سندروم متابولیک چیست؟ دلایل بروز سندروم متابولیک

Serious cardiovascular problems

با توجه به تغییرات گسترده‌ای که در سبک زندگی افراد در دهه‌های اخیر رخ داده است، افراد بیشتر از گذشته درگیر بیماری‌های جسمی می‌شوند. منشاء اکثر بیماری‌ها به عدم تحرک می‌رسد و همین مسئله مشکلات بسیاری را با خود به همراه می‌آورد. یکی از مشکلات شایع در عصر حاضر، ابتلا به سندروم متابولیک یا نشانگان سوخت و سازی است.

 در واقع سندروم متابولیک، متشکل از طیفی از بیماری‌ها است که در صورت درمان نشدن به سمت مشکلات جدی قلبی و عروقی می‌رود. در ادامه این مطلب از مجله تخصصی فیت کلاب به بررسی نشانگان سوخت و سازی و مسائل مربوط به آن پرداخته می‌شود. برای آشنایی بیشتر با جزئیات سندروم متابولیک تا انتها همراه ما بمانید.

سندروم متابولیک را بیشتر بشناسید

وجود برخی عوامل خطرساز در کنار یکدیگر که موجب شکل گیری و بروز مشکلات اساسی مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و حتی سکته مغزی می‌شود را سندروم متابولیک نامند. عوامل خطرساز در ادامه معرفی می‌شوند.

• چاقی شکمی

یکی از اختلالات شایع در سندرم متابولیک، وجود چربی دور شکم بیش از حد متعارف است. حد متعارف برای بانوان زیر 88 سانتی‌متر و برای آقایان زیر 102 سانتی‌متر است. اگر اندازه دور شکم بیشتر از حدود مجاز است، باید گفت که چاقی شکمی دارید.

• داشتن فشار خون بالا

در صورتی که به صورت مداوم فشار خون شما روی 80/130 است یا اعداد بالاتری را هم نشان می‌دهد، مسئله نگران کننده‌ای خواهد بود.

• قندخون نامتعادل

یکی دیگر از مشکلاتی که می‌تواند زمینه بروز سندروم متابولیک را فراهم کند، قطعا مشکلات قند خون است. سطح قند خون شما در حالت ناشتا باید زیر 105 را نشان دهد. در صورت بالا بودن نگران کننده است. 

• تری گلیسیرید بالا

تری گلیسیرید موجود در خون اگر عددی بالای 150 را نشان دهد، هشدار جدی برای شما است.

• کلسترول خوب پایین

چربی مفید و خوب بدن، نیز نباید از حد متعادل کمتر شود. حداقل میزان کلسترول HDL برای بانوان 50 و برای آقایان 40 است. 

توجه به یک نکته بسیار اهمیت دارد. با داشتن تنها 1 مورد از مواردی که بیان شد نمی‌توان گفت که فرد دچار نشانگان سوخت و سازی است. برای مبتلا دانستن افراد به این سندروم باید حداقل 3 مورد از اختلالات را دارا باشد. هرچه تعداد مشکلاتی که دارد بیشتر شود، احتمال ابتلا به بیماری‌های خطرناک برای فرد بالاتر می‌رود.

دلایل بروز سندروم متابولیک چیست؟

[elementor-template id=”31885″]

باید بدانید که نشانگان سوخت و سازی بنا به علت‌های بسیاری می‌تواند بروز پیدا کند. اما یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد آن را می‌توان در مشکلات چاقی و اضافه وزن جستجو کرد. چرا که بالا رفتن وزن رابطه مستقیمی با بروز سندروم متابولیک دارد.

• چاقی و اضافه وزن

داشتن اضافه وزن هم علت بروز سندرم متابولیک در بدن است هم نشان دهنده وجود آن در بدن خواهد بود. تحقیقات علمی در زمینه سندروم متابولیک ثابت کردند که وجود چربی زیاد شکمی رابطه مستقیمی با بروز این سندروم دارد.

• افزایش سن

هر چه سن بالاتر برود، احتمال ابتلا به سندرم متابولیک نیز بیشتر می‌شود.

• ژنتیک و سابقه خانوادگی

در صورتی که یکی از افراد خانواده به مشکلاتی مانند دیابت و سندرم متابولیک دچار شوند، احتمال ابتلای دیگر افراد خانوداه بیشتر از سایرین می‌شود. 

• سبک زندگی ناسالم و بی‌تحرک

سبک زندگی ناسالم و بی‌تحرکی نتیجه‌ای جز افزایش وزن ندارد و در نتیجه به درگیر شدن فرد با این سندروم ختم می‌شود. 

• مقاومت به انسولین

در واقع نشانگان سوخت و سازی در زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نمی‌تواند به درستی انسولین را ترشح کرده و قند مورد نیاز را به بدن برساند.

• نژاد 

برخی از نژادها برای ابتلا به نشانگان سوخت و سازی از سایرین استعداد بیشتری دارند. 

