اگر هم اکنون در حال مطالعه این مقاله هستید، به احتمال زیاد بدن شما درگیر بیماری کبد چرب شده است یا قصد دارید اطلاعات بیشتری در رابطه با رژیم غذایی کبد چرب و همزمانی آن با ورزش بدست آورید. باید بدانید قبل از شروع بدنسازی یا عضله سازی، ابتدا باید بیماری‌های داخلی بدن را شناسایی کرده و برای پاکسازی بیماری یا درمان آن‌ها اقدام کنید. به طور معمول افراد دارای اضافه وزن، تمایل بیشتری برای شروع بدنسازی و عضله سازی دارند. 

ورزش و عضله سازی، می‌تواند مقدار چربی‌های تجمع یافته زیر سطح پوست را افزایش دهد و از این طریق بر کاهش وزن موثر باشد. علاوه بر این، در کنار ورزش باید از یک رژیم غذایی سالم استفاده کرد تا تمامی بیماری‌ها از جمله کبد چرب (که افرادی با اضافه وزن شدید بیشتر درگیر آن هستند) درمان شوند. 

خوشبختانه بیماری کبد چرب، با کمک یک رژیم غذایی سالم تا حد زیادی درمان می‌شود. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید، این است که حتماً برای دریافت رژیم غذایی به یک مربی بدنسازی یا متخصص تغذیه مراجعه کنید. همچنین از رژیم غذایی که توسط افراد غیر حرفه‌ای به شما پیشنهاد می‌شود، استفاده نکنید. در ادامه این مطلب از وبسایت فیت کلاب قصد داریم به طور کامل درباره رژیم غذایی کبد چرب صحبت کنیم. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم برای دریافت رژیم غذایی کبد چرب و آشنایی با بیماری کبد چرب این محتوا را تا پایان مطالعه کنید. 

بیماری کبد چرب چیست؟

قبل از هر چیزی باید با بیماری کبد چرب و ویژگی‌های آن آشنا شوید. البته ممکن است قبلا از اطرافیان در رابطه با بیماری کبد چرب شنیده باشید. زیرا تعداد افرادی که به بیماری کبد چرب مبتلا می‌شوند، هر روز در حال افزایش است. متاسفانه عواملی مثل رژیم غذایی نادرست یا مسائل ژنتیکی، بر بروز بیماری کبد چرب موثر هستند. این بیماری، به دلیل افزایش ذخیره سلول‌های چربی در بافت کبد، بروز پیدا می‌کند. بسیاری از افراد بدون اینکه بدانند، به بیماری کبد چرب مبتلا هستند. زیرا موارد خفیف این بیماری علائم خاصی ندارد و به راحتی قابل شناسایی نیست. 

موارد شدید بیماری کبد چرب، بسیار خطرناک است و گاها ممکن است منجر به مرگ بیمار شود. خوشبختانه می‌توان بیماری کبد چرب را با مصرف برخی داروها یا تغییر سبک زندگی کنترل کرد. در یک کبد سالم، به صورت طبیعی مقدار کمی چربی وجود دارد. ولی زمانی که میزان چربی تجمع یافته در کبد به بالای ۱۰ الی ۱۵ درصد برسد، علائم شدیدتر بروز می‌کند. 

گرید های مختلف کبد چرب 

این بیماری گریدهای مختلفی دارد. به طور معمول، بیماری کبد چرب در چهار گرید بروز می‌کند. گریدهای اول (Fatty liver grade 1) و دوم (fatty liver grade -2) با خطرات چندانی همراه نیستند. ولی گرید سوم و چهارم آسیب بسیار زیادی به بافت کبد وارد می‌کنند. گرید چهارم در صورت نادیده گرفته شدن، منجر به بیماری «سیروز کبدی» می‌شود که بسیار خطرناک است.

 سیروز کبدی به بافت کبد آسیب می‌رساند و بافت نرم کبد را به یک بافت سخت تبدیل می‌کند. همین مسئله، عملکرد کبد را مختل کرده و در نهایت، موجب بروز بیماری‌هایی مثل «سرطان کبد» یا «نارسایی کبد» می‌شود.

