ماده معدنی آهن در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی کودکان نقش دارد. فقر آهن در کودکان یکی از مشکلات شایع در جهان به‌ویژه ایران است. به دلایل مختلفی این عارضه در حال گسترش است. بنابراین لازم است که از کمبود آهن و علائم کم خونی در کودکان آگاه باشید. زیرا کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن به عوارض مختلفی دچار می‌شوند. برای مثال، کاهش قدرت یادگیری و افت نمرات تحصیلی یکی از مشکلات کم خونی در کودکان است. در این مقاله از فیت کلاب به بررسی عواملی که موجب کمبود آهن در کودکان می‌شوند، می‌پردازیم.

اهمیت آهن در کودکان؛ عملکرد بهتر مغز و سیستم ایمنی

یکی از عملکردهای اصلی آهن نقش آن در تولید هموگلوبین است. هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز اکسیژن را به بافت‌ها و اندام‌های مختلف انتقال می‌دهد. اگر مقدار آهن در بدن کافی نباشد، هموگلوبین هم ساخته نمی‌شود. عدم تولید هموگلوبین منجر به کم خونی فقر آهن در کودکان می‌شود. کم خونی در کودکان مشکلات مختلفی مثل خستگی و ضعف مزمن، مشکلات یادگیری و بی‌قراری و عدم تمرکز را به همراه دارد. زیرا آهن برای رشد مناسب مغز در کودکان بسیار مهم است.

مغز برای عملکرد بهینه نیاز به تامین مداوم اکسیژن دارد و آهن برای انتقال اکسیژن به مغز ضروری است. همچنین کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن، بیشتر از سایر همسالان خود دچار بیماری می‌شوند. برای مثال، این کودکان بیشتر دچار آنفولانزا و سرماخوردگی می‌شوند. بنابراین، اگر فرزند شما دچار کمبود آهن است باید با برنامه غذایی این مشکل را برطرف کنید. اگر کمبود آهن شدید باشد مکمل آهن نیز تجویز می‌شود. از این‌رو، اگر فرزندتان مشکوک به کم خونی است بهتر است برای انجام آزمایش اقدام کنید. تشخیص زودهنگام این عارضه از بروز عوارض جدی‌تر مرتبط با کمبود آهن پیشگیری می‌کند.

عوامل غذایی موثر بر جذب آهن در کودکان؛ برنامه غذایی و داروها

آهن از طریق وعده های غذایی جذب بدن می‌شود. اما گاهی بعضی از عوامل مانع از جذب آهن غذا می‌شوند. شناخت این عوامل جهت پیشگیری از کمبود آهن در کودکان بسیار ضروری است. در ادامه به برخی از عواملی که موجب کمبود آهن در کودکان می‌شوند، اشاره می‌کنیم:

• برنامه غذایی: سفره غذایی کم گوشت یکی از دلایل ابتلای کودکان به کمبود آهن است. گوشت و مرغ از منابع غذایی مهم آهن هستند.
• ویتامین C: کمبود ویتامین C یکی دیگر از دلایل کمبود آهن است. زیرا ویتامین C برای جذب آهن ضروری است. بنابراین مصرف منابع غذایی این ویتامین مانند مرکبات بیشتر شود.
• فیتات‌ها: فیتات یک نوع ترکیب گیاهی است که از جذب آهن جلوگیری می‌کند. برای از بین بردن فیتات‌ها در مواد غذایی مانند حبوبات باید آنها را به مدت چند ساعت خیس کنید.
• کلسیم: کلسیم در جذب آهن اختلال ایجاد می‌کند. از مصرف غذاهای پرکلسیم مانند لبنیات همزمان با غذاهای غنی از آهن پرهیز کنید.

علاوه بر موارد بیان شده، پلی‌فنول‌ها هم بر جذب آهن تاثیرگذار هستند. پلی‌فنول‌ها ترکیباتی هستند که در چای و قهوه یافت می‌شود. این ترکیبات جذب آهن غذایی را کاهش می‌دهند. برخی داروها نیز مانند داروهای حاوی کلسیم جذب آهن را کاهش می‌دهند.

بعد

قبل

افزایش وزن اصولی

برنامه غذایی + برنامه تمرین

اختصاصی و زیر نظر متخصص

بدون مکمل

مطابق سفره‌ایرانی!