علائم سندروم متابولیک کدام است؟

در حالت کلی بیشتر اوقات سندروم متابولیک نشانه واضح و مشخصی ندارد که از طریق دیدن آن بتوان به سرعت تشخیص داد. اما نشانه‌هایی وجود دارد که توجه به آنان می‌تواند روند تشخیص را سرعت ببخشد. در ادامه به مهم‌ترین موارد اشاره می‌شود.

• اضافه وزن زیاد و تجمع بیش از حد چربی در اطراف شکم
• بالا رفتن تری گلیسیرید و پایین آمدن کلسترول خوب (HDL) بدن
• فشار خون همواره بالا
• اختلال در سطح قند خون و پیدایش مقاومت به انسولین
• تشنگی و ادرار زیاد
• بدن لاغر ولی چربی دور شکمی زیاد
• داشتن سبک زندگی ناسالم

چگونه می‌ توان سندروم متابولیک را تشخیص داد؟

بهتر است به محض دیدن نشانه‌های نشانگان سوخت و سازی، به پزشک جهت بررسی دقیق مراجعه کنید. معمولا پزشکان در ابتدا آزمایش‌هایی را جهت بررسی وضعیت بدنی انجام می‌دهند. در آزمایش مد نظر، موارد زیر مورد بررسی قرار می‌گیرد.

• اندازه دور کمر: در آقایان نباید بیشتر از 102 و در بانوان نباید بیشتر از 88 شود.
• اندازه گیری تری گلیسیرید خون: توسط آزمایش خون مشخص می‌شود. نباید بیشتر از 150 شود.
• اندازه گیری کلسترول خوب خون: کمتر از 40 برای آقایان و کمتر از 50 برای بانوان نشانه‌ای از بروز نشانگان سوخت و سازی است.
• اندازه گیری قند خون: به صورت ناشتا بررسی می‌شود و نباید از 105 بالاتر رود.
• اندازه گیری فشار خون: با استفاده از دستگاه فشار سنج بررسی می‌شود و محدوده فشار نباید بالاتر از 80/130 رود.

هر کدام از موارد فوق به تنهایی مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. با داشتن حداقل 3 نشانه در کنار یکدیگر، پزشک تشخیص می‌دهد که فرد به نشانگان سوخت و سازی مبتلا است.

سندروم متابولیک در کودکان چگونه است؟

با افزایش روز افزون چاقی جمعیت، مشکل اضافه وزن به کودکان نیز رسیده است. بسیاری از کودکان در همان سنین پایین با مشکلات ذکرشده درگیر می‌شوند. متاسفانه علت اصلی بروز چنین حالتی کم‌تحرکی کودکان در عصر حاضر است. وجود سندروم متابولیک در کودکان در سنین پایین باعث می‌شود احتمال ابتلا به مشکلات و بیماری‌های قلبی، دیابت و سکته‌های مغزی در سنین بزرگسالی بیشتر شود. به همین خاطر توجه به نشانه‌ها و کنترل نشانگان سوخت و سازی از همین دوران کودکی اهمیت بسیاری دارد.

علائم سندروم متابولیک در کودکان

ممکن است برخی تصور کنند که نشانگان سوخت و سازی در کودکان با نشانه‌های متفاوتی ظاهر می‌شود. باید بیان کرد که سندروم متابولیک در بدن کودکان نیز با همان نشانه‌ها بروز پیدا می‌کند. یکی از نشانه‌های مهم اضافه وزن و چاقی شکمی کودک است.

• بزرگ شدن دور کمر کودک
• افزایش سطح تری گلیسیرید
• کاهش سطح کلسترول HDL
• فشار خون بالا
• سطح قند خون بالا

تحقیقات نشان می‌دهد کودکان بالای 10 سال بیشتر از باقی سنین دچار سندروم متابولیک می‌شوند. با این حال برخی از افراد با وجود لاغری نیز دچار نشانگان سوخت و سازی می‌شوند. چاقی یک نشانه دچار شدن به سندرم متابولیک است. برای بررسی دقیق وضعیت کودک و نشانه‌هایی که دارد، باید به پزشک مراجعه کرد تا آزمایشات لازم صورت گیرد. نتایج آزمایش به روشنی وجود یا عدم وجود این بیماری را مشخص می‌کند.

چه کسانی مستعد ابتلا به سندروم متابولیک می ‌باشند؟

با توجه به عدم وجود نشانه‌های آشکار برای ابتلا به سندرم متابولیک، ممکن است بسیاری از افراد درگیر مشکل شوند، اما نشانه‌ای را نبینند. به همین خاطر از نشانگان سوخت و سازی آگاهی ندارند و به زندگی عادی خود ادامه می‌دهند. اشخاصی که موارد بیشتری از خطرات و علائم این سندروم را درون خود دارند، نسبت به سایرین برای ابتلا به نشانگان سوخت و سازی مستعد خواهند بود.

• چاقی شکمی

حتی اگر خود فرد چاق نیست ولی در خانواده افراد با ژنتیک چاق حضور دارند، احتمال ابتلا به سندروم متابولیک برای شخص بالا می‌رود.

• دیابت و سابقه خانوادگی

چنانچه خود فرد درگیر با دیابت است ممکن است به نشانگان سوخت و سازی مبتلا شود. در صورتی که فرد دیابتی نیست ولی در خانواده فرد دیابتی حضور دارد، همین سابقه خانوادگی می‌تواند ریسک ابتلا را بالا ببرد.