چرا دریافت رژیم غذایی کبد چرب هنگام شروع ورزش الزامی است؟

همانطور که گفته شد بسیاری از افراد بدون اینکه بدانند، به بیماری کبد چرب مبتلا هستند. برای اینکه از ورزش و عضله سازی نتیجه مطلوبی بدست آورید، بدن شما باید در بهترین حالت خود قرار گرفته باشد. یعنی اندام‌های بدن باید عملکرد خود را به خوبی انجام دهند. در این حالت، فرایند سوخت و ساز در بدن به بهترین شکل ممکن انجام می‌شود. کبد یکی از مهم‌ترین اندام‌های داخلی بدن است که نقش مهمی در سوخت و ساز و تجزیه مواد غذایی دارد. 

بنابراین، دریافت رژیم غذایی کبد چرب هنگام شروع ورزش الزامی است و به متابولیسم بدن کمک می‌کند. در بخش زیرین کبد، بافتی به نام «کیسه صفرا» وجود دارد که ماده‌ای به نام صفرا تولید می‌کند. این ماده نقش مهمی در تجزیه و هضم غذا دارد. علاوه بر این، کبد به حفظ پروتئین بدن کمک می‌کند و در ذخیره سازی آهن نقش دارد. تمامی مواد غذایی که وارد بدن شما می‌شود، با کمک کبد به انرژی تبدیل خواهد شد. هنگام ورزش کردن و تعریق، سموم از بدن شما پاک می‌شود. 

وظیفه پاکسازی سموم، ایجاد فاکتورهای ایمنی و حذف باکتری‌ها، بر عهده کبد است. بنابراین کبد نقش فوق العاده مهمی در بدن دارد و باید سالم بماند. بیماری کبد چرب، تا حد زیادی عملکرد کبد را مختل می‌کند. به عنوان مثال، ممکن است فرایند تجزیه مواد غذایی یا حذف سموم به راحتی انجام نشود. در نتیجه، مقدار زیادی از مواد زائد و سمی در داخل بدن باقی مانده و سلامتی فرد را به خطر می‌اندازد.

آیا اضافه وزن تنها دلیل بروز بیماری کبد چرب است؟

در پاسخ باید بگوییم خیر! به طور قطع اضافه وزن نمی‌تواند تنها دلیل بروز بیماری کبد چرب باشد. اما یکی از رایج‌ترین دلایل بروز این بیماری است. بسیاری از افراد بدون ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای خاص، بیماری کبد چرب را تجربه می‌کنند. عوامل متعددی بر بروز این بیماری موثر هستند که در ادامه برخی از آن‌ها به شما معرفی می‌شود: 

• اضافه وزن و چاقی
• بیماری دیابت نوع ۲ یا مقاومت به انسولین که منجر به کاهش تولید انسولین در بدن می‌شود. 
• سندرم متابولیک (که به دلایل مختلف در بدن بروز می‌کند. به عنوان مثال، مقاومت به انسولین، افزایش فشار خون، افزایش کلسترول و چربی در بدن منجر به بروز بیماری سندروم متابولیک می‌شود).
• برخی داروهای تجویز شده توسط پزشک مثل: آمیودارون، دیلتیازم، تاموکسیفن 
• به پایان رسیدن دوران قاعدگی (یائسگی)
• بیماری آپنه انسدادی خواب 

این مواد غذایی را به لیست رژیم غذایی خود اضافه کنید 

اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، باید از یک رژیم غذایی کبد چرب سالم پیروی کنید و مصرف برخی مواد غذایی را افزایش دهید. در ادامه، برخی مواد غذایی که مصرف آن هنگام ابتلا به بیماری کبد چرب الزامی است را برای شما معرفی می‌کنیم. 

• تخمه آفتابگردان؛ چون آنتی اکسیدان نیاز دارید

یکی از مواد غذایی که باید در فهرست رژیم غذایی کبد چرب شما قرار بگیرد، تخمه آفتابگردان است. هنگام ابتلا به بیماری کبد چرب، بدن شما به مقدار زیادی آنتی اکسیدان نیاز دارد. با شروع ورزش و عضله سازی، میزان سوخت و ساز بدن افزایش می‌یابد. در نتیجه به آنتی اکسیدان بیشتری نیاز خواهید داشت. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم حتماً از تخمه آفتابگردان استفاده کنید.