سفارش برنامه تمرین و رژیم غذایی

افزایش وزن اصولی

برنامه غذایی + برنامه تمرین

اختصاصی و زیر نظر متخصص

بدون مکمل

مطابق سفره‌ایرانی!

سفارش برنامه تمرین و رژیم غذایی

کودکان و نوزادان مستعد به کمبود آهن؛ دلایل محیطی و اقتصادی

برخی نوزادان و کودکان ممکن است به دلایلی بیشتر از همسالان خود در معرض کمبود آهن باشند. والدین باید در چنین مواردی متوجه نیازهای غذایی فرزند خود باشند. بعضی از عواملی که موجب کمبود آهن در کودکان می‌شوند، شامل موارد زیر است:

• نوزادان نارس و یا نوزدانی که با وزن کمتر از حالت نرمال متولد شده‌اند.
• نوزادانی که قبل از 1 سالگی با شیر گاو یا شیر بز تغذیه شده‌اند.
• نوزادانی که بعد از 6 ماهگی غذاهای حاوی آهن دریافت نکرده‌اند.
• نوزادانی که شیر خشک نامرغوب و غنی نشده خورده‌اند.

اما در دوران کودکی یعنی از یک‌ سالگی به بعد هم عواملی بر جذب آهن تاثیر می‌گذراند. این عوامل عبارتند از:

• کودکان 1 تا 5 سال که روزانه شیر گاو، شیر بز یا شیر سویا می‌نوشند.
• کودکانی که دچار عفونت‌های مزمن یا سفره غذایی فقیرانه هستند.
• کودکانی که در معرض آلودگی هوا و سرب قرار دارند.
• کودکانی که دچار اضافه وزن یا چاقی هستند.

دختران نوجوان نیز از گروه‌های در معرض خطر هستند. چراکه بدن آنان در دوران قاعدگی آهن از دست می‌دهد. آهن از دست رفته باید به طریق غذایی یا مصرف مکمل جبران شود.

علائم کمبود آهن در کودکان؛ پوست رنگ پریده و دست و پای سرد

فقر آهن سلامت و عملکرد کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. البته تا زمانی که کمبود آهن شدید نباشد علائمی بروز نمی‌کند. به همین دلیل بهتر است آزمایش کمبود ریزمغذی‌ها برای کودکان انجام شود. کمبود شدید آهن در بدن منجر به کم خونی می‌شود. از این‌رو، علائم کمبود آهن بیشتر مربوط به علائم کم خونی است. علائم کم خونی فقر آهن در کودکان شامل موارد زیر است:

• دست و پاهای سرد
• تنفس سریع و نامنظم
• عفونت و بیماری‌های مکرر
• مشکلات رفتاری مثل بدخلقی و تندمزاجی
• رشد بدنی کم و بنیه‌ی ضعیف
• کم اشتهایی و عادات بد غذایی
• تنگی نفس در حین ورزش
• خستگی و ضعف زیاد و ادامه‌دار
• پوست رنگ پریده به خصوص در پلک‌ها و لب‌ها

تمامی علائم بیان شده به دلیل اکسیژن‌ رسانی ناقص بروز می‌کنند. زمانی که هموگلوبین خون افت کند کار اکسیژن رسانی به بافت‌ها هم با مشکل مواجه می‌شود. اگر بدن هموگلوبین کافی نداشته باشد، بافت‌ها حالت طبیعی خود را از دست می‌دهند. علائم بالا در همه کودکان یکسان نیست. در ضمن، در صورت مشاهده علائم کم خونی حتما به پزشک مراجعه کنید. گاهی این علائم ممکن است نشانه بیماری‌های دیگری باشند.

پیشگیری از کم خونی در کودکان؛ نکات مهم در خصوص کمبود آهن

خوشبختانه با انجام اقداماتی می‌توان از ابتلای کودکان به کم خونی پیشگیری کرد. در نظر گرفتن فاکتورهای غذایی یکی از مهمترین اصول پیشگیری است. در ادامه به چند نکته مهم در این خصوص اشاره می‌کنیم.