• سبک زندگی ناسالم

زندگی با تحرک کم و فعالیت بدنی اندک احتمال ابتلا به نشانگان سوخت و سازی را افزایش می‌دهد. برخی از بیماری‌ها مانند: سندروم تخمدان پلی کیستیک و کبد چرب می‌توانند ریسک ابتلا را برای افراد بالا ببرند.

اگر تا این جای مقاله به جواب سوالات خودتون نرسیدین میتوانید با مراجعه به تالارگفتوگو فیت کلاب سوالات خودتون رو از متخصصین ما بپرسید.

عوارض ابتلا به سندروم متابولیک چیست؟

افرادی که به نشانگان سوخت و سازی دچار شوند و اقدامی برای درمان انجام ندهند، ممکن است مشکلات جدی‌تری را تجربه کنند. ابتلا به دیابت نوع 2 یکی از همین عوارض است. بدن به مرور به انسولین مقاوم می‌شود و در نتیجه فرد دیابتی خواهد شد. به دلیل تری گلیسیرید بالا احتمال بروز بیماری‌های قلبی و انواع سکته‌ها برای فرد دچار نشانگان سوخت و سازی بالا می‌رود. همچنین شخص در معرض بروز سکته مغزی قرار می‌گیرد.

روش‌ های درمانی سندروم متابولیک

بسیاری از افراد پس از تشخیص مشکل می‌پرسند آیا بیماری متابولیک درمان دارد؟ در پاسخ باید گفت که بله، با رعایت یکسری نکات و موارد می‌توان سندروم متابولیک را درمان کرد. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های که برای درمان این بیماری وجود دارد، اشاره می‌شود.

• مدیریت سبک زندگی

با توجه به علائم این نوع سندروم می‌توان فهمید که بیشترین علت بروز مشکل به خاطر سبک زندگی غلط است. به همین خاطر با اصلاح سبک زندگی و رفتن به سمت یک روش صحیح و اصولی می‌توان به خوبی این بیماری را درمان کرد.

• حفظ وزن در محدوده سالم

اولین قدم در مسیر درمان، رساندن وزن به محدوده سالم برای بدن است. اضافه وزن موجود باید کاهش پیدا کند.

• مصرف غذاهای سالم

مصرف چربی‌های ناسالم، کربوهیدرات زیاد و محصولات فرآوری شده باید به حداقل برسد و مواد غذایی سالم و پرخاصیتی پروتئین‌ها، سبزیجات و غلات کامل جایگزین شود.

• فعالیت بدنی منظم

داشتن یک برنامه ورزشی منظم و به اندازه می‌تواند اثرات مفید زیادی برای شما به همراه آورد. در پروسه کاهش وزن شما موثر واقع شود و از ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی جلوگیری کند.

• ترک عادات بد

اگر عاداتی مانند سیگار کشیدن دارید، بهتر است هر چه زودتر ترک کنید. سیگار کشیدن می‌تواند در بروز سندروم متابولیک بسیار تاثیر گذار واقع شود.

• درمان ‌های دارویی

ممکن است پزشک معالج شما تشخیص دهد که در کنار اصلاح سبک زندگی به جهت تاثیر گذاری بیشتر از داروها نیز استفاده شود. مصرف داروها تنها با نظر پزشک مجاز است. از مصرف خودسرانه دارو جدا خودداری کنید. معمولا داروهایی که تجویز می‌شوند برای مهار و کنترل سطح کلسترول، فشار خون و قند خون خواهند بود. 

[elementor-template id=”25463″]

کلام نهایی

همانطور که اشاره شد، اصلی‌ترین راهکار درمان سندروم متابولیک بدون شک تغییر و اصلاح سبک زندگی است. در واقع نشانگان سوخت و سازی به خاطر سبک زندگی غلط به وجود می‌آید و با اصلاح اشتباه‌ها می‌توان به راحتی مشکل را رفع کرد. برای این کار ممکن است لازم شود که رژیم‌های غذایی بگیرید، برنامه ورزشی خاصی را استفاده کنید و قطعا به یک پزشک متخصص نیاز پیدا می‌کنید. برای استفاده از همه خدمات به صورت یکجا و در یک مرکز معتبر لازم است که با مجموعه تخصصی فیت کلاب آشنا شوید. 

این مجموعه متشکل از پزشکان متخصص در زمینه تغذیه و سلامت است که دانش بالایی در حیطه تخصصی خود دارند. همچنین مربیان ورزشی حرفه‌ای و باتجربه نیز در این مجموعه حضور دارند که برنامه‌های ورزشی اختصاصی را برای شما طراحی می‎‌کنند. با استفاده از خدمات رژیم غذایی و ورزشی مجموعه تخصصی فیت کلاب به راحتی و بدون هیچ مشکلی می‌توانید وزن خود را کاهش دهید و سبک زندگی خود را اصلاح کنید. در نتیجه سندروم متابولیک خود را درمان کرده و در صورتی که به این سندروم مبتلا نیستید، از بروز آن جلوگیری به عمل آورید.