربان قلب آنها را تغییر داده و با افزایش یا رد کردن یک ضربان، موج طبیعی قلب را دچار دگرگونی کند و احساس ناخوشایندی در فرد ایجاد کند. البته هرچه دوز کافئين قهوهٔ شما زیادتر باشد؛ تغییر در ضربان قلب شما بیشتر خواهد بود. این امر کاملا طبیعی است که گاهی قلب شما یک ضربان را جا بگذارد یا ضربانی را با شدت بیشتری بزند؛ اما اگر در وضعیت خاصی قرار دارید یا مبتلا به بیماری قلبی هستید هرگز نباید خود را در معرض چنین عوارضی قرار دهید.

• تکرر ادرار

قهوه به علت دارا بودن کافئین، یک نوشیدنی ادرار آور است. کافئين موجود در قهوه با تاثیر بر هیپوفیز که غده‌ای در مغز است؛ مانع ترشح هورمون ADH می‌شود که در بازجذب آب در کلیه‌ها موثر است. به همین علت آب در بدن جذب نشده و دفع آن موجب ادرار مکرر می‌شود.

• افزایش ریسک پوکی استخوان

 کافئين موجود در قهوه به علت تاثیر بر هورمون ADH و ممانعت از بازجذب آب، در بازجذب مواد معدنی موجود در آب نیز می‌شود و در جذب کلسیم نیز اختلال ایجاد می‌کند. بنابراین کلسیم مورد نیاز شما به راحتی از بدن خارج شده و بدن شما مستعد پوکی استخوان خواهد بود.

• افزایش سطح کلسترول منفی

 به طور طبیعی در دانه‌های قهوه مقداری روغن وجود دارد که با توجه به نوع قهوه، میزان آن متفاوت است. مقداری از این روغن‌ها در بدن افراد ذخیره می‌شود که با توجه به جنسیت و شرایط بدنی فرد تفاوت دارد، اما مصرف مداوم قهوه‌هایی با دانه‌های چرب، احتمال افزایش کلسترول خون را در فرد به همراه دارد.

• اعتیاد به قهوه

 قهوه به علت تاثیرات وسیعی که در بدن دارد در بسیاری از فعالیت‌ها تاثیر داشته و استفادهٔ طولانی مدت از آن نوعی وابستگی در فرد ایجاد می‌کند. بدن شما هرروز در حال تطبیق خود با مواد جدیدی که به آن اضافه می‌شود، است. بنابراین هرروز مقدار مصرفی قهوه شما افزایش خواهد یافت و زمینهٔ وابستگی به قهوه را افزایش می‌دهد.

راه ‌های جلوگیری از بروز عوارض جانبی قهوه

• درصورت مصرف داروی خاص، بدون مشورت با پزشک، از مصرف قهوه خودداری کنید.
• اگر پس از نوشیدن قهوه، علائمی مانند سرگیجه و تهوع را به مدت طولانی تجربه کردید؛ به پزشک مراجعه کنید.
• از مصرف بیش از 400 میلی‌گرم کافئين در روز خودداری کنید.
• قبل از انجام فعالیت‌های شدید ورزشی و تمرینی از نوشیدن قهوه و متعلقات کافئين دار خودداری کنید.
• قبل از خواب و استراحت، قهوه ننوشید.

ممنوعیت و محدودیت مصرف قهوه

• افرادی که مشکل فشار خون دارند؛ باید مقدار مصرف کافئین خود را از 400 میلی‌گرم به 200 میلی گرم در روز کاهش دهند.
• زنان باردار یا بانوانی که اقدام به بارداری نموده‌اند، ترجیحا باید قهوه مصرف نکنند.
• مادران شیرده برای افزایش بیداری خود نباید قهوه بنوشند، زیرا عوارض جانبی آن روی فرزندشان تاثیر می‌گذارد.
• افراد دارای مشکل قلبی که دارو مصرف می‌کنند، بدون مشورت با پزشک نباید از قهوه استفاده کنند.
• افراد مضطربی که داروهای آرامبخش مصرف می‌کنند؛ جهت جلوگیری از تداخل دارویی و بروز عوارض جانبی قهوه، نباید از نوشیدنی‌های حاوی کافئين استفاده کنند.

اگر تا این جای مقاله به جواب سوالات خودتون نرسیدین میتوانید با مراجعه به تالارگفتوگو فیت کلاب سوالات خودتون رو از متخصصین ما بپرسید.

راه‌ های جلوگیری از اعتیاد به قهوه

 در ادامه به بررسی راه‌هایی برای جلوگیری از اعتیاد به قهوه را بیان خواهیم کرد.

• همانطور که وابستگی به قهوه در شما زیاد شد، آن را کاهش دهید

 به هیچ عنوان یکدفعه نوشیدن قهوه را حذف نکنید؛ زیرا با اینکار عوارضی چون سردرد و خستگی باعث آزارتان خواهد شد. به آرامی از میزان مصرف قهوهٔ خود روزانه کم کنید و به مرور قهوه‌های سبک با مقدار کافئين کمتر را جایگزین کنید.

• نوشیدن آب را افزایش دهید

 نوشیدن آب به مقدار کافی هم به حفظ سلامتی شما کمک می‌کند و هم عوارضی چون کم آبی ناشی از مصرف قهوه را جبران می‌کند. 

• قهوه‌ های بدون کافئين را امتحان کنید

[elementor-template id=”25395″]

امروزه تنوع محصولات قهوه افزایش یافته و برای افرادی که قادر به استفاده از قهوه بخاطر کافئین نیستند، اما همچنان طرفدار قهوه هستند مانند زنان باردار و بیماران، قهوه‌های بدون کافئين تولید می‌شود. شما نیز می‌توانید با قرار دادن آنها در رژيم غذایی خود، عادت مصرف کافئين را کاهش دهید.

کلام آخر

اگر شما نیز از طرفداران قهوه و نوشیدنی‌های کافئين‌دار هستید؛ فراموش نکنید که در کنار فواید قهوه به عوارض جانبی قهوه نیز توجه کافی داشته باشید. همواره در مصرف قهوه اعتدال را رعایت کنید؛ مخصوصا اگر در دورۀ درمانی خاص قرار دارید یا از رژیم های غذایی مخصوصی پیروی می‌کنید.

شما با دریافت مشاوره از مربیان و کارشناسان تخصصی فیت کلاب می‌توانید مقدار مورد نیاز و کافی از قهوه را در رژیم غذایی خود داشته باشید و از فواید قهوه، بدون نگرانی از عوارض آن استفاده کنید.