 تخمه آفتابگردان دارای مقدار زیادی ویتامین E است. ویتامین ای، یک آنتی اکسیدان طبیعی بوده و در بسیاری از مکمل‌های ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین می‌توانید بخش زیادی از آنتی اکسیدان مورد نیاز بدن خود را از طریق مکمل‌های مفید ورزشی دریافت کنید. پژوهش‌ها نشان می‌دهد در ۱۰۰ گرم تخمه آفتابگردان، ۲۰ میلی گرم ویتامین ای وجود دارد. اگر قصد دارید مواد مورد نیاز بدن خود را با استفاده از مواد طبیعی دریافت کنید، تخمه آفتابگردان گزینه کاملاً مناسبی برای شما خواهد بود. 

• لوبیا و سویا؛ چون باید پیشگیری کنید

با توجه به اینکه بیماری کبد چرب به مرور زمان پیشرفت می‌کند، بهترین گزینه این است که با مصرف برخی مواد طبیعی از بروز این بیماری جلوگیری کنید. برخی حبوبات مثل لوبیا و سویا، گزینه‌های مناسبی برای پیشگیری از بیماری کبد چرب هستند. تاکنون پژوهش‌های گوناگونی روی این مسئله انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد حبوباتی مثل عدس، نخود، سویا و نخود فرنگی از نظر تغذیه برای بدن بسیار مفید هستند.

 این حبوبات دارای مقدار زیادی نشاسته هستند که به بهبود فعالیت روده‌ها کمک می‌کنند. به این ترتیب، فرایند جذب مواد زائد و تجزیه غذا به خوبی انجام خواهد شد. مصرف حبوباتی مثل لوبیا، گلوکز اضافی بدن را کاهش می‌دهد و مقدار تری گلیسیرید بدن را به حد استاندارد خود می‌رساند. این مسئله برای افرادی که به چاقی شدید مبتلا هستند اهمیت بیشتری دارد.

 در بدن این افراد، میزان «تری گلیسیرید» و چربی اشباع شده بسیار زیاد است. نتایج یک پژوهش در سال ۲۰۱۹، نشان داد لوبیا نقش موثر در درمان بیماری کبد چرب دارد. البته منابع دیگری نیز وجود دارند که سویا را به عنوان یک ماده موثر برای پیشگیری از بیماری کبد چرب معرفی می‌کنند. سویا دارای مقدار زیادی «پروتئین بتا-کنگلیسینین» است. این ماده می‌تواند از تجمع چربی اشباع شده جلوگیری کند و میزان تری گلیسیرید بدن را کاهش دهد. 

• قهوه؛ چون آنزیم های غیر طبیعی کبد را کاهش می دهد

بسیاری از افراد تصور می‌کنند، قهوه اثرات نامناسبی برای بدن انسان دارد و نباید هنگام ورزش کردن یا عضله سازی مورد استفاده قرار بگیرد. مصرف بیش از حد قهوه، آسیب بسیار زیادی به کبد و دیگر اندام‌های بدن انسان وارد می‌کند. اگر به میزان استاندارد از قهوه استفاده کنید، بسیاری از آنزیم‌های غیر طبیعی کبد را از بین خواهید برد. 

پیشنهاد می‌کنیم قهوه را در رژیم غذایی کبد چرب خود  قرار داده و به صورت روزانه یک فنجان قهوه مصرف کنید. ترکیبات موجود در قهوه، از کبد شما در برابر بیماری کبد چرب محافظت می‌کنند. برای اثبات این مسئله، یک پژوهش در سال ۲۰۲۱ انجام شد. نتیجه این پژوهش نشان داد که مصرف منظم قهوه، خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را کاهش داده و بر درمان بیماری فیبروز کبدی موثر است. به احتمال زیاد، کافئین موجود در قهوه از بروز بیماری کبد چرب و افزایش انزیم‌های غیر طبیعی کبد جلوگیری می‌کند.

• سیر؛ چون چربی بدن را متعادل می سازد

هر چقدر میزان تجمع چربی در بدن افزایش یابد، خطر ابتلا به بیماری کبد چرب بیشتر خواهد شد. متاسفانه بسیاری از افراد رژیم غذایی نادرستی دارند و به صورت مداوم از غذاهای چرب یا شیرین استفاده می‌کنند. بعد از مصرف غذاهای چرب، مقدار زیادی چربی در بافت کبد ذخیره خواهد شد. سیر یک ماده موثر و طبیعی است که از تجمع چربی‌ها در بافت کبد جلوگیری می‌کند. این ماده غذایی برای کاهش وزن و سوزاندن چربی‌های اضافی بدن موثر است. 