• غذاهای غنی از آهن مانند گوشت، مرغ، حبوبات و سبزیجات را در وعده‌های غذایی بگنجانید.
• برای جذب بیشتر آهن، غذاهای غنی از آهن را با مواد غذایی حاوی ویتامین C مانند لیمو میل کنید.
• مصرف غذاها و نوشیدنی‌های تداخل کننده با جذب آهن مانند چای و قهوه را محدود کنید.
• در صورت شدید بودن کم خونی باید تحت نظر پزشک مکمل آهن و یتامین C مصرف شود.
• وعده‌های غذایی منظم و به موقع باشند و هرگز وعده صبحانه را حذف نکنید.
• مصرف پروبیوتیک‌ها مانند ماست و کفیر برای سلامت روده و جذب آهن مفید است.

کمبود آهن و کم خونی فقر آهن از طریق آزمایش خون مشخص می‌شود. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که همه نوزادان در سن 9 تا 12 ماهگی برای کمبود آهن آزمایش شوند. کودکانی که دچار کمبود آهن هستند باید در سنین بعدی هم دوباره آزمایش شوند. بسته به نتایج آزمایش، ممکن است برای کودک مکمل آهن یا مولتی ویتامین تجویز شود.

دستیابی به شادابی و ظاهری زیباتر با دریافت برنامه شخصی از فیت کلاب!

کم خونی و کمبود آهن اغلب به دلیل برنامه غذایی نامناسب به‌وجود می‌آید. بنابراین با داشتن برنامه غذایی شخصی می‌توان بسیاری از کمبود ریزمغذی‌ها از جمله فقر آهن را جبران کرد. همچنین باید مواد غذایی غنی از ویتامین C نیز به درستی در برنامه گنجانده شوند. این کار به جذب بهتر آهن کمک می‌کند. از طرفی باید در ساعات مشخصی از روز از نوشیدن قهوه و چای پرهیز کنید. همانطور که می‌بینید در تهیه یک برنامه غذایی باید فاکتورهای مختلفی را در نظر بگیرید. بعلاوه، برای گردش خون بهتر و جذب آهن نیاز به برنامه ورزشی شخصی و موثر دارید. برنامه غذایی و تمرینی شخصی نقشه راه شما برای رسیدن به سلامتی و شادابی است. برای اینکه بتوانید به ظاهری زیباتر و شاداب‌تر دست پیدا کنید با فیت کلاب همراه شوید. مربیان حرفه‌ای و متخصصین تغذیه در فیت کلاب بهترین برنامه تناسب اندام را برای شما طراحی می‌کنند. این برنامه کاملا متناسب با نیازهای غذایی، زمینه ژنتیکی و ترکیب خاص بدن شماست. جهت ارتباط با مربیان حرفه‌ای و کارشناسان تغذیه در فیت کلاب با شماره 02191090095 در تماس باشید.

رژیم غذایی و برنامه تمرینی بگیر

خوب و دقیق بهش عمل کن

به اندام مورد علاقه ات برس!

سفارش برنامه تمرین و تغذیه اختصاصی

بعد

قبل

رژیم غذایی و برنامه تمرینی بگیر

خوب و دقیق بهش عمل کن

به اندام مورد علاقه ات برس!

سفارش برنامه تمرین و تغذیه اختصاصی

سوالات متداول

چه عوامل دیگری به جز غذا و ورزش برای درمان کمبود آهن مفید هستند؟

سایر عوامل سبک زندگی مانند کنترل استرس، خواب کافی و نوشیدن آب فراوان برای بهبود کم خونی موثر هستند.

آیا می‌توان در کنار رژیم غذایی و برنامه ورزشی شخصی از مکمل هم استفاده کرد؟

بله، مکمل‌های آهن را می‌توان با مشورت پزشک مصرف کرد.

چه مدت طول می‌کشد تا کمبود آهن از طریق رژیم غذایی درمان شود؟

مدت زمان بهبود بستگی به میزان آهن فعلی شما و میزان پایبندی به برنامه غذایی و تمرینی دارد. علاوه بر این، برنامه غذایی باید کاملا شخصی و اختصاصی خود شما باشد.

چه ورزش‌هایی برای سلامتی و بهبود کم خونی مناسب است؟

ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن و دوچرخه سواری برای بهبود جریان خون توصیه می‌شود. تمرینات کاردیو، قدرتی و انعطاف پذیری نیز به داشتن سلامتی بیشتر و ظاهری زیباتر کمک می‌کنند.