اگر علاقه ‌ای به مصرف سیر خام ندارید، پیشنهاد می‌کنیم هنگام پختن غذا از پودر سیر استفاده کنید. در سال ۲۰۲۰، یک پژوهش در این زمینه انجام شد. در این پژوهش، تعداد زیادی از بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب به مدت ۱۵ روز ۸۰۰ میلی گرم پودر سیر مصرف کردند. بعد از گذشت ۱۵ روز، میزان چربی کبد بیماران تا حد زیادی کاهش پیدا کرد. همچنین مقدار زیادی از آنزیم‌های غیر طبیعی کبد از بین رفته بودند.

• زردچوبه؛ چون آسیب به کبد را کاهش می دهد

یکی دیگر از مواد طبیعی که باید در رژیم غذایی کبد چرب قرار بگیرد، زردچوبه است. این ماده دارای مقدار زیادی کورکومین است که آسیب کبدی را کاهش می‌دهد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که رنگ نارنجی، مقدار آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را کاهش خواهد داد. میزان تولید این دو آنزیم در بیماران مبتلا به کبد چرب به صورت غیر طبیعی افزایش می‌یابد. بنابراین می‌توان با مصرف زردچوبه، ترشح این آنزیم‌ها را کنترل کرد. علاوه بر مواد غذایی ذکر شده، بسیاری دیگر مواد غذایی وجود دارند که برای رژیم غذایی کبد چرب مناسب بوده و متخصص تغذیه می‌تواند با توجه به شرایط شما، هر یک از مواد را در رژیم شما قرار دهد.

چه مواد غذایی را از لیست خود حذف کنیم؟ 

برای درمان این بیماری، لازم است برخی مواد غذایی را از لیست رژیم غذایی کبد چرب حذف کنید. در ادامه برخی از این مواد غذایی را به شما معرفی می‌کنیم.

• شکر و مواد غذایی شیرین 

اولین چیزی که باید بعد از دریافت رژیم غذایی کبد چرب کنار بگذارید، شکر و مواد غذایی شیرین هستند. اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، همین الان به سراغ یخچال بروید و با شکلات، انواع شیرینی خامه‌ای، آبنبات‌ها و مواردی مانند این خداحافظی کنید! هر چقدر قند خون در بدن افزایش یابد، میزان تجمع چربی در کبد بیشتر خواهد شد. 

بنابراین بیماران مبتلا به کبد چرب، باید مصرف شیرینی‌ها را به حداقل برسانند یا به طور کامل قطع کنند. مقدار زیادی مواد قندی در آبنبات، بستنی و نوشیدنی‌های شیرین مثل نوشابه و آب میوه وجود دارد. علاوه بر این، غذاهای بسته بندی شده و شربت‌ها نیز دارای مقدار زیادی گلوکز اضافی هستند.

• غذاهای سرخ شده یا فرآوری شده 

یکی دیگر از مواد غذایی که باید از رژیم غذایی کبد چرب حذف شود، غذاهای سرخ شده یا فرآوری شده هستند. غذاهای سرخ شده، کالری بسیار زیادی را به بدن شما وارد می‌کنند. این مواد غذایی نه تنها سطح چربی تجمع یافته در کبد را افزایش می‌دهند، بلکه منجر به چاقی یا اضافه وزن شدید می‌شوند. البته غذاهای شور نیز بر بروز بیماری کبد چرب موثر هستند.

 پیشنهاد می‌کنیم به جای استفاده از نمک، از ادویه‌ها و گیاهان خشک شده برای طعم دادن به غذا استفاده کنید. علاوه بر این، بهتر است خود را به مصرف غذاهای بخارپز شده به عادت دهید و مصرف غذای سرخ شده را کنار بگذارید.

• گوشت

نتایج یک پژوهش در سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که مصرف چربی اشباع شده، خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را افزایش می‌دهد. بسیاری از انواع گوشت حیوانات دارای چربی اشباع شده هستند. به عنوان مثال، مقدار زیادی چربی اشباع شده در گوشت خوک و گوشت گاو وجود دارد. در صورتی که به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، برای مدتی مصرف این نوع گوشت‌ها را کنار بگذارید. به جای آن، می‌توانید از گوشت بدون چربی اشباع شده مثل ماهی یا توفو استفاده کنید. گوشت ماهی سرشار از امگا ۳ است و آسیبی به بدن شما وارد نمی‌کند.

• الکل 

مهم‌ترین چیزی که باید بعد از دریافت رژیم غذایی کبد چرب کنار بگذارید، نوشیدنی‌های الکلی هستند. در ایالات متحده آمریکا، بسیاری از افراد به دلیل مصرف بیش از حد الکل به بیماری کبد چرب مبتلا هستند. نوشیدنی‌های الکلی، به صورت مستقیم بر عملکرد کبد تاثیر می‌گذارند و خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل سیروز کبدی را افزایش می‌دهند.

برنامه غذایی بیماران مبتلا به کبد چرب

رژیم پاکسازی کبد چرب در کنار برنامه غذایی، تا حد زیادی علائم بیماری کبد چرب شدید را درمان می‌کند. مهم‌ترین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، این است که رژیم غذایی کبد چرب را در اولویت قرار دهید. یعنی در هر شرایطی به برنامه غذایی خود پایبند باشید. نمونه برنامه غذایی بیماران مبتلا به کبد چرب برای سه وعده غذایی به صورت زیر است: 

• صبح: آب هل سبز + 5 عدد بادام خیس خورده و 1 عدد گردوی خیس خورده
• صبحانه: بلغور جو دوسر (در کنار دانه چیا، انواع توت، میوه دلخواه)
• اواسط صبح: 1 فنجان قهوه یا چای سبز / ظرف میوه یا ظرف سالاد (می توانید 1/2 قاشق چایخوری دانه کتان یا تخمه آفتابگردان به سالاد اضافه کنید)
• ناهار: مرغ یا ماهی کبابی با سبزیجات پخته شده (در کنار کلم بروکلی، هویج، لوبیا و غیره) / عدس با برنج بخارپز یا جو دوسر
• میان وعده عصر: کاسه سیب و پاپایا یا هوموس با سبزیجات
• شام: مخلوط سالاد لوبیا همراه با 1 فنجان کینوآ یا ماهی پخته شده/ یک کاسه بزرگ سبزیجات فصلی پخته شده 
• بعد از شام: 10 تا 15 دقیقه پیاده روی کنید.
• 1 فنجان آب ولرم 

در نظر داشته باشید این برنامه غذایی، صرفا نمونه‌ای از انواع رژیم غذایی کبد چرب است. توجه کنید بدون نظر متخصص، رژیم غذایی را شروع نکرده و از رژیم غذایی دیگر افراد تقلید نکنید. چرا که متخصص این حوزه پس از بررسی شرایط شما و در نظر داشتن وضعیت سلامتی، سن، وزن، گرید کبد چرب و دیگر نکات، برای شما رژیمی تعیین کرده و ارائه می‌دهد. بنابراین توصیه می‌شود برای دریافت یک رژیم غذایی مطمئن که آسیبی به دیگر اندام‌های شما وارد نمی‌کند به وبسایت فیت کلاب مراجعه کرده و با کارشناسان خبره این مجموعه در ارتباط بوده و به نتیجه دلخواه خود برسید.

نتیجه گیری از رژیم غذایی کبد چرب

در این مقاله به طور کامل درباره رژیم غذایی کبد چرب صحبت شد. به طور کلی، بیماری کبد چرب یک بیماری نگران کننده نیست. در صورتی که گریدهای مختلف این بیماری نادیده گرفته شوند، آسیب بسیار شدیدی به بافت کبد وارد خواهد شد. بنابراین بهتر است از همان ابتدا برای درمان بیماری کبد چرب و جلوگیری از بروز این بیماری اقدام کنید.

 اگر به شروع فعالیت‌های ورزشی فکر می‌کنید و قصد عضله سازی دارید، بهتر است ابتدا بیماری کبد چرب را با استفاده از یک رژیم غذایی سالم درمان کنید. مصرف غذاهای سرخ شده و شور را کنار بگذارید و به جای آن، از سبزیجات تازه، تخم مرغ قهوه و مواردی مانند این استفاده کنید. 

شما عزیزان می‌توانید برای دریافت خدمات حرفه‌ای همچون رژیم غذایی اختصاصی، برنامه تمرین اختصاصی و دیگر موارد تخصصی در این حیطه با تیم تخصصی فیت کلاب در تماس باشید.